Dear sons and daughters of Nepal,

We do not really know what the situation is like in our country. We have heard more rumours and less facts; and we have made our own judgement based on those rumours. Our opinions have been divided into almost two halves. One half supporting the King's move and the other half opposing the action. Almost all of us who are fortunate enough to live in the west at this torrid time are capable to think sensibly on this issue.So lets contemplate with the love for the country and citizens in mind now.

Some of us may have been victims of atrocities committed by the Maoists. Some may have suffered because of the corrupted political leaders. And some of us may have been the victim of injustice in the Panchayat era and at present. So we are expressing our vengeance against those who have made us to suffer. And therefore we are divided. The citizens who are educated, who have seen how democray functions, who know the fruits of social justice in a developed society; we are divided. And this is not a good sign for the future. Tommorow, we have to take the burden of Nepal in our shoulders. We have to hand the nation to our next generation. We have to make sure that we can hand over a peaceful and prosperous nation to our children and die. Otherwise we are not different to the previous generation which never got the oppurtunity like us to see the democracy and prosperity of the western world. Our children will blame us if we fail to do better things for our country.So let's try to be impartial, let's forget our personal interest, let's put away our vengeance against both sides of the debate.With a cool mind let's discuss what can we do at best to resolve the current crisis from our part. I will try to give my assement in the next thread on what can we expect in the near future and what is best for the country in the coming days. Please put your thoughts, unbiased and pragmatic, without spilling your anguish and hatred to all the sides- political parties, monarchy and maoists.I hope all of you will take part in this debate very seriously.
Newuser.

I still have the vigour to keep this thread alive but have very little time to put my own write ups for the next few days. In the mean time, doing some cut and paste business. These are some impartial and sensible thoughts but not mine. A poem that depicts the current dilemma of hopes first and then an article predicting the fate of a current minister so soon. Here we are:

Poem by Bimal Niva

कहिलका"ही हिउ"

भ्रम भएर म छेउ आउ"छ

र सुस्तरी भन्न थाल्छ

आफ्नो नवीन आत्मकथा

मलाई अनुभूत हुन्छ

तमाम भ्रमहरू

हिउ"को ढिक्का भएर

म अगाडि जमेको छु

म चिसो कामिरहेको छु

हिउ" कतै छैन ।



Will Pandey save blushes for Nepal? (courtesy Kathmandu Post)


By DAMAKANT JAYSHI

- Minister for Foreign Affairs Ramesh Nath Pandey is understandably under tremendous pressure to deliver. So far he has nothing to show except tall claims with the help of a few journalists who are going out of their way to portray that the minister has achieved a lot.The day Pandey arrived from New Delhi after what he claimed "a very fruitful visit" and "widening of understanding of each other?s position" on recent developments in Nepal, two Indian ministers reiterated India?s position which the latter has maintained right since February 1. One of the ministers, in fact, made a suo moto statement.It might come as an uncomfortable reminder that the United States and the United Kingdom have been shaping their stance on Nepal?s developments in close co-ordination with India. Despite a columnist claiming about a fortnight ago that the international community has given a mixed response ? "shocks, surprises and support" ? the majority of the international community has unambiguously opposed the developments in the country since February the First. There has been no political support at all from any quarters so far. Even China has termed the developments here as internal matters, its standard position.
Why did Minister for Education and Sports Radha Krishna Mainali go public charging that Nepal?s diplomacy has failed to garner international support? Especially when you consider that three countries ? India, the UK and the US ? that claim to have nasty experiences of dealing with terrorism, being the staunchest critics of the February 1 move. Has Pandey done enough?

When ministers devote more energy and time on retaining their position rather than focussing on the task at hand, then consequences can be very grave at a time like this. You are thus forced to call up obliging media personnel and plead them to write news/articles in your favor.

This is a worrisome aspect since we have to deal with an upcoming meeting of the 61st Session of the United Nations High Commissioner for Human Rights in Geneva where minister Pandey, in his capacity as foreign minister, is travelling.

With reports that his job is on the line of fire gaining currency day by day, the minister would be under intense pressure to prove that he can convince the international community to turn their blind eye to the events unfolding here. He failed in India. Failure in Geneva would certainly do him no good.

Unfortunately for him, he does not have much in his kitty to convince a more combative and hostile international community which nearly succeeded in bruising our pride last year. The deterioration of situation here since the meeting last year will make it very difficult to convince the international community that the human rights situation has improved.

Let us not forget that last year, India and the US bailed Nepal out by killing the Switzerland-sponsored and European Union backed resolution on Nepal. The US Congress has since tied up military aid to Nepal with improvement in human rights situation here and India?s position has been consistent: rolling back emergency, releasing political detainees and restoration of constitutional and press freedoms. Their support this year will be nothing short of miracle. And miracles don?t happen every year.

True, there have been no reports of rights abuses in the past six weeks or so, but this will be seen in the light of a gagged press which has been barred from reporting anything related to the security forces or the Maoists unless the information comes from the army.

With Amnesty International, Human Rights Watch and International Commission of Jurists (ICJ) declaring their campaign for appointment of UN Special Rapporteur for Nepal on monitoring human rights, things would be pretty difficult for the government. Can the government escape severe strictures that are certainly to occur in Geneva?

If only Pandey were not worried about retaining his ministerial job?

Hi friends, I am back again continuing my boring thread. To begin with -war is inevitabile but it can be avoided for the good of people.

Only the dead have seen the end of war- Plato.

Ever since the evolution of organisms, war has been an ongoing phenomenon. If you believe in mythology, devastating wars took place in the world during the rule of gods. If you don't believe in myths, wars have been going on throughout the history. Fight amongst animals for survival is a different aspect, but the war amongst human beings have been the most important feature of world civilization. Without war, time wouldn't have passed by. Without war, the world would have been a different place altogether. If there had not been war between human beings, probably we would continue to live in jungle as our forefathers did. Leo Tolstoy concluded in his epic 'war and peace' that there is a minimum of free choice, all is ruled by an inexorable historical determinism. So war is determined by history, we have no choice to avoid it. The Greeks, the Prussians, the Italians, the Russians, the Chinese, the Britishs, the Germans, the Frenchs, the Americans, the Japanese all went through big wars in their history. The Nepalese saw plenty of them in their short history. Hence, although it is the curse on humanity, war occurs time and again. It is perpetual and hence inevitable.

Saying so, the biggest lessons learned from wars is that war cannot be a solution to the mysery of human beings. Wars cannot end the problems of human beings. The Japanese, the Europeans and the Americans (although America is habitual with waging war against other nations) have learned from the past that war does not help to progress. At least war against each other in the same country is the biggest obstacle to progress. Japan realised this truth, Germany understood this fact and hence they opted to keep themselves away from war and concentrated on their industrial development. The Europeans after indulging themselves for centuries of war realised the dangers and devastations of war. They opted the path of diplomacy and negotiations, they learned that cooperation and mutual understanding are the right way to deal with social problems. They could avoid war amongst themselves in the last 5, 6 decades and now most of the European countries are enjoying the fruits of democracy and development.

Hence, if we try to learn from the past or from the west, we Nepalese must now understand that war cannot be a solution to our problems. The Maoists started their 'people's war' to find a way out to end inequality and injustice from the country. Now their war has helped to expand inequality and injustice in the country. The previous governments tried to deal the Maoists militarily and waged war against them which has only helped to increase the scale of war. Now the Gyanendra's administraion is determined to launch full scale war against the Maoists. This will only lead to the devastation of our country. War is not the solution, other peaceful alternatives must be choosen to deal with the current crisis. We should learn from the west and try to avoid bloodbath in the country. If the warring sides retreat from their ambitions to rule single handedly, this war could be controlled and brought to an end. Otherwise, war will lead to the downfall of Nepal as a nation. The downfall of monarchy and the downfall of maoists as well. It's time to learn from others who have achieved progress and prosperity after leaving war behind them and concentrating on social and economic development initiatives.

Just filling in the gap effort while I am busy with my stuffs: worth reading extract.

Courtesy - Kantipur, wednesday

विचार, छेकाबार र भकुण्डो


खगेन्द्र संग्रँैला

- स्वतन्त्रता र न्यायको चेतना घुलमिल भएको विचार ज्याद्रो हु?दो रहेछ । जतिसुकै छेक, जतिसुकै खेद, जतिसुकै सताऊ, त्यो मरिगए निहुरिन नमान्ने । हालको रीतिस्थितिमा यो कुरा बुझियो ।सुलसुले लगाएर विचारलाई पक्राउ गर्न त सकिन्छ नै, तर सत्य र न्यायको अस्त्रद्वारा सुसज्जित विचारलाई प्याकिसबन्दी गरेर धेरै समय कजाउन र कु?ज्याउन भने कठिन छ । हिटलरले बेपत्ता कोसिस गरे, सकेनन् । कालान्तरमा मुसोलिनी आफै? मुसो भए । पाप धुरीबाट कराएपछि पिनोसे तेल निख्रिएको पिनाझै? पद्दु भए । जीवनको ठूलो सा?झमा पुगिसकेका फुकिढल ती बूढालाई कठालामा समातेर न्यायको कठघरामा उभ्याइ?दा कठैबरा ? भनेर चुकचुकाउने कोही भएन । पढ्नुमात्र पर्छ, इतिहासमा उदाहरण बग्रेल्ती छन् ।
अहिले माननीय रमेशनाथ पाण्डेलाई जेनेभामा राष्ट्रसङ्घको छातामुनि ठिङ्गे लगाएर सोधि?दै होला, एक्काइसौ? शताब्दीमा अठाह्रौ? शताब्दीको जस्तो छेकथुनको नीति लिने तिमीहरू कहिलेका हौ - मान्छेलाई छेकेर छेक्नै नसकिने विचारलाई छेक्ने धृष्टता गर्नेहरूका लागि यो सकसपर्ूण्ा सङ्कटकाल हो ।

सरकारी इच्छा र आज्ञाको भजन गाउन जति पनि छुट छ । तर, उक्त इच्छा र आज्ञामाथि प्रश्न गर्न, सन्देह गर्न र विमति प्रकट गर्न भने पर्ूण्ा निषेध छ । तथापि राप र तापसहितका विचारहरू लुकीलुकी भए पनि अन्धकारका पत्रभित्रबाट बोलिरहेकै छन् । अहिले मुलकभित्रका निसासिएका बोलीहरूमा विचारको ताप र आवेगको राप भर्न मुलुकबाहिर जगतैभरि छरिएर बसेका नेपालीहरू समवेत स्वरमा बोलिरहेका छन् । त्यसैले त कुन्साङ काकाले भनेका हुन्, थानकोट र त्रिभुवन विमानघाटमा सम्मानित नागरिकहरूलाई अपमानपर्ूवक छेकेर विचारको प्रकाश, त्यसको गति र त्यसको शक्तिलाई छेक्न असम्भव छ ।

विचारलाई छेक्न खोजेर विचारको बीउ मासि?दो रहेनछ, बरु त्यो त अचम्मस?ग केन्द्रित र संचित पो हु?दोरहेछ । पाखुरा बजारेर पम्पले मारी हावा पेल्दा भकुण्डोमा हावा केन्द्रित र संचित भएजस्तै । विचारलाई चलखेल गर्न नदिन बहुल विचारविरुद्ध सडकैभरि बुटहरूको बिगबिगी छ । विचारलाई तर्सर्ाा सडकैभरि अनेकओली यन्त्र र उपकरणहरूको पर््रदर्शन गरिएको छ । अझ त्यसमाथि सहरभरि सुलसुलेहरूको सरगर्मी छ । पत्रिका पसलमा सुलसुले, चिया पसलमा सुलसुले, चोक र चौतारीमा सुलसुले, डबली र गल्लीमा सुलसुले, सञ्चार प्रतिष्ठानमा सुलसुले, विद्यालय र मदिरालयमा सुलसुले, देवालय र मूत्रालयमा सुलसुले, जताततै सुलसुल्यै सुलसुलेको जंगल छ । तैपनि सहरमा दिनदिनै मानौ? शून्यबाट 'जिन्दावाद' र 'मर्ुदावाद' को भाकामा विचारहरू कतै लुक्दै र कतै फुक्दै नित्य यात्रा गरिरहेकै छन् । स्वतन्त्रता र स्वाभिमान, न्याय र नैतिकता, लोकतन्त्र र लोकल्याणका उदात्त भावनाहरूमा भिजेका विचारहरू सुलसुले बन्धुहरूका आ?खा छल्न सिपालु हु?दा रहेछन् । देखेर जानियो ।

भकुण्डोमा जब हावा टनाटन भरिन्छ, त्यो निकै नै चञ्चल हुन्छ । हल्का र्स्पर्शले पनि त्यो फुत्त उप्रिmन्छ । लाग्छ, 'जिन्दावाद' र 'मर्ुदावाद' को स्वभाव पनि त्यस्तै रहेछ । छेकथुन, आखेट र कुल्चाइमा परेर विचार मानिसका चित्तरूपी ब्लाडरमा टन्न भरिएपछि 'जिन्दावाद' र 'मर्ुदावाद' को भाकामा त्यो विस्फोट हु?दो रहेछ । जब छेकथुनको कारखानाबाट विस्फोटक भकुण्डाहरूको उत्पादन तीव्र गतिमा हु?दैजान्छ त्यो बेला सहर मानव-भकुण्डाहरूले भरिएर चैत २४ गते आउ?दो रहेछ । यो काकाश्रीले अतितका पाना पल्टाएर भनेको सा?चो बेहोरा हो ।
इतिहास भन्छ, हाम्रा निर्दलवादी बन्धुहरूका निमित्त चैत २४ गते अप्रिय दिन हो । जब त्यो दिन आउ?छ, यी बन्धुहरूमध्ये कतिपय आप\mनो अधो-वस्त्र भिजाउ?दै दसगजापारि कुलेलम ठोक्छन् । प्रत्यक्ष उदाहरण श्रीलंकावासी श्री टी. गिरीका सल्लाहकार श्री शरदचन्द्र शाह हुनुहुन्छ । आफूलाई लाभ र अमनचैन हुने भए देशलाई सम्भिmटोपल्ने, नहुने भए धनको थैलो बोकेर मुग्लान भासिने निर्दलवादीस?ग आप\mनो माटोमा उभिएर लड्न र जिउनका निमित्त कुनै आदर्श हु?दैन । तीस?ग केवल स्वार्थको अगस्ती झोली हुन्छ । तीस?ग केवल भक्तिको चिप्लो बोली हुन्छ । तिनका अन्तरमा जनसाधारणका शिरमा गिर खेल्ने उत्कट लालसा हुन्छ । र, तिनका चित्तमा धन सञ्चय गर्ने अतिशय तृष्णा र सोख-बिलास गर्ने असीम लिप्सा हुन्छ । देशभक्तिको भजन त लोकतन्त्रको गर्धन कलमी गर्ने तिनको अस्त्रमात्र हो । निहित स्वार्थ पूरा गर्ने मार्गमा किञ्चित् व्यवधान पैदा भयो कि ती देश र दुनियालाई चटक्कै माया मारेर विदेशतिर पाल्छन् । जसरी श्री टी. गिरी श्रीलंका र श्री शरदराजा सिंहापुर पाल्नुभएथ्यो । राजनीतिका निर्वाचित कर्ताहरूको नालायकीको नतिजास्वरूप लेकतन्त्ररूपी र्सर्ूयमा ग्रहण लाग्दा निजश्रीहरूलाई आप\mनो गुमेको र्स्वर्गको स्मरण भयो र हामी अनाथहरूलाई दर्शन दिन हाल यतातिर पाउकष्ट गर्नुभएको छ ।

कुन्साङ काका भन्छन्, आप\mनो मनोकाङ्क्षा पर्ूण्ा नभएका दिन हाम्रा विदेशवासी यी बन्धुहरूको फिर्ती सवारी पक्का पनि उतै हुनेछ । जसले सत्तारूपी जर्सर्ीीाईलाई दुहेर दौलत थुपारेका छन्, तिनलाई त जहा? गए पनि भएकै छ । तर, हामी दिनदिनै बुद्धि र पाखुरा चलाएर जेनतेन प्राण धान्ने ससाना मानिसहरूका लागि भने नेपाल नै र्सवस्व हो । त्यसैले हामीलाई नेपालको माया छ, र हामीलाई नेपाललाई सुन्दर बनाउने लोकतन्त्रको पनि माया छ ।

Padhne mitra harule ek dui bachan pratrikriya janaudai garnu bhaye lekhna hausala milne thiyo. Tara mathi ko ta mero haina hai, Khagendra Sangroula ko ni.

The Road to Afghanistan

-newuser

In New Delhi, US secretary of state Condoleezza Rice said a couple of important things. One thing that might interest US based Nepalese is that she expressed her unwillingness to contest in the 2008 presedential elections. Democrat Senator Hillary Clinton is already dubbed as a potential winner(her candidature is not a certainty however) although there is quiet a long way to go before the real picture emerges . But it would have been such an exciting campaign if the two parties from the only superpower of the planet fielded women as their presidential candidate.
More important then this repetition by the secretary of state, she said Nepali government needed to get back on a democratic path. "That simply must happen... it needs to happen very, very soon," she said. And lets focus on this version from her statement in the Indian capital.

Every one who is following the US politics (not necessarily keenly) knows that Rice is one of Bush's very very very trusted aides. When Rice says 'this must happen' it means president Bush is determined to make it happen. When Bush says something must happen, it happens in most parts of the world. Obviosuly except in China, North Korea and Iran(although Tehran is increasingly fearful about a possible US military intervention these days). So King Gyanendra must take note of Rice's latest statement which reflects America's clear intentions to restore democracy and civil rights in the himalayan kingdom.

At the same time, Nepali government has expressed 'it's belief that the anti-secession legislation enacted by the Chinese National People?s Congress will contribute to achieving the goal of reunification with Taiwan' and extended 'its unequivocal support for the legislation that China has enacted.'

This statement by Gyanendra's administration at a time when the country is isolated from the democratic communion of the world can be adjudged as the last throw in the dice for the continuation of 'mandaly coalition' in Nepal. But the Kings diplomatic advisors seem to have underestimated the extent of possible repercussions this kind of statements can generate in the international community. This may turn out to be the biggest mistake made by the present government in the diplomatic font in its desperate attempt to survive for longer time.

In Delhi, Miss Rice didn't make a lot of fuss about Nepal. She had other bigger matters to deal with. Bilateral economic and military ties with India, call for improving Indo-Pak ties, US opposition in the connection of Iranian gas pipeline to India, Indian oppositon on US attempts to sell F-16s to Pakistan were high in the agenda. But Nepal's issue was not trivial either. The two big bullies(in context of Nepal) along with Brtain have already been united to find out their solution to Nepal's newest crisis and this visit has only asserted India's role in determining the fate of the assistance of the trio countries to Nepal.
It seems, Dr Rice may not have been briefed in Delhi about Nepal's latest support to Chinese intentions of unifiying Taiwan to the main land. But when her department is notified about this development, US will clearly be annoyed. US is very worried of China these days. The Taiwan legislation is a big blow to America's stance on this affair. China's surging economy and a big leap on it's latest military budget have already aggrevated to US diplomatic concerns. Now, when Nepal without thinking about the US, offers it's explicit support to China on a matter which America judges in a completely different way, it is certain that Kathmandu will have to face a bitter response from the Bush administration. This step has jeopardised any chance whatsoever of reviving US military and logistic support to Nepal. Kathmandu leaning towards Beijing will not be taken positively in Delhi as well. Hence, Gyanendra's regime has pushed the country in a trublesome state and opened the doors for extreme foreign intervention in the days to come.

Recently, Rameshnath Pandey's trip to India was unable to extract Indian support for the continuation of status quo in Nepal. Although he termed the visit as fruitful, India showed it's back to Gyanendra's effort. With US and UK urging for allowing parties to excercise politics, lifting ban on civil rights including the resotoration of press freedom, India couldn't have agreed to dance in the tune of King Gyanendra even if it could have bargaind with the new regime on some bilateral issues. India is pushing hard for it's greater role in the international arena now making it's voice of becoming a permanent memeber of the UN Security council louder and clearer. So it's relationship with the US is vital for fulfilling that ambition. Besides, India's dealing with it's nothern neighbour cannot be taken for granted when it officially starts the security council membership campaign. The reality is India simply cannot afford to support King Gyanendra's undemocratic moves when the majority of the countries in the world are longing for democratic reforms. It knows that Nepal's political parties supporting constitutional monarchy shouldn't be ignored if the country is to get back to democracy. Even though Maoists are a threat to Indian interest, it knows that Gyanendra can be forced to retreat from his ambitions of ruling autocratically. India's aspirations are to become one of the world leaders and hence it can't deviate itself from democratic values. And US and UK are also pressurising India for reestabilishing the same thing in Nepal. Hence, Pandey had to return being disappointed in Delhi.

At the same time, the European Union and the United Nations also gave clear message against King's tyrannical ambitions. Pandey have faced a stark criticism from the human rights organizations in Geneva too. Surprisingly, Pakistan came up with an idea to offer weaponry to Nepal. This must have infuriated India very much. Now when Nepal needlessly offered it's gesture to China against the interest of the US on Taiwanese matter, the Americans must be annoyed for simple reasons. Thus, the new Nepalese government has drawn contradictory foreign interests on the country. China, India, USA, UK, Pakistan, EU, UN and even North Korea and Cuba have stepped on to meddle in Nepal's internal affairs now. Unnecessarily, our country is becoming the play ground for foreign players. This means that all the above countries as well as some new one will try to envisage their role in Nepal for the long run. If contradictory foreign interests are allowed to play their strategic games in Nepal, the transformation of Nepal into Afghanistan is all set to happen. Gyanendra is driving Nepal on to the road to Afghanistan today. He must make a turn. If he doesn't want to drag the nation in a pitfall he should immidiately consult constitutional parties and lift the ban on human rights and individual freedoms and forge a concilliatory government giving it full authority to hold unconditional dialogue with maoists rebels. This is the only way to rescue Nepal from being doomed like Taleban's Afghanistan.

Guys, how did you find my analysis? Please add your own ideas and comments as well.

Newuser Sathi,

It is really a nice analysis. Giving the perfect examples and related stories, your analysis is simply the best. keep it up !!!

As you mentioned in your writings, the role of India for the betterment of Nepal is not so clear. I am not sure how the present India goes ahead but history was not in our favor. However, it seems that India is trying to lead at least some parts of world, if not be like US and China. For this, democratic image is a must especially to get supports from US and to compete with china. If India really wants democracy in Nepal, the presnet Royal Administration can not go long even after getting suppport from Pakisthan and China due to its geographical location. The duration of the present King's administration in Kathmandu is depndent more with the Indian Policies than any other countries in the world.

I am a great fan of Khagendra Sangraula because of his continuous writings in people's favor, very interesting and proper use of Nepali words and critical for anyone who does wrong with people. I have not found anybody he continuously supports all the time except the low class nepali people and Nepalese reality.

------
OK

मण्डले? शब्दस?ग जोडिएको भाषिक प्रसंग


डा. तुलसी भट्टर्राई

- गएको फागुन २० गतेको कान्तिपुरमा वरिष्ठ साहित्यकार्रर् इश्वरवल्लभले आफ्नो स्तम्भ 'सीमान्तवर्ती' भित्र 'मण्डले' शब्दको अर्थबारे चर्चा गरेको पाइयो । मण्डले शब्दको केही अर्थ नियतवश थपिएको कुरा उठाइएको छ । आशय छ- जानाजान यसरी नराम्रो अर्थ थपियो ।

हुन पनि यस्तै देखिन्छ, सरर्सर्ती हर्ेदा । मण्डले शब्दको प्रविष्टि ०४० मा निर्मित 'नेपाली बृहत् शब्दकोश'मा मात्र भएको छ । अघिल्ला शब्दकोशहरूमा मण्डल र मण्डलीपछि मण्डलेश्वर पाइन्थ्यो । पछिल्लोमा मण्डले शब्द थपिएपछि अर्थ पनि लेखियो- १. दलको प्रमुख नेता । २. दल वा जमातमा सक्रिय भूमिका खेल्ने व्यक्ति । ३. छुल्याहा, बदनामी कमाएको उद्धत । ४. अरूको अहित चिताउने, उपद्रवी ।

यी अर्थमध्ये पछिल्ला दुइटामा मात्र आपत्ति जनाइएको रहेछ, सीमान्तवर्ती आलेखमा । 'एउटा असलवाचक शब्दलाई कुनै नियतवश अर्को अर्थको प्रयोग गर्न खोज्नु कदापि ठीक होइन । अर्थ विचलन वा विखण्डन गर्दा डरलाग्दो व्रि्रह वा व्यवधान उत्पन्न हुन्छन् । यस्तो गर्नु हु"दैन ।' आदि भनाइ लेखमा थियो ।

नेपाली भाषा व्याकरण कोशबारे खोजी हुन थालेको दर्ुइ सय वर्षपनि पुगेको छैन । वि.सं. १८६८ मा डब्लुजे कर्कपेटि्रक र १८७७ मा सीयु एटनले प्रारम्भ गरेको भाषा शब्दकोश अभियान १९८८ मा आरएल र्टनरद्वारा केही व्यवस्थित भएको थियो । हाम्रो नेपाली भाषा शब्दकोशमात्र होइन, इतिहास, संस्कृति, धर्म र परम्प्ाराजस्ता विषय पनि विदेशीले निर्धारण-मानकीकरण गर्दै आएका छन् । यो प्रसंग छुट्टै हो ।

पछि चक्रपाणि चालिसे, रामचन्द्र ढुंगाना, पारसमणि प्रधान आदि हु"दै ०१९ मा 'नेपाली शब्दकोश' नामबाट केही व्यापक र ठूलो आकारमा बालचन्द्र शर्माको शब्दकोश नेपाल राजकीय प्रज्ञा-प्रतिष्ठानबाट प्रकाशित भयो ।

अझ केही विस्तृत र आधुनिक ढंगबाट ०४० मा नेपाल राजकीय प्रज्ञा-प्रतिष्ठानबाटै 'नेपाली बृहत् शब्दकोश' छापियो । यस अघिका शब्दकोश व्यक्तिगत प्रयासमा प्रकाशित हुन्थे । एउटै व्यक्तिको विशेष भूमिका रहन्थ्यो ।

यो बृहत् शब्दकोशको निर्माण योजना ठूलो थियो । नेराप्रप्रका तत्कालीन उपकुलपति माधवप्रसाद घिमिरेको अध्यक्षतामा बालकृष्ण पोखरेल, डा. वासुदेव त्रिपाठी, डा. वल्लभमणि दाहाल, धनवज्र बज्राचार्य, काशीनाथ तमोट र विजय मल्ल समेतको नेपाली शब्दकोश समिति बनेको थियो । साथै एक दर्जनभन्दा बढी व्यक्ति सहयोगी थिए । ठूलै योजना र धेरै खर्चमा निर्माण भएको थियो यो कोश । शब्द पनि पुराना र नया" थप, नया" व्याख्या परिभाषाका धेरै नै बटुलिएको देखिन्छ । तर पनि यसभित्र धेरै त्रुटि र कमजोरी भेटिन्छ । अपुग छ । अधूरो छ । यो प्रसंग पनि यति नै ।

शब्दकोश निर्माण नदी प्रवाहजस्तै हो । अनन्त र निरन्तर । समय स"गस"गै नवीन खोज, अनुसन्धान बढ्दै जान्छ । नया" वस्तु खोजीले नाम दिन्छ, नाम दिएपछि अर्थ पनि खोजिन्छ । विश्वको भाषिक र शब्दकोशीय व्यवस्था हर्ेदा प्रत्येक क्षण नया"-नया" शब्द र अर्थ भेला हुने गरेको भेटिन्छ ।

भाषाको कुरा अत्यन्तै जटिल हुन्छ । देख्ता सामान्य लागे पनि भाषाभित्रको तरंग अत्यन्तै शक्तिशाली हुन्छ । 'भाषा हो सभ्यता हाम्रो सारा उदय उन्नति'- समले बुझेरै भनेका थिए ।

मानवजीवनका सम्पर्ूण्ा क्रियाकलाप, चिन्तन-मनन तथा अभिव्यक्तिको सबभन्दा सशक्त माध्यम भाषा नै हो । भाषामा आवश्यकता र परिस्थितिअनुसार उपयुक्त शब्द प्रयोग र अर्थविधानमा परिस्कार र परिवर्तन भइरहन्छ ।

परिवर्तन भइरहनु नै भाषाको जीवन्तता हो ।

भाषा र अर्थको सम्बन्ध मनुष्यस"ग हुने हु"दा मनुष्य परिवर्तित भइरहेझै" भाषामा पनि अर्थ परिवर्तन भइरहन्छ । शब्द र अर्थबारे व्याख्या विवेचना हुने क्रम प्राचीनकालदेखि नै निरन्तर छ । यो कहिल्यै पूरा नहुने विषय हो । मानवजाति रहेसम्म भाषा रहन्छ । भाषा रहेसम्म अर्थ पनि रहन्छ अनि त्यसको परिवर्तन पनि भइरहन्छ । प्रत्येक शब्दको अर्थ हुन्छ भन्ने नित्यसिद्ध छ । तर कुनै विशेष शब्दको कस्तो अर्थ हुन्छ, त्योचाहि" सामयिक हुन्छ । त्यसकारण शब्द र अर्थको सम्बन्ध यादृच्छिक परिवर्तनशील हुनु स्वाभाविक मानिन्छ । शब्दको अर्थ परिवर्तन तर्कशास्त्रको विषय होइन । यो मनोवैज्ञानिक विषयभित्र पर्छ । भाषा शब्द र अर्थका बारेमा, शब्दकोशका सम्बन्धमा अत्यधिक अध्ययन भएको छ, भइरहेको छ । यो सा"च्चै नै अनन्त र निरन्तर चल्ने विषय हो ।

शब्द र अर्थका बारेमा, शब्दार्थ र निहितार्थका सम्बन्धमा निक्र्योल गर्न गार्?हो छ । शब्दको अर्थ एउटा लाग्ने तर श्रोताले अर्कै बुझ्ने । उच्चारण र ध्वनिका आधारमा एउटै शब्दले धेरै अर्थबोध गराउने । मुख्य अर्थ

-अभिधा), विशेष प्रयोजनीय अर्थ -लक्षणा) र अझ गूढ अर्थ दिने -व्यञ्जना) गरी एउटै शब्दलाई विभिन्न ढंगबाट प्रयोग गर्ने चलन पनि चलिआएको छ ।

एउटै शब्दको यात्राक्रममा सामान्य अर्थबाट क्रमशः अर्थ विस्तार, अर्थ संकुचन, अर्थान्तर, अर्थ उत्कर्षर अर्थ अपकर्षहुने प्रवृत्ति पनि उहिल्यैदेखि पाइएको छ ।

भाषा जीवन्त सत्ता भएकाले समय परिस्थितिअनुसार परिवर्तन भइरहन्छ । भावसादृश्य, वातावरण, चेतनप्रक्रिया, अभिजात्य प्रवृत्ति आदि धेरै विषय छन्, शब्दको अर्थमा परिवर्तन ल्याउने तत्त्व ।

'पाखण्ड' शब्द एउटा विशेष सम्प्रदायका लागि प्रयोग हुन्थ्यो । पछि गएर पाखण्ड-पाखण्डका बीच संर्घष्ा, घृणाद्वेष फैलिन थाल्यो । आज त्यही पछिल्लो विषय समातेर पाखण्डको अर्थ 'आडम्बर, झूटो' बुझिने भयो ।

'राम्ररी घेरा हाल्नु' अर्थबोध हुने 'परिवार' शब्दको अर्थ आज अर्कै भएको छ । 'छवटा यन्त्र भएको कोष्ठ' का लागि प्रयोग हुने 'षड्यन्त्र' शब्दले बुझाउने अर्थ अर्कै छ ।

'बलपर्ूवक गरिने काम' बलात्कार शब्द सुन्दा आज कान थुन्नुपर्ने हुन्छ । 'राम्रो बाटो हि"ड्न सिकाउने' 'महाजन' शब्द यतिबेला गाली दिएको झैं ठानिन्छ । विद्वान्-सज्जनहरूको आगमन, भेलाबोध गर्ने सम्मानवाचक शब्द- 'समागम' को अर्थ दर्ुगति विचारणीय छ । कुनै बेला 'सामन्त' शब्द उच्च अर्थवान् थियो । यतिबेलाको 'सामन्त' बबुरो भएको छ । पण्डित, गुरु, शास्त्रीजस्ता शब्दको पनि हा"सो उडाइन्छ । 'नेता' जस्तो शब्दको अर्थ पनि यतिबेला धेरै तल झरेको छ ।

'पञ्चायत' शब्द समाजको एउटा आदरणीय र सबैले मान्ने काम गर्ने संस्था वा व्यक्तिका निम्ति प्रयोग हुन्थ्यो । तर नेपाली समाजमा तीसवर्षो कालरात्रिको बोध गराउने अर्थबोध गराउ"छ । त्यस अवधिमा 'माननीय' अञ्चलाधीशजस्ता थुप्रै राम्रा शब्दलाई अर्थ अपकर्षरूपमा बुझ्नुपर्ने स्थिति आएको हो ।

'परमधाम' उत्तम-सुन्दर क्षेत्र-स्थान- अर्थबोध हुने शब्दले 'मृत्यु' जनाउने भएको छ । ठूलठूला महल भवनका बाहिरपट्ट-ि 'कुटी' लेखिएको पाइन्छ । नया" पुस्ताले महल, भवनजस्ता शब्दकै पर्याय रूपमा 'कुटी' बुझ्ने गर्दा पनि भयो ।

'मण्डले' शब्दको निर्माणमा पनि तत्कालीन भाषाविद्ले यस्तै कुनै बुद्धिको प्रयोग गरेका होलान् । त्यसो त छ्यालीसपछि थुप्रै नया" शब्द भित्रिएका छन् । 'अन्तरक्रिया' को शाब्दिक अर्थ हर्ेर्ने हो भने- आज चलेको अर्थस"ग कुनै सम्बन्ध छैन । 'अन्तर्घर्ाा पनि नवीन अर्थमा आएको छ । त्यस्तै 'चलखेल' शब्द पनि नया" हो । 'तोरीलाउरे' ले पनि निकै चर्चा पाएको छ । यस्ता शब्द प्रवृत्तिका आधारमा जन्मिन्छन् ।

सम्भवतः 'मण्डले' शब्द पनि प्रवृत्ति, चरित्रका आधारमा स्थापित गरिएको हुनसक्छ । पञ्चायतकालमा विद्यार्थीको एउटा संगठनमा 'मण्डल' जोडिएको थियो । मण्डल जोडिएको संगठनस"ग आबद्ध केही विद्यार्थी- हुल्याहा, छुल्याहा, पोलाहा प्रवृत्ति बोकेर हि"ड्थे । त्यस्ता प्रवृत्तिका केही उपद्रयाले गर्दा 'मण्डल' शब्दमाथि नै आक्रमण गर्ने स्थिति आयो । तर पनि 'मण्डल' स"ग सम्बद्ध केही व्यक्तिका नराम्रो आचरणलाई यसरी शब्दमा नै प्रवेश गराउनु कति उपयुक्त हुन्छ, त्यो छुट्टै अध्ययनको विषय हो ।

नेपालीमा प्रयुक्त शब्दमा- मूल एकारान्त बाहेकमा- 'ए कार' जोड्दा प्रायः निकृष्ट अर्थ बुझिन्छ । 'चन्दन' जस्तो पवित्र अर्थवाची शब्द 'चन्दने' हुनासाथ अर्कै बुझिन्छ । 'दाउरो'- दाउरे, 'बन्चरो'- बन्चरे, 'कालो'- काले, 'राम'- रामे, 'घोगो'- घोगे, 'दान'- दाने, 'गहत'- गहते, 'कोदो'- कोदे, 'खप्पर'- खप्परे आदि ।

त्यसैगरी-'मण्डल'-बाट 'मण्डले' जन्माइदिए त्यसबेलाका भाषाज्ञाताले । 'मण्डले'मा झुन्ड्याइएका १. दलप्रमुख नेता र २ दल वा जमातमा सक्रिय भूमिका खेल्ने व्यक्ति- अर्थको यस शब्दस"ग कुनै सम्बन्ध नै देखि"दैन । 'नेता' वा दलको प्रमुख व्यक्तिलाई 'मण्डले' भन्न मिल्दैन । 'एकार' जोडेपछि स्वतः निकृष्ट अर्थतिर जान्छ । एकप्रकार 'गाली, अपमान वा होच्याइएको' भन्ने बुझिन्छ । 'अखिल' लाई 'अखिले', 'परिषद्'- परिषदे, 'संघ'- संघे, 'समाज'- समाजे- भन्दा यथार्थ अर्थबोध नभएझै"- 'मण्डल' बाट मण्डले बनाउ"दा मण्डलमा हुने यथार्थ अर्थबोध हु"दैन । तर्सथ कोशमा दिइएका चार प्रकारका अर्थमध्ये अघिल्ला दर्ुइ अर्थका यस शब्दस"ग कुनै मेल हु"दैन । पछिल्ला दर्ुइखाले अर्थलाई सिद्ध गर्नमात्र अघिल्ला अर्थ राखिएको प्रस्ट हुन्छ । यसरी प्रयोग गर्नै नमिल्ने अर्थको कुनै प्रयोजन छैन ।

पछिल्ला दर्ुइ अर्थ भने प्रवृत्तिगत र चरित्रका आधारमा प्रयोग गर्न खोजिएको देखिन्छ । यस्ता शब्द र अर्थले कुनै व्यक्तिविशेष वा दलविशेषलाई अप्ठ्यारो नपार्नुपर्ने हो । राम्रो चरित्र, बानीबेहोरा र अर्काको अहित नचिताउने स्वभावको विकास हुने र गर्ने मान्छेलाई यस्ता शब्दले चित्त दुखाउ"दैन । 'मण्डले' एक प्रकार 'रुढ' मिथकीय शब्द बनिसकेको छ- नेपाली समाजमा । शब्दकोशबाट हटाए पनि फरक पर्दैन । शब्दकोशमा नराख्ता पनि हुन्छ । समाजभित्र असंख्य यस्ता निकृष्र्टार्थक शब्द प्रचलित छन्, तर शब्दकोशभित्र प्रवेश गराउ"दा अर्कै नकारात्मक स्थिति उत्पन्न हुने हु"दा कोशमा प्रवेश गराइ"दैन र गराउनु पनि हु"दैन ।

समाजमा प्रचलित भएकै कारण शब्दकोश र लोकोक्ति कोशमा प्रविष्टि पाएका सयौं शब्द र उक्ति हटाउनुपर्ने भएको छ । जाति, धर्म, वर्ण्र्ाालिंग आदिलाई हेपेर र हियाएर प्रयोग गर्ने गरिएका शब्दले भेद, झैझगडा उत्पन्न हुने अवस्था देखिएको हु"दा 'कोश'हरू पुनः सम्पादन गर्नुपर्ने भएको छ । यो 'मण्डल' शब्दमात्र अपवाद होइन । अन्य कतिपय शब्दको तुलनामा यो शब्द सामान्य हो । चरित्र र प्रवृत्तिका आधारमा जन्माइएका, प्रयोग गरिएका शब्दले त्यति अप्ठ्यारो पार्दैन । त्यस्तो अर्थबोध हुने शब्दगत चरित्र र प्रवृत्तिमा नलाग्ने व्यक्तिलाई छु"दैन । त्यसकारण यो 'मण्डले' शब्द सामान्य हो । यो शब्दबाट 'व्यञ्जनागत' भावका आधारमा उत्पन्न गरिएका यस्ता अर्थस"ग तर्सिनु पर्दैन ।

Dear Newuser,

As an International Politics' student, I read your analysis very interestingly but from the outset, I am now convienced that you are a MANDALE (I hope you know what I mean).
You'd better read this by Dr. Baburam Bhattrai as well because I think there are some good facts and critical analysis of the Nepali politics as well. The link is:
http://www.nepalipost.com/ under 'Chautari'.

I understand you are more inclined to the Monarchy and his aaure, chaure which are the real problem of the country and its people.

''I am now convienced that you are a MANDALE (I hope you know what I mean)''.

I couldn't help laughing to see some one making such a conviction on me. Ehhh hhe he he he he. he he he he he he he he.
I didn't really understand if this was a joke or some top quality sarcasm. But could you explain me please.

Just to let you know if you made this allegation after reading the article on the word- mandale. That was not written by me. That was a copy and paste business. I did it because some of the Sajhaites felt sad about the use of that word.

But if you have termed me by that name, I must say you didn't read what I have been writing for almost 2 months or so.

Are you really an IR student or have you read my analysis before making such a hilarious judgement. I hope Kusum Baba replies.

Ki Tapai malai pani deshi ko ethartha dharatal lai samanya aankha le nabhai maobadi ko 'utopian ' chasmale herr bhanna khojnu bhaho???

A fork on the road to Afghanistan. This news asserts that the road taking the nation to Afghanistan is being choosed by the monarch.
- http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/4360019.stm

माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डलाई खुल्लापत्र
न्युयुजर

?प्रिय प्रचण्डजी,
तपाइ नेपालमा पारम्परिक सैनिक शक्तिको केन्द्र दरबारलाई पराजित गरि जनवादी शासन स्थापना गर्ने अभिष्ट लिएर दशौं हजार युवाहरुलाई सशस्त्र युद्धका लागि परिचालित गरिरहेको पार्टी नेकपा माओवादीका शक्तिसाली अध्यक्ष तथा तपाईंहरुकै शब्दमा जनमुक्ति सेनाका कमाण्डर पनि हुनुहन्छ। तपाईंको नेतृत्वमा माओवादी विद्रोहीहरुले विगत एक दशकमा नेपालको मूख्यतया प्रहरी र केहि हदसम्म सैन्यबललाई पनि कतिपय युद्धमोर्चाहरुमा पराजित गरि केहि सैन्य सफलता हाशिल गरेकाले तपाईंहरुको पार्टी हाल नेपालको एउटा उल्लेख्य शक्तिका रुपमा राष्ट्रिय र अन्तराष्ट्रिय रुपमा परिचित भएको छ भन्ने तथ्यलाई नकार्न सकिदैन। विगतमा तपाईहरुले युद्धमैदानमा हाशिल गरेको सफलतालाई नै आधार वनाएर माओवादी विद्रोहीहरुले अनेकौ पटक देखाएका आतंकवादी चरित्रहरुका वावजूद उनिहरु देशको एउटा राजनीतिक शक्ति हुन् र उनिहरुलाई राजनीतिको मूलधारमा सुरक्षित रुपमा अवतरण गर्न दिइनुपर्छ भन्ने मान्यता मुलुकको विद्वत बर्ग र नागरिक समाजले राखेको हो। सदरमुकाम केन्द्रित सरकारी सुरक्षा संयन्त्र माथी बेलाबेलामा धावा बोली उनिहरुको अखडा केहि घण्टासम्म कब्जामा लिन सक्नु, धेरै हताहति निम्त्याउन सक्नु र हतियार लुट्न सक्नुलाई नै तपाईहरुले जनयुद्धको सफलताका रुपमा लिइरहनु भएको छ भन्नेकुरा तपाईहरु स्वयंबाट बेलाबेलामा आइरहेका वक्तव्य र प्रचारबाजीबाट बुझ्न सकिन्छ। यद्यपि तपाईहरुको जनमुक्ति सेनाले निरन्तर रुपमा सरकारी सेनामाथी ठूलो स्तरका हमलाहरु गर्न नसक्नु, सेनालाई पराजित गरेका स्थानहरुमा दीर्घकालिन उपस्थिति जनाउन नसक्नु र थोरै संख्यामा तर नियमित तवरले तपाईका लडाकूहरु सरकारी सेनाबाट मारिइरहनु पनि सिक्काको अर्को पाटोबाट देखिरहेको अर्को यथार्थता हो। दश वर्षको अवधिमा प्राप्त सफलताका कारण तपाईहरु सवै या तपाईंहरु मध्ये केहिलाई यहि जनयुद्धलाई निरन्तरता दिएर नेपालको केन्द्रिय शासन सत्ता हत्याउन सकिन्छ भन्ने आशा जागृत भएकोह हुनसक्छ। एक्लै सत्ता कब्जा गर्न सकेमा हामीले चाहेकै ढंगले शासन चलाउन सक्छौं भन्ने महत्वाकांक्षा पनि तपाईहरुमा नरहेकोहोला भन्न सकिन्न। आशा गर्नु र महत्वाकांक्षा राख्?नु अवश्य पनि नराम्रो होइन तर त्यो कतिसम्म प्राप्य होला भन्ने कुरा पनि विचारणिय हुन्छ। देशको वास्तविकता र अन्तराष्ट्रिय राजनीतिक परदृश्यलाई पनि विश्लेषण गर्दा र तपाईहरुको सैनिक सफलतालाई बिचार गर्दा के कुरामा प्रष्ट हुन सकिन्छ भने माओवादी एक्लैले नेपालमा पारम्परिक राजतन्त्रलाई पराजित गरि जनवादी सत्ता लागु गर्न कम्तिमा अबको आधा शताव्दि सम्ममा पनि सम्भव र ग्राह्य देखिदैन। बरु तपाईका अल्पमत पक्षका नेता वावुराम भट्टराईले भनेझै प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र स्थापनाको लक्ष्य प्राप्त गर्न राजतन्त्रको आवश्यकता नदेख्?ने सवै शक्तिहरुसंग सहकार्य गर्नु तपाईंहरुका लागि हितकर ठहरिनेछ। नेपालमा अहिले राजतन्त्रको निरन्तरतालाई आवश्यक नठान्ने मानिसहरुको संख्या बढ्दै गइरेकोछ र सम्भवत यो जनमतनै देशको निर्णायक मत हो भन्ने अनुमान असान्दभिर्क नरहला। तर देशमा कम्युनिष्ट गणतन्त्रको स्थापनालाई मान्न तयार जनमत बन्ने सम्भावना बदलिदो विश्व परिस्थितिका कारण क्रमश क्षिण वन्दै गइरहेको यथार्थलाई तपाइजस्तो राजनीतिको कुशल खेलाडी र सफल संगठकले आत्मसात गर्नेपर्ने हो। यदि लक्ष्य प्राप्ति कठिन मात्र नभै असम्भव देखिन्छ भने आफ्नो सामर्थ्य त्यसमा खर्चनुको औचित्य रहन्न। त्यस स्थितिमा लक्ष्यलाई व्यवहारिकता प्रदान गर्न आफ्ना अवोधगम्य हठहरुलाई परित्याग गरि यथार्थपरक र वस्तुनिष्ठ उद्येश्य तय गर्नुपर्छ।त्यसकारण यदि तपाईंको पार्टी साच्चैनै देशलाई व्यवहारिक परिवर्तन दिन चाहन्छ भने जनवादी गणतन्त्रको स्वप्निल लक्ष्यलाई पछाडी छाडेर राजाको सम्वैधानिक सर्वोच्चतालाई अस्विकार गर्ने शक्ति तथा जनसमुदायसंग सहकार्य गरि प्रजातान्त्रिक गणतन्त्रको सम्भव लक्ष्य निर्दिष्ट गर्नु तपाईहरुको राजनीतिक सुझबुझ हुनेछ। यो लक्ष्य प्राप्त गर्न शुरुमा दरबारसंग मध्यमार्गी सम्झौता गरेपनि खासै घाटा नलाग्ने कुरा राजतन्त्रको बढ्दो अलोकप्रियतासंग गासेर हेर्न सकिने रणनीतिक चातुर्य हो। यसबाट एकातिर देशमा हिंशा र रक्तपातको जोखिम पनि घट्नेछ भने अर्कोतर्फ राजतन्त्रको सान्दर्भिकता नदेख्?ने तर शान्तिपुर्वक त्यस्तो संक्रमण भएको हेर्न चाहने उदार गणतन्त्रादीहरुको समर्थन हाशिल गर्न पनि सकिनेछ। अन्यथा एक्लै शाही नेपाली सेनालाई परास्त गरि राजतन्त्र उखलेर नेपालमा कम्युनिष्ट गणतन्त्र स्थापना गर्न र अन्तराष्ट्यि जगतबाट एक्लिएर त्यसलाई निरन्तरता दिन सकिन्छ भन्ने हठ माअनोवादी नेतृत्वले लिइरह्यो भने तपाइहरुको राजनीतिक जीवन त्यसै खेर जानेछ। अनि देश पनि बाह्य शक्तिकेन्द्र र स्वदेशी सामन्तहरुको पंजामा अझ कडा रुपमा जकडिनेछ र तपाहरुले अहिलेसम्म जोडेको शक्ति पनि क्रमश कमजोर हुदै तहसनहस हुनपुग्नेछ। । तसर्थ तपाईंहरु वास्तवमै देशलाई ठोस राजनीतिक परिवर्तन? दिन चाहनुहुन्छ भने जनवादी गणतन्त्रको रुमानी कल्पनालाई छाडेर समस्त गणतन्त्रवादी सोच राख्?ने जनसमुदायहरुसंग सहकार्य गर्ने औपचारिक घोषणा गर्नुहोस। देशमा हत्या हिंशा बढाउने भन्दा पनि आफ्ना लडाकु र कार्यकर्ताहरुलाई प्रजातान्त्रिक गणतन्त्रको सान्दर्भिकताको व्यापक प्रचार प्रसार गर्न लगाउने र नेतृत्व तहले तानाशाही राजतन्त्रको विरोध गर्ने सबै राजनीतिक शक्तिहरुलाई त्यस उपलब्धिका लागि संयुक्त आन्दोलनमा उत्रिन आव्हान गर्ने पहिलो कदम छिटो भन्दा छिटो चाल्नु मनासिव हुनेछ। तपाईहरुको सवभन्दा पहिलो काम आम जनसमुदायलाई आफूहरु आतंकवादी र उग्र कम्यूनिष्ट दुवै हाइनौ र हामी नेपालमा सामन्ति राजतन्त्रलाई तह लगाएर जनतालाई सत्ताको सर्बोच्च मालिक वनाउनका निम्ति लड्दैछौं भन्ने विश्वास जगाउनु हुनुपर्नेछ। हैन भने समयको प्रवाहले तपाईंहरुको अहिले सम्म आर्जित शक्तिलाई बगाएर निष्प्राण तुल्याई नदिकिनारको बगरमा हुत्यादिनेछ। समयको यथार्थपरक मागलाई बेवास्ता गर्ने भूल क्षणिक युद्ध उन्मादलाई आधार बनाएर कायम नराख्?न माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डलाई एक शान्ति, न्याय र स्वतन्त्रता प्रेमी तर अराजनीतिक नेपाली नागरिकका हैसियतले मैले आव्हान गर्नुपरेको छ।

To be contd.

प्रचण्डजी,
माओवादी आन्दोलनमा प्रत्यक्ष सहभागिता नजनाइरहेको नेपाली जनमानसले तपाईंहरुको कृयाकलाप प्रति कस्तो दृष्टिकोण राख्छ भन्ने कुरा तर्फ तपाईंहरुले खासै ध्यान नदिने गरेको पाइएपनि जनयुद्धलाई समर्थन नगर्ने जनमतले देशको जनसंख्याको ठूलो हिस्सा आगट्ने भएकाले त्यसतर्फ विचार पु-याउनु बुद्धिमतापूर्ण हुनेछ। दीर्घकालिन रुपमा देशको शासन गर्न चाहने राजनीतिक संगठनले बहसंख्यामा रहेको राजनीतिक ?अभिमतलाई दमन गरेर सत्तामा टिकिरहन सक्दैन भन्ने तथ्यलाई तपाईहरुले बुझ्नुपर्ने हुन्छ। त्यसमाथी विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलनले आफ्नो लोकप्रियता गुमाउदै गइरहेको, धेरै देशहरुमा कम्युनिष्ट शासन पतन भैसकेको र चीन जस्ता कम्युनिष्ट राष्ट्रले पनि कट्टर साम्यवादी राजनीतिक प्रणालीमा आमुल सुधार गर्दै पुजिवादी शैलिको आर्थिक तथा औद्योगिक नीतिको अवलम्वन गरेर सफलताको सिंढी उक्लिरहेको देख्दादेख्दै यो वास्तविकता प्रति आँखा? चिम्लिएर माओवाद, मार्क्सवाद,लेनिनवादको अन्धभक्तिमा लिन भैरहदा राजनीतिक खेलमा पराजित हुने खतरा बढ्दै जान्छ। नेपालको भूराजनीतिक यथार्थता, छिमेकी चीनले दरबारलाई दिईरहेको विश्वास, उदार पुजिवादी प्रजातन्त्र भएका राष्ट्रहरुको समृ?द्धि र साम्यवाद लागुरहेका उत्तरकोरिया जस्ता राष्ट्रका जनताको जीवनस्तरमा देखापरेको संकट आदि परिवेशहरुलाई केलाउदा तपाईहरु कथं कदाचित विजयी भइहाल्नु भएछ भने पनि नेपालको स्थितिमा सुधार गर्नुको साटो झन खराब
तुल्याउने कुरा छर्लङ्ग छ। अहिले तपाईंहरुको पार्टी बैचारिक आधारमा भन्दा सैनिक सामर्थ्यका आधारमा चलिरहेको निर्विवाद छ। कम्युनिष्ट आन्दोलनमा सैन्यवाद हावी हुनु कुनै नौलो कुरा नभएपनि बैचारिक मन्थनलाई पूर्णतया दरकिनार गर्नु सर्बथा अनुचित सिद्धहुनेछ। तसर्थ तपाईंहरुले एकछिन पार्टीको सैद्धान्तिक विभागमा देखिएका कमिकमजोरी र असान्दर्भिकतालाई पुनरावलोकन गर्नुपर्ने देखिन्छ।
यसका लागि प्रथमत एक्लो सशस्त्र क्रान्तिद्वारा नेपालमा परम्परागत राजतन्त्रको जरा उखेल्न सकिन्छ भन्ने विश्लेषणलाई परित्याग गर्नुपर्छ। यसका साथै उदार पुजिवादी प्रजातन्त्रको सफलतालाई उपेक्षा गरेर पूर्णतया साम्यवादी गणतन्त्र स्थापित गरि शासन चलाउन सकिन्छ भन्ने मनगढन्त सोंचलाई पनि परिमार्जन गर्नुपर्छ। नेपालको राजनीतिक , सामाजीक प्रगतिमा पारम्परिक राजतन्त्र एउटा वाधक हो र कि त यसले आफूमा वास्तविक सुधार गरेर सर्वसाधारणकै जीवनशैलि अपनाउन सिक्नुपर्छ कि त यसलाई सदाका लागि समाप्त गरिनुपर्छ भन्ने दृष्टिकोण क्रमश बलियो हुदै गइरहेको परिप्रेक्ष्यमा अब माओवादीहरुले आफ्नो लक्ष्य जनवाद नभएर प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र हो भन्ने घोषणा ग-यो भने माओवादी आन्दोलनले अपेक्षाकृत सफलता प्राप्त गर्न सक्ला कि भनेर अपेक्षा गर्न सकिन्छ। यद्यपी यो लक्ष्यपनि तत्कालका लागि त्यति सहज देखिन्न, अपितु यो बाटोले दीर्घकालमा आफ्नो गन्तव्य पहिल्याउने सम्भावना प्रसस्त छ।
To be contd...
Dear Sajhaites, I am doubtful about the prospect of Prachanda reading my opinions. But, some maoists activist or sympathisers must be reading this. As well as some of you. Please comment although some of you may find me boring.

For peace and stability in Nepal, Maoists must join the political process. We should offer them a suitable platform in which they can envisage their own political ambition of achieving a republic state. Acheivement depends on how they can function and popularize their political line as well as how the monarchy behaves. But atleast, they should be given a chance to exercise their political religion in the national process so that a) Violence ends
b) Violence ends and
c) violence ends.
In the mean time, Maoists must give up their inconceivable dream of achieving a communist republic. All odds are against their current strategy. So, it's time to compromise. Let maoists be assured that they can long for democratic republicanism in the existing political mechanism and let monarchy be assured that their existence is unshakable as long as the majority of the public are in their favour. But in order to bring the rebels back from the jungle, let them be assured that they can try their luck peacefully. THERE IS NO NEED TO FIGHT.

नेपालीकै रगतले नेपाल रगताम्य
-कविवर माधव प्रसाद घिमिरे

नेपालीकै रगतले नेपाल रगताम्य
यो हत्या र पागलपन कहिले होला साम्य ?
किन पागल वनिरहेछ आज वीर जाति
खाँडो जगाइ हानिरहेछ आफ्नै शीर माथि
आज हत्या यसको भए, भोली हत्या उसको
पर्सी हत्या कसको होला? पर्सी हत्या देशको ।
नेपालीकै रगतले नेपाल रगताम्य
यो हत्या र पागलपन कहिले होला साम्य ?
आज हत्या यसको भए, भोली हत्या उसको
पर्सी हत्या कसको होला? पर्सी हत्या देशको ।
-- - - - - - - - - - - - - - - - -

हाम्रो वुद्धि कहिलो आउला साथीहरु ??

GYANENDRA MAHARAJ,
Beware of news such as this one. These days, it's not too difficult to topple autocratic regimes. Don't provoke the concious citizens or monarchy will be a part of the history.

- http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/4380899.stm

Newuser:

Enjoyed Khagendra Sangraula's article, it is great. Just love the way he writes, isn't it authentic???

But then rest of the things i did not understand?? Goes over my brains at time