पुन्टे दाजु,
अनुवाद गर्न मन छ, तर यो बैरी "समय"ले दु:ख दी रा'छ । अहिलेलाइ सम्झेसम्मको नाम चैने टिपोट गर्दि हालम भन्ने प्रयास गर्या हो । जाँगर चले अनुवाद र रेसिपि पनि थपम्ला नि, हुन्न ?

मम भोटियाको पनि परम्परागत खाना होला । जस्तो रोटि हामी पनि खान्छम, बिहारी नि खान्छन, गुजराति नि खान्छन, तमिल नि खान्छन । भोटियाको परम्परागत मम, मैले जानेअनुसार, मासुमा प्याजस्याज नमिसाइ, मसला कम र बाक्लो पिठोले मोडेर बनाएको हुन्छ । भोटिया मम ठुलो पनि हुन्छ । पातलो पिठो, प्याज लसुन धनिया र मासुको मसालेदार मिक्सड फिलिङ नेवार ममको बिशेषता हो । यसको साइज पनि सानो हुने हुनाले यसको ठेट नाउँ ममचा हो । तर यसको ब्यापारीकरण हुँदा किन हो कुन्नि बिसर्ग बीचमा थपेर "म:म" लेख्न थाले, कतै कतै म:म: पनि लेख्न थाले । नेवारी ब्याकरणको नियमले यी दुवै बिसर्गहरु उपस्थित हुनुको कुनै औचित्य छैन, तर चलनचल्तीमा त्यहि छ र धेरैलाइ त्यहि "म:म" नै यो खानाको वास्तविक नाम भएको भ्रम छ । गुन्पुन्हि (जनैपुर्णिमा) को अवसरमा खाने क्वाँटीमा पनि ममचा प्रयोग गरिन्छ । फोटो राखेको छु ।

रिठ्टे सान,
नेवारको खाना पनि नेपाली खाना नै हो भन्ने कुरामा दुइ मत छैन भन्ने कुरो सोह्रै आना ठीक हो । त्यसैले नेवारी कि नेपाली भन्ने प्रश्न नै गलत हो भनेको नि त । पहिचानको निमित्त नेवारी खाना भन्दा अन्यथा ठहरिन्न पनि ।
 
अर्को कुरा, चलनचल्ति पछ्याउँदा कुनै गम्भीर गलति भैरा'छ भन्ने थाहा लाग्यो भन्ने सच्चाउन मनाशिव नै हुन्छ । जस्तो कि समोशा, डोसा, चाट्, बिर्यानी, पराठा, भेल पुरी आदी इत्यादी लाइ मात्रै "इण्डियन" नभनी कालो छाला हुने र धोति लाउने भैयाहरु जम्मैलाइ हाम्रो समाजले कुनै बेला "इण्डियन" नै मानेको थियो नि । तिनिहरुको चालचलन संस्कृति लवाइखवाइलाइ "इण्डियन" नै मानेको थियो, तर अहिले त्यो गलत हो भन्ने सबैले महशुस गरीसके, त्यसलाइ सच्चाउनु पर्छ भनेर भन्दा नभन्दै अहिले उनिहरुको जमातसँग देशको राजनीतिको तालाचावि परिसकेपछि तिनीहरुलाइ "इण्डियन" भन्ने हिम्मत कसको ? उनीहरुको परम्परागत खानालाइ "इण्डियन"नै भन्छु भन्नु एककिसिमको अर्घेल्याँइ हो जस्तो लाग्यो ।  कमसेकम समोसा, चाट वा पराठा जस्ता नेपालीकै परम्परागत परिकारलाइ "इण्डियन" भन्नु बेठिक हुनेछ । डोसा, बिर्यानी उत्तपम जस्ता खानाहरु, जुन मलाइ थाहा भएसम्म नेपालमा त्यति खाइन्न, लाइ "इण्डियन" भन्न सकिन्छ होला ।

इन्द्रमहर्जन जु,
नभएको नामलाइ जबर्जस्ति अनुवाद गर्छु भन्दैमा कहाँ सकिन्छ र ? समोसा संसारको जुनसुकै भागमा पुगेपनि जुनसुकै भाषामा भनेपनि समोसा नै रहन्छ, हैन ? योमरी, चटाँमरी पनि संसारको जहाँसुकै पुगेपनि योमरी, चटाँमरी नै कहलाइन्छ ।