Posted by: hit.the.hot May 29, 2010
Login in to Rate this Post:
0 
? 
?
१९ भाग र २७४ धारामा विभाजित यो संविधानको नाम छ- जनताको सङ्घीय गणतन्त्र नेपालको संविधान, २०६७
संविधानको पूर्ण मस्यौदा
जनताको संघीय गणतन्त्र नेपालको संविधान, २०६७
(प्रस्तावित एकीकृत मस्यौदा)
एकीकृत नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी)
०६७ जेष्ठ १५
प्रस्तावना
• भाग १– प्रारम्भिक
• भाग २– नागरिकता
• भाग ३– मौलिक हक र कर्तव्य
• भाग ४– राज्यका निर्देशक सिद्धान्त तथा नीति र दायित्वहरु
• भाग ५– राज्यको संरचना र राज्यशक्तिको वा“डफा“ड
• भाग ६– कार्यपालिका
• भाग ७– व्यवस्थापिका
• भाग ८– व्यवस्थापन कार्यविधि
• भाग ९– आर्थिक कार्यप्रणाली
• भाग १०– न्यायपालिका
• भाग ११– संवैधानिक अंगहरु
• भाग १२– राष्ट्रिय हितको संरक्षण र अन्तर्राष्ट्रिय सम्वन्ध
• भाग १३– राष्ट्रिय सुरक्षा र सेना
• भाग १४– राजनीतिक दल
• भाग १५– संकटकालीन व्यवस्था
• भाग १६– संविधान संशोधन
• भाग १७– संक्रमणकालीन व्यवस्था
• भाग १८– विविध
• भाग १९– परिभाषा, संक्षिप्त नाम, प्रारम्भ र खारेजी
जनताको संघीय गणतन्त्र नेपालको संविधान, २०६७
प्रस्तावना
हामी सार्वभौमसत्तासम्पन्न नेपाली जनता;
नेपालको स्वतन्त्रता, सार्वभौमिकता, भौगोलिक अखण्डता र राष्ट्रिय एकता, स्वाधीनता एवं स्वाभिमानलाई अक्षुण्ण राख्दै;
नेपाली समाजको क्रान्तिकारी रूपान्तरण र आमूल परिवर्तनकालागि निरंकुश राजतन्त्रात्मक तथा एकात्मक सामन्ती राज्यसत्ताका विरुद्ध नेपाली जनताले लामो समयदेखि सञ्चालन गर्दै आएका गौरवपूर्ण सशस्त्र तथा शान्तिपूर्ण आन्दोलन र मुख्यतः २०५२ साल फागुन १ देखि ने.क.पा. (माओवादी) को नेतृत्वमा सञ्चालित सशस्त्र जनयुद्धको जग तथा माओवादी–सातपार्टी वीच सम्पन्न १२ बुँदे समझदारीको जगमा जनताको संघीय गणतन्त्र स्थापना गर्ने ध्येयका साथ संचालित ऐतिहासिक जनआन्दोलनको मर्म र भावनालाई केन्द्रविन्दुमा राख्दै,
स्वाधीन र समुन्नत जनताको संघीय गणतन्त्र नेपालको स्थापनाकानिम्ति गरिएका सवै ऐतिहासिक संघर्ष, वलिदान र क्रान्तिहरूको र विशेष गरी महान जनयुद्ध, ऐतिहासिक जनआन्दोलन र मधेस आन्दोलन लगायतका सवै जनमुक्ति तथा राष्ट्रिय मुक्ति आन्दोलनका शहीद तथा वेपत्ता योद्धाहरूको विशेष स्मरण र सम्मान गर्दै ,
नेपाली समाज तथा राज्यको विद्यमान अर्ध–औपनिवेशिक तथा अर्ध–सामन्ती संरचनाको पूर्ण अन्त्य गरी समुन्नत वर्गविहीन समाज निर्माणको दिशामा अघि वढ्न स्वाधीन र समाजवादउन्मुख जनताको संघीय गणतन्त्रात्मक राज्यसत्ता स्थापना गर्ने ऐतिहासिक अभिभारालाई मध्यनजर गर्दै,
सामन्ती, निरंकुश, केन्द्रिकृत, एकात्मक र पितृसत्तात्मक राज्यव्यवस्थाले सृजना गरेका सवै खाले विभेद र उत्पीडनको अन्त्य गरी देशका वहुसंख्यक उत्पीडित वर्ग, जाति/जनजाति, क्षेत्र, लिंग र समुदायका समस्यालाई दीर्घकालीन ढंगले संवोधन गर्न राज्य र समाजको अग्रगामी पुनर्संरचना गर्नुपर्ने आवश्यकतालाई वोध गर्दै,
मजदूर, किसान लगायतका श्रमजीवी जनता नै वर्तमान नेपाली समाजका मुख्य चालक शक्ति हुन् भन्ने यथार्थलाई आत्मसात गरी राज्यका अंगहरूमा श्रमजीवी जनताको नेतृत्वदायी भूमिका सुनिश्चित गर्न प्रतिवद्ध रह“दै,
बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुधार्मिक, बहुसाँस्कृतिक तथा क्षेत्रीय विविधतायुक्त विशेषतालाई आत्मसात गरी देशको भौगोलिक अखण्डतालाई अक्षुण्ण राख्दै उत्पीडित जाति/जनजाति र क्षेत्रहरूको आत्मनिर्णयको अधिकारको नीति र स्वायत्त शासनको कार्यक्रमका आधारमा राज्यको संघात्मक ढा“चामा पुनर्संरचना गर्नुपर्ने आवश्यकतालाई अंगीकार गर्दै,
जनताको लोकतन्त्र, वहुदलीय प्रतिस्पर्धात्मक व्यवस्था, समानुपातिक, समावेशी र जनसहभागितामूलक शासन व्यवस्था, नागरिक स्वतन्त्रता, मौलिक अधिकार, आर्थिक अधिकार सहितको मानव अधिकार, बालिग मताधिकार, आवधिक निर्वाचन, प्रेस स्वतन्त्रता, सक्षम, निष्पक्ष, स्वतन्त्र र जनउत्तरदायी न्यायपालिका तथा कानूनी राज्यको अवधारणा लगायतका लोकतान्त्रिक मूल्य र मान्यतालाई अवलम्वन गरी समाजवादको आधार निर्माण गर्न प्रतिवद्ध रहदै;
वर्गीय, जातीय, क्षेत्रीय, भाषिक, धार्मिक, लैङ्गिक र वर्णव्यवस्थाजन्य जातपात र छुवाछूत लगायत सबै प्रकारका विभेदको अन्त्य गरी आर्थिक समानता, सम्पन्नता, सामाजिक न्याय र महिला, दलित, मुस्लिम लगायतका उत्पीडित समुदायलाई विशेष अधिकारको व्यवस्थामा आधारित समतामूलक समाजको निर्माण गर्ने संकल्प गर्दै;
सामन्तवाद र वैदेशिक हस्तक्षेपका सबैखाले रूपहरूको अन्त्य गर्दै जनताको संघीय गणतन्त्रात्मक शासन व्यवस्थाको माध्यमद्वारा अग्रगमन सहितको दिगो शान्ति, समृद्धि र विकासको आकांक्षा पूरा गर्दै समाजवाद स्थापनाको आधार तयार पार्न संविधानसभा मार्फत यो संविधान निर्माण गरी जारी भएको घोषणा गर्दछौं।
भ्ााग १
प्रारम्भिक
१. संविधान मूल कानून : (१) यो संविधान नेपालको मूल कानून हो। यस संविधानसँग बाझिने कानून बाझिएको हदसम्म अमान्य हुनेछ।
(२) यस संविधानको पालना गर्नु र संविधान बमोजिमका दायित्व पूरा गर्नु सबैको कर्तव्य हुनेछ।
२. सार्वभौमसत्ता : (१) नेपालको सार्वभौमसत्ता र राजकीयसत्ता नेपाली जनतामा निहित रहेकोछ।
(२) नेपाली जनताले नेपालको सार्वभौमसत्ता र राजकीयसत्ताको प्रयोग यस संविधानमा व्यवस्था भएबमोजिम गर्नेछन्।
३. राष्ट्र : बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुधार्मिक, बहुसाँस्कृतिक, विषम भौगोलिक विशेषतायुक्त, समान आकाङ्क्षा र नेपालको राष्ट्रिय स्वतन्त्रता, अखण्डता, राष्ट्रिय हित तथा समृद्धिप्रति आस्थावान् रही एकताको सूत्रमा आवद्ध सबै नेपाली जनता समष्टि रूपमा राष्ट्र हो।
४. नेपाल राज्य : (१) नेपाल स्वतन्त्र, अविभाज्य, सार्वभौमसत्तासम्पन्न, धर्मनिरपेक्ष, छुवाछुतमुक्त, सर्वसमावेशी, समाजवादउन्मुख, गणतन्त्रात्मक, बहुराष्ट्रिय राज्य हो जसलाई संक्षिप्तमा नेपाल भनिनेछ।
(२) नेपाल राज्यभित्र अनुसूची–१ मा उल्लेख भएबमोजिमका संघीय इकाईहरू रहनेछन्।
(३) नेपालको क्षेत्र देहाय बमोजिम हुनेछः–
(क) यो संविधान प्रारम्भ हुँदाका बखतको क्षेत्र, र
(ख) यो संविधान प्रारम्भ भएपछि प्राप्त हुने क्षेत्र।
५ राष्ट्रभाषा : (१) नेपालमा बोलिने सबै मातृभाषाहरू राष्ट्रभाषा हुन्।
(२)राष्ट्रभाषाको समान संरक्षण, सम्बर्द्धन र विकास गर्नु राज्यको दायित्व हुनेछ।
(३) प्रत्येक मातृभाषी समुदायलाई आफ्नो भाषिक पहिचान र भाषासंगको सम्बन्धलाई सम्मानपूर्वक अनुभूत गर्न पाउने अधिकार हुनेछ।
(४) दृष्टिविहीन तथा आवाज विहीनहरूको लागि व्रेल लिपि तथा सांकेतिक भाषाको प्रयोग गर्न पाउने अधिकार हुनेछ।
(५). प्रत्येक व्यक्तिले कुनै पनि तहको सरकारी वा गैरसरकारी कार्यालयबाट आवश्यक पर्ने सूचना आÏनै मातृभाषामा लिनदिन चाहेमा मातृभाषामा उपलव्ध गर्नु गराउनु राज्यको दायित्व हुनेछ।
६. राष्ट्रिय झण्डा : (१) वहुजातीय, वहुभाषिक, वहुधार्मिक, वहुसांस्कृतिक र क्षेत्रीय विविधतायुक्त संघीय संरचना झल्काउने गरी नेपालको राष्ट्रिय झण्डा निर्माण गरिनेछ।
(२) नेपालको राष्ट्रिय झण्डा बनाउने तरिका र तत्सम्बन्धी अरु विवरण अनुसूची–२ मा उल्लेख भएबमोजिम हुनेछ।
७. राष्ट्रिय गान र निशाना छाप : (१) नेपालको राष्ट्रिय गान अनुसूची–३ मा उल्लेख भएबमोजिम हुनेछ।
(२) नेपालको निशाना छाप अनुसूची–४ मा उल्लेख भएबमोजिम हुनेछ।
भाग २
नागरिकता
८. नागरिकता
संविधानको पूर्ण मस्यौदा
जनताको संघीय गणतन्त्र नेपालको संविधान, २०६७
(प्रस्तावित एकीकृत मस्यौदा)
एकीकृत नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी)
०६७ जेष्ठ १५
प्रस्तावना
• भाग १– प्रारम्भिक
• भाग २– नागरिकता
• भाग ३– मौलिक हक र कर्तव्य
• भाग ४– राज्यका निर्देशक सिद्धान्त तथा नीति र दायित्वहरु
• भाग ५– राज्यको संरचना र राज्यशक्तिको वा“डफा“ड
• भाग ६– कार्यपालिका
• भाग ७– व्यवस्थापिका
• भाग ८– व्यवस्थापन कार्यविधि
• भाग ९– आर्थिक कार्यप्रणाली
• भाग १०– न्यायपालिका
• भाग ११– संवैधानिक अंगहरु
• भाग १२– राष्ट्रिय हितको संरक्षण र अन्तर्राष्ट्रिय सम्वन्ध
• भाग १३– राष्ट्रिय सुरक्षा र सेना
• भाग १४– राजनीतिक दल
• भाग १५– संकटकालीन व्यवस्था
• भाग १६– संविधान संशोधन
• भाग १७– संक्रमणकालीन व्यवस्था
• भाग १८– विविध
• भाग १९– परिभाषा, संक्षिप्त नाम, प्रारम्भ र खारेजी
जनताको संघीय गणतन्त्र नेपालको संविधान, २०६७
प्रस्तावना
हामी सार्वभौमसत्तासम्पन्न नेपाली जनता;
नेपालको स्वतन्त्रता, सार्वभौमिकता, भौगोलिक अखण्डता र राष्ट्रिय एकता, स्वाधीनता एवं स्वाभिमानलाई अक्षुण्ण राख्दै;
नेपाली समाजको क्रान्तिकारी रूपान्तरण र आमूल परिवर्तनकालागि निरंकुश राजतन्त्रात्मक तथा एकात्मक सामन्ती राज्यसत्ताका विरुद्ध नेपाली जनताले लामो समयदेखि सञ्चालन गर्दै आएका गौरवपूर्ण सशस्त्र तथा शान्तिपूर्ण आन्दोलन र मुख्यतः २०५२ साल फागुन १ देखि ने.क.पा. (माओवादी) को नेतृत्वमा सञ्चालित सशस्त्र जनयुद्धको जग तथा माओवादी–सातपार्टी वीच सम्पन्न १२ बुँदे समझदारीको जगमा जनताको संघीय गणतन्त्र स्थापना गर्ने ध्येयका साथ संचालित ऐतिहासिक जनआन्दोलनको मर्म र भावनालाई केन्द्रविन्दुमा राख्दै,
स्वाधीन र समुन्नत जनताको संघीय गणतन्त्र नेपालको स्थापनाकानिम्ति गरिएका सवै ऐतिहासिक संघर्ष, वलिदान र क्रान्तिहरूको र विशेष गरी महान जनयुद्ध, ऐतिहासिक जनआन्दोलन र मधेस आन्दोलन लगायतका सवै जनमुक्ति तथा राष्ट्रिय मुक्ति आन्दोलनका शहीद तथा वेपत्ता योद्धाहरूको विशेष स्मरण र सम्मान गर्दै ,
नेपाली समाज तथा राज्यको विद्यमान अर्ध–औपनिवेशिक तथा अर्ध–सामन्ती संरचनाको पूर्ण अन्त्य गरी समुन्नत वर्गविहीन समाज निर्माणको दिशामा अघि वढ्न स्वाधीन र समाजवादउन्मुख जनताको संघीय गणतन्त्रात्मक राज्यसत्ता स्थापना गर्ने ऐतिहासिक अभिभारालाई मध्यनजर गर्दै,
सामन्ती, निरंकुश, केन्द्रिकृत, एकात्मक र पितृसत्तात्मक राज्यव्यवस्थाले सृजना गरेका सवै खाले विभेद र उत्पीडनको अन्त्य गरी देशका वहुसंख्यक उत्पीडित वर्ग, जाति/जनजाति, क्षेत्र, लिंग र समुदायका समस्यालाई दीर्घकालीन ढंगले संवोधन गर्न राज्य र समाजको अग्रगामी पुनर्संरचना गर्नुपर्ने आवश्यकतालाई वोध गर्दै,
मजदूर, किसान लगायतका श्रमजीवी जनता नै वर्तमान नेपाली समाजका मुख्य चालक शक्ति हुन् भन्ने यथार्थलाई आत्मसात गरी राज्यका अंगहरूमा श्रमजीवी जनताको नेतृत्वदायी भूमिका सुनिश्चित गर्न प्रतिवद्ध रह“दै,
बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुधार्मिक, बहुसाँस्कृतिक तथा क्षेत्रीय विविधतायुक्त विशेषतालाई आत्मसात गरी देशको भौगोलिक अखण्डतालाई अक्षुण्ण राख्दै उत्पीडित जाति/जनजाति र क्षेत्रहरूको आत्मनिर्णयको अधिकारको नीति र स्वायत्त शासनको कार्यक्रमका आधारमा राज्यको संघात्मक ढा“चामा पुनर्संरचना गर्नुपर्ने आवश्यकतालाई अंगीकार गर्दै,
जनताको लोकतन्त्र, वहुदलीय प्रतिस्पर्धात्मक व्यवस्था, समानुपातिक, समावेशी र जनसहभागितामूलक शासन व्यवस्था, नागरिक स्वतन्त्रता, मौलिक अधिकार, आर्थिक अधिकार सहितको मानव अधिकार, बालिग मताधिकार, आवधिक निर्वाचन, प्रेस स्वतन्त्रता, सक्षम, निष्पक्ष, स्वतन्त्र र जनउत्तरदायी न्यायपालिका तथा कानूनी राज्यको अवधारणा लगायतका लोकतान्त्रिक मूल्य र मान्यतालाई अवलम्वन गरी समाजवादको आधार निर्माण गर्न प्रतिवद्ध रहदै;
वर्गीय, जातीय, क्षेत्रीय, भाषिक, धार्मिक, लैङ्गिक र वर्णव्यवस्थाजन्य जातपात र छुवाछूत लगायत सबै प्रकारका विभेदको अन्त्य गरी आर्थिक समानता, सम्पन्नता, सामाजिक न्याय र महिला, दलित, मुस्लिम लगायतका उत्पीडित समुदायलाई विशेष अधिकारको व्यवस्थामा आधारित समतामूलक समाजको निर्माण गर्ने संकल्प गर्दै;
सामन्तवाद र वैदेशिक हस्तक्षेपका सबैखाले रूपहरूको अन्त्य गर्दै जनताको संघीय गणतन्त्रात्मक शासन व्यवस्थाको माध्यमद्वारा अग्रगमन सहितको दिगो शान्ति, समृद्धि र विकासको आकांक्षा पूरा गर्दै समाजवाद स्थापनाको आधार तयार पार्न संविधानसभा मार्फत यो संविधान निर्माण गरी जारी भएको घोषणा गर्दछौं।
भ्ााग १
प्रारम्भिक
१. संविधान मूल कानून : (१) यो संविधान नेपालको मूल कानून हो। यस संविधानसँग बाझिने कानून बाझिएको हदसम्म अमान्य हुनेछ।
(२) यस संविधानको पालना गर्नु र संविधान बमोजिमका दायित्व पूरा गर्नु सबैको कर्तव्य हुनेछ।
२. सार्वभौमसत्ता : (१) नेपालको सार्वभौमसत्ता र राजकीयसत्ता नेपाली जनतामा निहित रहेकोछ।
(२) नेपाली जनताले नेपालको सार्वभौमसत्ता र राजकीयसत्ताको प्रयोग यस संविधानमा व्यवस्था भएबमोजिम गर्नेछन्।
३. राष्ट्र : बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुधार्मिक, बहुसाँस्कृतिक, विषम भौगोलिक विशेषतायुक्त, समान आकाङ्क्षा र नेपालको राष्ट्रिय स्वतन्त्रता, अखण्डता, राष्ट्रिय हित तथा समृद्धिप्रति आस्थावान् रही एकताको सूत्रमा आवद्ध सबै नेपाली जनता समष्टि रूपमा राष्ट्र हो।
४. नेपाल राज्य : (१) नेपाल स्वतन्त्र, अविभाज्य, सार्वभौमसत्तासम्पन्न, धर्मनिरपेक्ष, छुवाछुतमुक्त, सर्वसमावेशी, समाजवादउन्मुख, गणतन्त्रात्मक, बहुराष्ट्रिय राज्य हो जसलाई संक्षिप्तमा नेपाल भनिनेछ।
(२) नेपाल राज्यभित्र अनुसूची–१ मा उल्लेख भएबमोजिमका संघीय इकाईहरू रहनेछन्।
(३) नेपालको क्षेत्र देहाय बमोजिम हुनेछः–
(क) यो संविधान प्रारम्भ हुँदाका बखतको क्षेत्र, र
(ख) यो संविधान प्रारम्भ भएपछि प्राप्त हुने क्षेत्र।
५ राष्ट्रभाषा : (१) नेपालमा बोलिने सबै मातृभाषाहरू राष्ट्रभाषा हुन्।
(२)राष्ट्रभाषाको समान संरक्षण, सम्बर्द्धन र विकास गर्नु राज्यको दायित्व हुनेछ।
(३) प्रत्येक मातृभाषी समुदायलाई आफ्नो भाषिक पहिचान र भाषासंगको सम्बन्धलाई सम्मानपूर्वक अनुभूत गर्न पाउने अधिकार हुनेछ।
(४) दृष्टिविहीन तथा आवाज विहीनहरूको लागि व्रेल लिपि तथा सांकेतिक भाषाको प्रयोग गर्न पाउने अधिकार हुनेछ।
(५). प्रत्येक व्यक्तिले कुनै पनि तहको सरकारी वा गैरसरकारी कार्यालयबाट आवश्यक पर्ने सूचना आÏनै मातृभाषामा लिनदिन चाहेमा मातृभाषामा उपलव्ध गर्नु गराउनु राज्यको दायित्व हुनेछ।
६. राष्ट्रिय झण्डा : (१) वहुजातीय, वहुभाषिक, वहुधार्मिक, वहुसांस्कृतिक र क्षेत्रीय विविधतायुक्त संघीय संरचना झल्काउने गरी नेपालको राष्ट्रिय झण्डा निर्माण गरिनेछ।
(२) नेपालको राष्ट्रिय झण्डा बनाउने तरिका र तत्सम्बन्धी अरु विवरण अनुसूची–२ मा उल्लेख भएबमोजिम हुनेछ।
७. राष्ट्रिय गान र निशाना छाप : (१) नेपालको राष्ट्रिय गान अनुसूची–३ मा उल्लेख भएबमोजिम हुनेछ।
(२) नेपालको निशाना छाप अनुसूची–४ मा उल्लेख भएबमोजिम हुनेछ।
भाग २
नागरिकता
८. नागरिकता
बाँकी अंश को लागी तलको यो लिंक माँ क्लिक गर्नु होला...
Source: NagarikNews.com
Last edited: 29-May-10 12:05 PM