संझना दिदी
भाग ३

घर जाने बाटोभरि मनमा अनेक कुरा खेल्न थाल्यो। संझना दिदीको जीवन मा आउन लागेको तूफान को बिध्वंसता अकल्पनिय मेरो लागि त छ भने उहाँको लागि ?  दिदीलाई अन्दाज छैन। दशैंको बेला, साना छोरा छोरीले रामो नानाको चाहना गर्ने बेला, ठुलाबडा संग आषिश थाप्ने बेला म्रित्युको नमिठो घण्टा पर मसानघाटमा बजे जस्तो लाग्यो मलाई।

बिदेश लिएर त जाने भनेर कस्सिनु भयो संझना दिदी, पैसाको जोहो पो गर्ने कसरी हुन्? पीडा अनि  शंकट लाइन लागेर आउछन् भन्छन्, बिश्वास् लाग्यो।

२ दिन पछि टिचिङबाट्  ब्लड टेस्टको रिपोर्ट आयो। संझना दिदीले फोन गरेर मलाई जानकारी दिनु भयो। हिजो अस्ति भन्दा आज उहाँको स्वरमा निराशा बोलिरहेको स्पष्ट् सुनिन्थ्यो।  मैले साथीलाई लिएर अौछु, चिन्ता न लिनु भनें।

बीर अस्पताल गएं। बिरामी को हालत हिजो अस्ति भन्दा पक्कै राम्रो थिएन। निको हुने रोग लागेको भए त प्रगतिको रेखा देखिन्थ्यो- आफ्नै मनले संझायो।

डाक्टर् जोशीले रिपोर्ट् हेर्ने बित्तिकै नाक खुम्च्याए। बुझ्ने लाई इशारा काफि, मैले बुझें। रक्त परिक्षणको नतिजामा उहि WBC, RBC अनि Plateles को संख्या घट्ने क्रम जारी । Clinical Haematolgy पुस्तक मा लेखिएका पंक्ति हरु झल्झलि याद आयो। जीवन यात्राको अन्तिम पदाव अब धेरै दिन को छैन। कसरी भनुं यो कटु सत्य, संझना दिदी लाई। भन्न हुन्छ या हुंदैन मैले निर्णय गर्न सकिन। डा जोशी को हाउभाउले संझना दिदीको उमेर खाएको दिमागले पनि बुझे। आँखाबाट् असारे झरि बर्स्यो, अनियन्त्रित, अबिरल्।

"सर भन्नुस् न मेरो बुढा लाई साच्चै के भाको हो? निको नहुने रोग त होइन होला नि? "
निराशा बीच अझै आशा प्रकट गरिन।

"यो रिपोर्ट् र पुरानो रिपोर्ट उस्तै उस्तै छ। लक्षण राम्रो छैन। मलाई अझै बिश्वास् छैन, यहाँको ल्याबको रिपोर्ट्। यस्तो सेन्सिटिभ म्याटरमा सिरियस नै हुंदैन, यहाँका ल्याबहरु।  दिल्ली लिएर जानुस्, ढिला नगर्नुस्, ढिलो भए जे पनि हुन सक्छ।"
 डाक्टर् जोशीले घुमाउरो पारामा रोगको प्रक्रिति बारे संझना दिदी लाई संझाउनु भयो।

डा जोशी अफ्नो काममा हिडे पछि दिदी एक छिन बेस्सरी रुनु भयो, आफ्नो कर्म र भाग्य लाई दोष दिन थाल्नु भयो।
संभवत अस्पताल वरिपरि घुमि रहेका यमराजका दूतहरुको धूमिल छायाँचित्र देख्न थालिसक्नु भयो।
सके सम्म आफुलाई सम्हाल्दै संझना दिदीले भन्नु  भयो- "सर् म जसरी भए नि मर्न दिन्न उहाँलाई। भोलि नै दिल्ली लैजान्छु। पैसा को बन्दोबस्त गर्न सहयोग गरिदिनु पर्‍यो सर् ले।"

"डा जोशी को सल्लाह पनि छिटो दिल्ली लैजानु भन्ने छ, तर भोलि नै संभव हुन्न। दिल्लीको कुन हस्पिटलमा को डाक्टर लाई देखाउने? फेरि १ लाख भन्दा कम् पैसा ले के हुन्छ, को को जाने, सबै मिलाउन टाइम लाग्छ। भोली होइन पर्सी सम्म मा उड्ने गरी अहिले देखि बन्दोबस्त गरौं।"
 
सर् को कुरा मनासिब हो।  सर्, दिल्लीमा कहाँ कसका लिएर जाने? कस्लाई थाहा होला? सर् को दाई हुनुहुन्छ नि डाक्टर् साहेब, उहाँलाई थाहा छ कि?

उसैले प्रश्न सोधी, अनि उत्तर् पनि।

"एकदम् सही कुरा, उहाँले अबश्य सहयोग गर्नु हुन्छ यसमा। म आजै गएर सल्लाह गर्छु।"
 
"होइन सर्, अहिले नै जाउं न त, म आफै अनुरोध गर्छु, मिल्छ भने, केही सोध्नु पनि छ।"

शायद अनिल दाइको बिद्वता बारे धेरै प्रसङमा मैले भनिसकेकोले होला, अनिल दाई सल्लाहमा अलि भरोसा देखाउनु भयो।

"हुन्छ, बिरामी कुरुवा त कोइ हुनु पर्‍यो नि।"
 
मेरो बाबा खाना लिएर आउछु भनिसिए थियो, अैपुग्ने बेला भयो।

संझाना दिदीको बुबा नभन्दै थर्मसमा खाना लिएर अौनु भयो।

 पहिला खाना खानुस्, यतिन्जेल म दाई कहाँ हुनुहुन्छ, घरमा फोन गरेर सोध्छु, दाई जहाँ हुनु हुन्छ त्यतै जाउला।

यति भन्दै म फोन गर्न हिडें, बाहिरको औषधि पसलबाट् रु २ तिरी फोन गरें। बेलायत जाने दिन नजिक भएकोले छुट्टी लिएर घरमै बस्नु बहेको रहेछ। राम्रो नै भयो, अस्पताल भन्दा त घर् जानु नै बेस हुन्थ्यो।
रिपोर्टको ठेली बोकेर हामी दुइजना सिधै अनिल् दाइको घर तिर लाग्यौं। दाई संग पहिले नै कुरा भै सकेकोले धेरै बताइरह्नु परेन। रिपोर्ट हेर्ने बितिकै यो रिपोर्टको लक्षण ठीक छैन- भन्नु भयो।

"दिल्ली लिएर जाने बिचार गरेको दाइले सल्लाह दिनु पर्‍यो। को संग कहाँ जचाउने?" दिदीले सिधै कामको कुरा निकाल्नु भयो।

"दिल्लीमा मेरा प्रोफेसरहरुले प्राइभेट् हस्पिटल् खोलेका छन्, यो फिल्डमा डाक्टर एन के सिंह एक्स्पर्ट हुनु हुन्छ, बत्रा हस्पिटलमा लैजानुस्, म चिट्ठी लेखि दिन्छु।"
समयाभाव को भाव बुझेर दाइले आफ्नो प्याड निकाली लेख्न थाल्नु भयो।

"अलि महंगो छ तर अन्य अस्पताल भन्दा राम्रो छ। एम्समा नि राम्रो हुन्थ्यो तर त्यहाँ जचाउन त्य सजिलो छैन।" यति भन्दै चिट्ठी संझना दिदीको हातमा थम्याइ दिनु भयो।
 हस् त दाई हामि लाग्छौ भनेर बिदा मागेर हामी तल ओर्लियौं।
संझना दिदीको मनमा के ज्वारभाटा चल्यो, एक छिन् दाई संग कुरा गर्नु छ, अघि बिर्सें भन्दै माथि उक्लिन थाल्नु भयो। म पनि संग संगै गएं।

"दाई, मेरो बालबच्चाको कसम्, नढाँटी भन्नुस्, उहाँलाई के भएको  हो? निको हुन्छ कि हुंदैन? दिल्ली लिएर जानुको अर्थ छ कि छैन?"

 एक सासले बडा निडर ढंगले सोध्नु भयो। दाइले पनि संझा दिदीको अवस्थाको मुल्यान्कन गरी सक्नु भएको हुनु पर्छ र भन्नु भयो।

"हेर्नुस्, यो रोग भनेको टाइफाइडको  औषधि क्लोराफेनिकलको रियाक्सन् हो। १ लाखमा एक जना लाई हुन सक्ने न्यून संभवना भएको रोग हो। दिल्ली लिएर जानुस्, यो रिपोर्ट गलत होस् भन्ने कामना गरेर  जानुस्। उता सबै फेरि टेस्ट् हुन्छ।

"यो रिपोर्ट् नै निस्कियो भने?" संझना दिदी को डर स्पष्ट बोल्यो।

" भगवान प्रति बिश्वास गर्नुस्, यो रिपोर्ट गलत हो भनेर। दुर्भाग्य बस यही रिपोर्ट निस्कियो भने बिरामी को बाच्ने लक्षण धेरै कम छ। यसको लागि मानसिकरुपमा तयार हुनु होस्। मेडिकल साइन्समा धेरै पटक धेरै ठाउँमा मिराकल भएको छ। मिराकल को कामना गर्छु म पनि।  तर मेरो सल्लाह छ, दिल्ली चाहिँ लिएर जानुस् नै। कम् से कम मनमा शान्ति मिल्ने छ, संभव भए सम्म गर्नै पर्छ।"

दाइले स्पष्ट संग बिरामीको संभाब्य गन्तब्य समेत खोलि दिनु भयो। संझना दिदीले यति बेला आफुलाई निकै कठोर बनाइ सक्नु भएको महशुस भयो मलाई। उहाँ आँखा आँशु थिएन। दिल्ली गएर स्वस्थ पति लाई फर्काउछु भन्ने दरो प्रतिबद्धता देखें।

दाई को घरबाट् फर्क्यौं। बाटोमा दिदीले " सर् ले अफिसका साथीहरु सङ सल्लाह गरेर अलि पैसा जुटाइ दिने काम् गर्नु होस्, म जे गर्न सक्छु, जम्मा गर्छु। सके सम्म पर्सि दिल्ली उड्छु।"

हुन्छ, म भोलि नै पैसाको लागि अफिस् मा कुरा गर्छु, अहिले घर जान्छु, भोलि दिउसो फेरि अौला।
 
अफिसमा दशैंको पेश्की समेत तलब बाड्ने दिन रहेछ। मैले हाम्रो ग्रुपका सबै साथीहरु संग सल्लाह गरें। सबैमा संझना दिदीको खबर बेखबर थिएन। सबैले आदरपूर्बक संझना दिदीलाई दिदी भन्ने गर्थे।  सहयोग गर्न तयार भए। एक जनाले २ हजार दिने भए। सबै गरेर २८ हजार पैसा उठ्यो।
त्यसको जानकारी मैले संझना दिदीलाई अस्पतालमै गएर दिएं।

सर् मैले अनेक प्रयास गर्दा नि ५० हजार भन्दा बढि पैसा जोगार् गर्न सकिन। अब के गर्ने होला? सानेपामा ३ आना जग्गा छ, बेचौं भन्दा नि अहिले को अहिलेइ संभव छैन। शंकट माथि अर्को शंकट।

"जग्गा बेच्ने कुरा नगर्नुस् दिदी, बालबच्चाको लागि भए पनि भोलि काम् गर्छ।"

अब के गरौं त? सर् ले नै सापट् दिनुस् त?

"म अवाक भएं। मैले फाल्गुण मा हुने आफ्नो बिहेको खर्चको लागि भनेर जम्मा पारेको केही हजार रुपैयालाई म्रित्यु संगै जुझ्दै गरेको ब्यक्तिलागि सापट दिनु बाहेक अर्को उपाय थिएन।  घरमा कसैलाई न भनी यो शंकटलाईपार लगाउनु नै धर्म संझे।

कति जति चाहिन्छ?
"अर्को ३० हजार"

ल त्यो पनि ब्यबस्था हुन्छ, म दिन्छु।

"सर् को बिबाह्  नजिक छ, सर् संग पैसा लिएर फर्काउन सकेन भने?"  पैसालिन अलि अप्ठेरो लाग्यो, संझना दिदीलाई।

उहाँको ज्यान र दिदीको जीवनको खुशी पहिलो कुरो हो, मेरो कार्यक्रम त अझै ४-५ महिना छ, बन्दोबस्त गर्न सकुंला नै।

अहिले सबै भन्दा पहिला, बिरामीलाई डिस्चार्ज गराउनु पर्‍यो। यहाँबाट् रिफर लेटर् लेखाउनु पर्‍यो।

"मलाई केही थाहा छैन सर्, कहाँ गएर भन्ने?"

त्यही डाक्टर आर् डी श्रेष्ठलाई भेट्ने।
मलाई डर् लाग्छ, सर् पनि संगै। मैले कुरा बुझिहालें।

"लौ हिड्नुस्, ढिला गर्नु काम् छैन।"

डाक्टर श्रेष्ठले डिस्चार्ज गर्न मान्नु भएन। यहीँ उपचार् हुन्छ, बिदेश लैजान हामी रिफर गर्न सक्दैनौ भन्नु भयो। मैले प्रश्न राखें।

"किन, रिफर गर्न सक्नु हुन्न?"

किन कि देशको सबैभन्दा जेठो र राम्रो अस्पताल् को बेइज्जत हुन्छ। हामीले उपचार गर्न छोडेका छैनौं।

"येह् त्यसो पो।"  मलाई रीस उठ्यो, देशका सबै भन्दा वरिष्ठ डाक्टरको तर्क सुनेर।

 "तपाईहरु ले सहि डाइगोनोसिस् त गर्न  सक्नु हुन्न, के उपचार् गर्नु हुन्छ? प्यानसाइटोपेनिया भएको बिरामीलाई थम्बोसाइटोपेनिया भनेर लेख्नु हुन्छ? हेमाटोलोजी पढ्नु भाको छैन कि?  आफुलाई थाहा न भए अरु सङ कन्सल्ट गर्नुस् न। अनि अझै बाहिर लैजान्छु भन्दा रिफर् गर्न मिल्दैन भन्नु हुन्छ।"
 
मेरो रिसले डाक्टरको पारो घटाइ दियो। 

"रिफर् त गर्न मिल्दै मिल्दैन, रेकोमेण्डेशन जस्तो चाहिँ लेखिदिउला। बाहिर लगेर पनि केही हुने होइन।"
 डाक्टर् बल्ल आफ्नो औकातमा आयो।

फूलपाटिको एक दिन अगाडी संझना दिदी, आफ्नो भाइ संग बिरामीलाई लिएर आर् एन् ए सी को जहाजबाट् दिल्ली उड्नु भयो।

क्रमश: