नेपालको राजपरिवारका बारेमा यस्तो चर्चा यो पहिलोपटक छापिएको होइन । डा. सानुभाइ डंगोलको विद्यावारिधि शोधपत्र ?द प्यालेस इन नेपाली पोलिटिक्स? मा पृष्ठभूमि साप्ताहिकको सन् १९९३ जनवरी १ तारेखको टिप्पणीलाई आधार मानेर भनिएको छ- ?सन् १९६४ को हतियारसम्बन्धी कुख्यात सन्धिको जरा यो थियो कि राजा महेन्द्रले स्वीट्जरल्यान्ड पठाउन लागेको नौ टन सुन भारतमा पक्रिएको थियो । जानकारहरूका अनुसार भारतको साउथ ब्लक त्यस क्रियाकलापको पर्दा खोलिदिने इरादामा रहेको कुरा थाहा पाएपछि राजा महेन्द्रले भारतमा रहेका आफ्ना राजदूत यदुनाथ खनाललाई त्यो कुख्यात सन्धि लेख्न अर्?हाए । राजा महेन्द्रले आफ्नो राष्ट्रिय व्यक्तित्व, इमानदार र राष्ट्रपे्रमीको सार्वजनिक छवि जोगाइराख्न चाहन्थे । साथै, सुरक्षापूर्वक स्वीट्जरल्यान्डमा उक्त सुन पठाउन सकियोस् भन्ने उपाय अंगालेका थिए ।? सन् १९९४ मा नयां दिल्लीबाट स्र्टर्लिङ्ग पब्लिर्सस प्रा.लि.ले प्रकाशित गरेको ओल बोरी, सुशीलराज पाण्डे र चित्रकुमार तिवारीको पुस्तक ?नेपलिज पोलिटिकल बिहेभियर? मा लेखिएको छ- ?विश्व बैंक, अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाका ठेकेदारहरू ठेक्कापट्टा हासिल गर्ने सिलसिलामा एकआपसमा षड्यन्त्र र होडबाजी गर्दै राजदरबार निकटका राजनीतिज्ञ तथा नोकरशाहहरूलाई कमिसनको रूपमा ठूलो रकम घूस चढाउंथे । यसरी प्राप्त रकम पदाधिकारीहरूबीच दामासाहीको हिसाबले बांडिन्थ्यो । यो रकम आखिर जापान, संयुक्त अधिराज्य, स्वीट्जरल्यान्ड, हङ्गकङ्ग, सिंगापुर, दुबई र अरू मुलुकमा बैंकहरूको खातामा जम्मा हुन्थ्यो । किनभने, यिनै बैंकहरूमा यसरी भ्रष्टाचार गरी कमाएको धन सुरक्षित तरिकाले राख्न सकिन्थ्यो । डा. सानुभाइ डंगोलको पुस्तक ?सोतापन्न अर्थात् निर्वाणको दर्शनः केही अनुभूतिहरूमा? राजदरबार समारोह प्रबन्धक मधुसूदनराज राजभण्डारीसंग जोडिएको एउटा प्रसंग पनि उल्लेखनीय छ । त्यसमा भनिएको छ- ??उहांलाई राजाको नाम दुरुपयोग गरी करोडौं रुपियांको जवाहरात तेस्रो मुलुकबाट झिकाएको र ५५५ मार्काको चुरोट काठमाडौंस्थित बन्डेड वायरहाउसको सट्टा हङ्गकङ्गबाट झिकाएकोमा कारबाही चलाइएको थियो । उहांको यस्तै कीर्ते गतिविधिले गर्दा राजा वीरेन्द्रबाट एकपटक उहांलाई चार तह तल घटुवा पनि गरिबक्सेको थियो । तर, मुमा बडामहारानी रत्नको जोडबलले गर्दा उहां पुरानै पदमा थमौती हुन पाउनुभयो ।? अठार खर्बे आन्दोलनका संयोजक डा. तीर्थराज लुइंटेलले बुधवारसंग भन्नुभयो- ?त्यो रकम फिर्ता आउनुपर्छ । फिलिपिन्सका मार्कोसले राखेको रकम फिर्ता भएको उदाहरण छ । यहांको सरकारले पहल गर्ने हो भने त्यहां रकम रहेको भए फिर्ता गर्ने स्वीस सरकारको नयां नीति रहेको छ ।? दरबारले सोमबार गरेको खण्डनप्रति लुइंटेलको भनाइ छ- हामीले सत्यतथ्य खोजिरहेका छौं । खण्डनले सत्यतथ्य दिएको छैन र खोज्न रोक्न पनि सक्दैन ।? (यो समाचार राजधानीबाट प्रकाशित हुने बुधबार साप्ताहिकबाट साभार गरिएको हो । -सं.)