[Show all top banners]

_____

More by _____
What people are reading
Subscribers
Subscribers
[Total Subscribers 1]

Rahuldai
:: Subscribe
Back to: Kurakani General Refresh page to view new replies
 भोटे, जात र थर होइन
[VIEWED 3454 TIMES]
SAVE! for ease of future access.
Posted on 11-08-11 1:36 PM     Reply [Subscribe]
Login in to Rate this Post:     0       ?    
 

भोटे, जात र थर होइन
कर्मा तेन्जिङ भोटिया

संसारको जुनसुकै मुलुकमा बसोबास गरिरहेका नेपाली मुलका मानिस नेपाली भनेर चिनिन्छन् र उनीहरू पनि आफू नेपाली हौँ भनी चिनाउनमै गर्व गर्छन् । नेपालीमात्र होइन अमेरिकालगायत अन्य मुलुकमा बसोबास गर्ने वा त्यस देशको नागरिकता पाइसकेका तिब्बतियन मुलका मानिसले पनि 'म तिब्बती हुँ' भनी आप\mनो परिचय दिन गर्व गर्छन् । यतिमात्र होइन, उनीहरू सबैले आप\mनो मातृदेशको समेत परिचय दिन रुचाउँछन् । त्यसैले नेपाली वा तिब्बतियन भन्ने अर्को मानवीय जात वा थर हुन सक्दैन बरु यसले सबैलाई राष्ट्रिय भावनासहित एकताको धागोमा बाँधेको हुन्छ । यो शब्दले ती मानिस त्यस स्थानविशेष वा अराज्यसित सम्बन्धित हुन् भनेर इङ्गितसमेत गर्छ । त्यसैले आमनेपाली समुदायभित्र अन्य विभिन्न जात-जाति तथा थरका मानिस पनि हुन्छन् भन्ने बुझ्नुपर्छ ।

नेपाल र नेपालीमाझ तिब्बतलाई भोट र तिब्बतियन समुदायलाई भोटे पनि भन्ने चलन छ । नेपालमा भोटे भनिने समुदायका मानिस प्रायः नेपालको हिमाली भेगमा बसोबास गर्छन् । यसरी नेपालको उत्तरी हिमाली जिल्लामध्ये सङ्खुवासभा पनि एक हो । यस जिल्लाको तिब्बत नेपाल सीमाआसपासका गाविसमा बसोबास गर्ने समुदायका संस्कृति, भेषभुषा, रहनसहन र जीवनयापन पद्धति तिब्बतियन समुदायसँग करिब मिल्दोजुल्दो रहेको छ । त्यसैले नेपाली यी समुदायलाई पनि भोटे जाति भनी उल्लेख गरिन्छ । यो शब्द जनजिब्रोमा मात्र नभई नेपाल सरकारको सरकारी कागजातमा समेत भोटे शब्द नै उल्लेख गरेको पाइन्छ । तसर्थ भोटे शब्दलाई कतिपयले एउटा जातिविशेषका रूपमा बुझिआएको पनि देखिन्छ । तर, भोटे शब्द आपै"mमा एउटा जात नभई कुनै क्षेत्रविशेषमा बसोबास गर्ने समुदायमात्र हुन् । जसरी नेपाली समुदायभित्र बाहुन, क्षेत्री, राई, लिम्बू, दलित आदि भएजस्तै भोटे समुदायभित्र पनि विभिन्न थर-उपथरका मानिस हुन्छन्, चाहे तामाङ, गुरुङ, थिक्येपा, नुप्पा आदि किन नहोऊन् । सङ्खुवासभाका यिनै भोटे भनिने समुदायभित्र थिक्येपा, नुप्पा, भेत्च्यावा जाति र त्यसभित्रका थर-उपथरहरू सेक्नेपेदेन, हमुवा, पेज्यवा, गोम्बुक्पा, ओरोकच्येम्बा, सेत्च्या इत्यादि रहेका छन् ।

भोटे शब्दलाई उनीहरूको भेषभुषा र सरसफाइ प्रवृत्तिसँग पनि हेरिने गरेको पाइन्छ । हिमाली भूगोल र चिसो मौसमका कारणले त्यस भेगमा

बस्ने समुदायले स्वभावैले बाक्लो लुगा लगाउने, कम नुहाउने तथा नुहाइधुवाइ गर्न तिथिमितिसमेत हेर्ने प्रचलनले सरसफाइमा कमै ध्यान दिएको पाइन्छ । यसका साथै विभिन्न प्रतिकूल परिवेशले गर्दा यस समुदायमा आवश्यक शिक्षा-दीक्षामा पनि कम ध्यान दिएको पाइन्छ । त्यसकारण यी समुदाय तल्लो भेगको पहाडी तथा तराईवासीभन्दा तुलनात्मक रूपमा बढी फोहोरी, कम शिक्षित र पिछडिएका देखिन्छन् । जसबाट भोटे शब्द नै फोहोरी, असभ्य, अशिक्षितजस्त्ाा कुरासँग जोडिन गई यो शब्दबाट ती समुदायले आफू अपहेलित हुनुपरेको महसुस गर्छ । उदाहरणका लागि अरू समुदायका मानिसले पनि आफ्नो परिवारका कुनै सदस्य फोहोरी या असभ्य देखिएमा त्यसलाई भोटे उपनाम दिइन्छ अर्थात् ए भोटे भनी बोलाइन्छ । यस्ता व्यवहारले भोटे जातिप्रति नकारात्मक धारणा फैलिन गएको छ ।

वास्तवमा भोटे शब्द आफैँमा तिब्बती भूमिमा बसोबास गर्ने समुदायलाई उनीहरूकोे राष्ट्रियता बुझाउने शब्द हो, न कि कुनै जातिविशेष वा थर । नेपाली मुलका मानिसलाई नेपाली भनिएजस्तै भोट -तिब्बत) मुलका मानिसलाई भोटे भनिएको हो । तर, विडम्बनाको कुरा त्यस हिमाली भेगमा बस्ने नेपाली जनतालाई सरकारले उपलब्ध गराउने नागरिकताको प्रमाणपत्र तथा अन्य सरकारी अभिलेखमा समेत भोटे थर लेखिएको पाइन्छ । यो समुदाय पर्याप्त मात्रामा शिक्षा लिने अवसरबाट पनि वञ्चित भएकाले नेपाली भाषा प्रस्टसँग बुझ्न सक्दैनन् र आफ्नो कुरा पनि प्रस्ट्याउन सक्दैनन् । सरकारी कर्मचारीले पनि नागरिकता प्रमाणपत्र उपलब्ध गराउँदा थरविशेषको गहिरो अध्ययन, सम्बन्धित सरोकारवालासित छलफल वा विश्लेषण र पहिचान नै नगरी क्षेत्रगत बसोबासको आधार वा प्रचलनमा रहेको सतही भाषाकै आधारमा मनोमानी तरिकाले भोटे थर लेखिदिएको र यसै शब्दलाई आजसम्म निरन्तरता दिएको पाइन्छ । अर्कोतर्फ यस समुदायका महिलाको थरको पछाडि 'नी' शब्द थपेर भोटेनी बनाइएको छ । अन्य जात-जातिमा मौखिक रूपमा भन्ने गरिए तापनि उनीहरूको थरको पछाडि जस्तो, बाहुनी, क्षेत्रिनी, अधिकारिनी, कार्कीनी आदि लेखिएको पाइन्न ।

तसर्थ, यो भोटे भनेर कुनै जातिविशेषलाई इङ्गित गरिने शब्दप्रति सुधारको आवश्यकता देखिन्छ । भोटे थर होइन भन्ने तलको कुराले थप प्रस्ट पार्छ । जस्तै, तिब्बतियनलाई कसैले तपाइर्ं 'भेप्पा' हो ? भनी सोध्यो भने उसले गर्वसाथ हो 'म भेप्पा हुँ' भनी जवाफ दिन्छ । त्यस्तै अङ्ग्रेजीमा आर यु टिबेटियन ? भनी सोध्दा उसको जवाफ एस, आईएम टिबेटियन भन्छ । तर, त्यही व्यक्तिलाई तपाईं 'भोटे' हो भनी सोध्यो भने ऊ रिसाहा अनुहार बनाएर 'म भोटे होइन भनी जवाफ दिन्छ' । खासमा 'भेप्पा' को अर्थ अङ्ग्रेजीमा 'तिब्बतियन' भन्ने हुन्छ 'भोटे' होइन ।

भोटे शब्दलाई भावी दिनमा एउटा जात, थरका रूपमा नभई यस समुदायलाई एकै छहारीमुनि गोलबद्ध गर्ने क्षेत्रगत मूलवासीका रूपमा लिई सरकारी कामकाजको कागजातमा माथि उल्लिखित जाति, थिक्येपा, नुप्पा, भेत्च्यावा र थर-उपथरभित्र सेक्नेपेदेन, हमुवा, पेज्यवा, गोम्बुक्पा, ओरोकच्येम्बा, सेत्च्या आदिलाई समावेश गर्दै जानुपर्छ । यसो गरिएको खण्डमा भविष्यमा आप\mनो हाडनाताको सम्बन्ध कायम राख्न र कुटुम्ब जोड्न बाधा हुँदैन । साथै आˆनो थर-उपथरको पहिचान भई भावी पुस्तामा हाडनाता लाग्ने आपसमा वैवाहिक सम्बन्ध छुटाउन सहयोग पुग्छ । त्यसैले भावी दिनमा हामी सबैले आप\mना जात, थर र उपथर चिन्ने, जान्ने कोसिस गरी नागरिकता प्रमाणपत्रलगायत अन्य सबै सरकारी कागजातमा आ-आप

m्नो थर लेख्न आवश्यक छ । अतः आजको तमाम युवा वर्ग, राजनीतिकर्मी, समाजसेवी तथा शिक्षित वर्ग आपसमा फुटेर होइन एकमतले अगाडि बढ्नुपर्छ । यसो भएमा आफ्नो स्वजातीय पहिचान भई कुनै समुदाय कुनै क्षेत्रमा बस्दैमा क्षेत्रगत जातको हुँदैन भन्ने सन्देश सबैलाई दिनुपर्छ ।


 


Please Log in! to be able to reply! If you don't have a login, please register here.

YOU CAN ALSO



IN ORDER TO POST!




Within last 90 days
Recommended Popular Threads Controvertial Threads
TPS Re-registration case still pending ..
nrn citizenship
ढ्याउ गर्दा दसैँको खसी गनाउच
अमेरिकामा बस्ने प्राय जस्तो नेपालीहरु सबै मध्यम बर्गीय अथवा माथि (higher than middle class)
Travelling to Nepal - TPS AP- PASSPORT
TPS Work Permit/How long your took?
whats wrong living with your parents ?
Why Americans reverse park?
कल्लाई मुर्ख भन्या ?
मैले नबुझेका केहि गीत का lyrics हरु
Morning dharahara
मन भित्र को पत्रै पत्र!
काेराेना सङ्क्रमणबाट बच्न Immunity बढाउन के के खाने ?How to increase immunity against COVID - 19?
TPS Renewal Reregistration
TPS EAD auto extended to June 2025 or just TPS?
They are openly permitting undocumented immigrants to participate in federal elections in Arizona now.
lost $3500 on penny stocks !!!
Shot Dead
Now Trump is a convicted criminal .
Does the 180 day auto extension apply for TPS?
NOTE: The opinions here represent the opinions of the individual posters, and not of Sajha.com. It is not possible for sajha.com to monitor all the postings, since sajha.com merely seeks to provide a cyber location for discussing ideas and concerns related to Nepal and the Nepalis. Please send an email to admin@sajha.com using a valid email address if you want any posting to be considered for deletion. Your request will be handled on a one to one basis. Sajha.com is a service please don't abuse it. - Thanks.

Sajha.com Privacy Policy

Like us in Facebook!

↑ Back to Top
free counters