|
|
| |
|
किन?
मुटु जलाई मन्दिरमा दियो बाल्यौ किन?
नदेखिने गरी शिरानीमा सियो हाल्यौ किन?
सिनो झैं गलहत्याएको एक युग बितिसक्यो,
फेरि आज मेरो बिरानीको चियो गर्छौ किन?
तिमीले माया मारे देखिन् धेरै पटक मरिसकें
फेरि मार्नलाई बिषादीमा गुलियो हाल्छौ किन?
अस्वीक्रित प्रेम बोकी, चुपचाप सहेकै थिएं,
फेरि पासो थाप्न भनी बाबियो बुन्छौ किन?
मुटु जलाई मन्दिरमा दियो बाल्यौ किन?
नदेखिने गरी शिरानीमा सियो हाल्यौ किन?
[ posted by
rahulvai @
05:08 PM ] | Viewed: 3197 times
[
Feedback]
|
|
|
| : |
दशैंको टीका
त्यतिबेला सम्म जिउंदो रहे भने,
च्याण्टेको आमाको सिउंदो रहे भने,
काका! यसपालीको दशैंमा
टीका लागाउन आउंदै छु।
आषिश थाप्न आउंदै छु।
भो काका,
खसी किन्न हाट जानु पर्दैन।
ज्यानमारा साहुको लात खानु पर्दैन।
बाटा भरि बारुद हरु होलान्,
निस्तब्ध रात फेरि चिर्नु पर्दैन।
मान्छेको मोल खसी भन्दा सस्तो भएको बेला,
बोली भन्द सस्तो गोली भएको बेला।
काका,
चुकुल लगाऔं
र सुकुलमा बसौं।
अर्को साल भेट होला न होला,
यसैपाली आगौंको भाग समेत
टिका लगाइ दिनुस्,
मान्छेको म्रित्यु मर्न सकुं
यही आषिश दिनुस्।
[ posted by
rahulvai @
03:48 PM ] | Viewed: 3135 times
[
Feedback] (2 Comments)
|
|
|
| : |
मनकी रानी
आकाश खसे नि
पाताल भासे नि
सधैं जपिरहने
सधै तपिरहने
मनकी रानी
मायाकी खानी।
होसमा गुनगुनाउने
बेहोसमा बरबराउने
पबित्र चन्दन हो कि
मुटुको स्पन्दन हो
जता ततै बास बस्ने
जिएको जस्तो आभास हुने
मनकी रानी
मायाकी खानी।
सधै बुझिरहुं लाग्ने
सधैं पुजिरहुं लाग्ने
गायत्री मन्त्र
म्रित्युन्जय मन्त्र,
यत्र तत्र सर्बत्र
मनकी रानी,
मायाकी खानी।
[ posted by
rahulvai @
01:32 PM ] | Viewed: 2944 times
[
Feedback]
|
|
|
| : |
आलु" अर्थात रमेश।
"भगवानले फेल गराएको"
*******************
आलु अर्थात रमेश, हाम्रो क्लासको छुट्टै क्यारेक्टर। थोरै बुझ्ने धेरै बोल्ने, धेरै पढ्ने थोरै बुझ्ने, उनको बिषेशता थियो। तर आफुलाई अब्बल् दर्जाको बिद्यार्थीको श्रेणिमा राख्ने गर्थे आफै।
पढाइमा पनि गोबर नै नभए नि आलु चाहिँ पक्कै थियो।
तर डल्ले मोटे भएकै कारणले आलु भनेका हुन् रे उनका पुराना सहपाठीहरु भन्ने गर्छन्।
१० कक्षा पढ्दा अरुको औसत उमेर १५-१६ थिए भने उनको १८। सबै भन्दा जेठा भएकोमा उ गर्ब गर्थ्यो र सबैले दाइ भन्थे। आलुचा भन्यो कि मुला भन्दै रिसाउथ्यो तर "आलु दाई"
भन्यो कि मख्ख पर्थ्यो।
१० पढ्दा पढ्दै जवानी सल्के छ। हाम्रो क्लासले के बाल दिन्थ्यो, त्यसैले
छिमेकी क्लास ( अर्को सेक्सन) कि एक जना छात्रालाई मन मनै मन पराउन थाले। एके छिन क्लास खाली भएको कि उता झ्याल् तिर चियाएर बस्थ्यो।
पढाइ सक्यो। एस् एल् सी को परिक्षा अलि पर नै थ्यो। कमजोर् आलुको पढ्ने भन्दा नि "कमला"को सपना मै मस्त थियो। कमला जहाँ जहां ट्युशन पढ्न जान्थी, त्यतै ट्युशन पढ्न पुग्थ्यो। अरु साथीहरुले कमलाको कुरा प्रसंग बे प्रसंग निकाल्दा आलुको अनुहार् मा चमक् आउथ्यो र सबलाई चिया नास्ताको बन्दोबस्त गर्थ्यो। उनको यो स्वभावले पम्पू हाल्नेहरुले मज्जाले हावा भरे।
त्यति सम्म त ठिक्कै थियो। बिहान बिहान चिया नास्ताको लागि जेरी स्वारी हलुवा किन्न उ जैसी देबल पुग्थ्यो।अब त्यही भोंसिको टोलमा अनेक मिठाइ पसल हुंदा हुदै नि आधा घण्टा हिडेर जैसि देबल् पुग्नुको एुटै कारण, कमला पनि त्यतै मिठाइ किन्न गर्छिन् रे।
एस् एल् सी सकियो। पास हुनेहरुको नामावलीमा "आलु" को त नाम आश गरेको थिएन। तर कमला भन्ने आलुको दांजोमा पढ्ने मै गनिन्थ्यो र पनि फेल भइन। १८ प्रतिशत मात्र पास भएको सालमा केही होनहार हरुको पनि हार् भएकोथ्यो।
एक दिन बिहानै, आलु भेट भयो बाटोमा( शायद, जेरी स्वारी किन्न जान लागेको होला)।
"ए आलु, कता जान लागेको? " मैले सोधें।
उ अक्कमक्कियो र "त्यहीं सम्म जुत्ता बनाउन जान लागेको।"
उस्ले ढाँटेकोमा आश्चर्य भएन। त्यतिबेला जुत्ता बनाउने सार्कीको पसल खुल्दैन, त्यो मलाई थाहा थियो।
भेट भए पछि त्यसले मलाई लामो गफ लगाउंछ त्यो थाहाथ्यो।
"तंलाई बधाई छ, बोर्ड ल्याइदियो।"
"तेरो के भएको नि? जाँच त राम्रै भयो भन्थिस् नि?"
"पास त पक्कै हुनु पर्ने। के भयो के भयो?"
"इङलिस् चाहिं अलि बिग्रेको, तर नेपाली मा त फेल हुनु नपर्ने, त्यो कापि जाँच्ने मुलाले नेवार भनेर थाह पाएर ल्यायो जस्तो छ।"
"तर बुझिस्, फेल भए नि खुशी छुं"
फेल भएर नि खुशी? मैले बुझिन उनको कुरा।
"ए आलु, फेल भएर नि कोही खुशी हुन्छ, तं कसरी
खुशी?"
"ल मुला त्यति पनि थाहा छैन तिमीलाई?
म मात्र फेल भएको भए पो, दुखी हुन्थे, त्यो कमला नि फेल भयो नि। हामी दुबैलाई भगवानले फेल गराएको नि। नत्र पछि अप्ठ्यारो हुन्छ भनेर।"
यो जवाफ सुनेर म अवाक भएं । मेरो सानो काम छ, ढिला हुन लाग्यो भनेर आफ्नो बाटो लागें।
अचेल आलुको छोरो केटी घुमाउने भैसके र पनि हरेक मछिन्द्र नाथको रथ यात्रा र इन्द्र जात्राको कुमारी यात्राको भीडमा आलु भेटिन्छ, जैसी देबल तिर्। कहीं झ्यालमा, चोकमा कमलाको दर्शन पाइहाल्छ कि भनेर।
अस्तु!।
[ posted by
rahulvai @
04:06 PM ] | Viewed: 2984 times
[
Feedback] (1 Comment)
|
|
|
| : |
अनुराधा! मलाई माफ गर, आज तिम्रो कथा भन्दै छु.
भाग २
अनुराधा र मेरो सम्बन्ध के थियो र के छ , पुरै कथा कसैलाई भनेको छैन। मम्मिलाई जो थाहा छ, त्यो पुरै होइन।
घर भाडिन्छ कि भन्ने डर सधैं हुन्छ मलाई। तर आज म भन्छु पूर्ण सत्य। बोर्ड फस्ट छोरी हो मेरो, बुझ्ने र बिष्लेषण गर्ने क्षमतामा छ तिमीमा।
आज बिसौं बर्ष देखि यो सत्य कसैलाई न भन्नु भन्ने कसम खुवाएकी थीइ अनुराधाले। आज त्यो कसम तोड्दै छु।
अनुराधा! मलाई माफ गर, आज तिम्रो कथा भन्दै छु।
ट्याक्सी घर छेउमै रोकियो । छोरी अब ड्रेस चेन्ज गरौं अनि चिया खांदै" अनुराधा " भनौला हुन्न ?
छोरीकोले बाबाको कुरा हुन्न भन्न जानेकै छैन र भावबिभोर् भएर टाउको मात्र हल्लाई।
सन्चो न भएकीले बिनोती निदाइ सकेकीले मलाई केही सजिलो भए जस्तो लाग्यो। हुन त अनुराधा बिनोतीको लागि पनि खुल्ला किताब सरि नै थिई। तै पनि प्रसंग र बिषयनै अलि असहज हुन्थो नै।
चिया पकाई मेरो अध्ययन कक्षमा भेला हुने संकेत गरें।
खाना खाइसके पछि चिया खानै पर्ने अनौठो बानी मेरो। छोरीको हातको चिया, स्वादले भन्दा पनि स्नेहले मीठो हुने हुन्छ।
'चिया तयार भो ड्याडी'
"अब सुनाइस्योस् कथा अनुराधाको"
भाषा र शैली नक्कल गर्छे अचेल मेरो।
लौ सुन कथा अनुराधाको-
अनुराधा संग मेरो कस्तो कुन किसिमको संबन्ध थियो-थिएन,छ छैन तिमी आफै निर्क्यौल गन सक्छौ, यो कथा सुने पछि।
अनुराधा, मेरो बाल्यकाल देखिको सहपाठी।
मैले कक्षा १ पढ्दा देखि चिनेको, देखेको।
निकै जेहेन्दार र प्रतिभाशाली छात्रा।
एक् कक्षा देखि लगातार प्रथम भएकी ७ सम्म। हामी सम्पूर्ण सहपाठीहरु उनको प्रतिभा संग नतमस्तक थियौं। म त क्लास भरिका डेन्जर जोन मा पर्ने, नितान्त कमजोर् र गुमनाम थिएं।
आफू पढाइमा कमजोर भएर हो कि अथवा अलि भावुक भएर हो कि पढ्ने होनहार मित्रहरुमा मेरो आदरयुक्त संबन्ध हुन्थ्यो। मनको कुनामा त्यो बार्षिक उत्सबमा दिइने पुरस्कार आफुले नि थाप्न पाए हुन्छ जस्तो लाग्थ्यो।
५-६ पढ्दा अलि पढाईमा राम्रो जस्तो के भाथ्यो, गरिबी माथी आपत्तिले नमीठो लात हान्यो। भात जोड्न पनि गाह्रो भयो।
"यो कथा त मैले पहिले नै भनी सकें नि याद होला नि?"
""हो ड्याडी याद छ, अहिले पनि पढ्ने गर्छु, पिताजीको सुनको तक्मा, साझा ब्लग मा, प्रेरणाको पुन्ज हो त्यो।"
(http://sajha.com/guild/read.cfm?guildid=440, http://sajha.com/guild/read.cfm?guildid=441)
म फेरि अगाडि बढें।
त्यो स्कूलमा पढ्ने अधिकांस बिद्यार्थीहरु त्यही टोल् वरिपरिका नै हुन्थे। अनुराधा पनि हाम्रै टोलका।
एउटै क्लासका।
तै पनि कुनै खास संबन्ध थिएन। मात्र मेरो लागि फस्टगर्ल, भयन्कर पढन्चे।
७ सम्म पुरानो टोलको स्कूलमा पढियो, कहिलेइ स्याबासी पाउने बिद्यार्थी हुन सकिन। अनुराधा हमेसा झै पहिला नै भइन।
अब माध्यमिक तह पढ्न अर्को स्कूल भर्ना हुने क्रममा परम्परा अनुसार बिश्वनिकेतन जाने मैले नि निधो गरेको थिएं। दाइले अन्तै भर्ना गरिदिने सूर कसे नि मैले त्यो स्कूल झूर छ भनेर बिश्व निकेतन रोजें। संयोग बस भर्ना हुने क्रम:मा मैले आफ्नो नाम दर्ता गराउंदा म भन्दा ठिक अगाडी अनुराधा भर्ना भएकी । मलाई थाह थिएन।
नयाँ स्कूल नयाँ साथीहरु, अनि पुराना केही मित्रहरु। पहिलो दिन को पहिलो हाजिर् पछि थाहा पाएं अनुराधा ७२, म ७३ रोल क्रम मा।
पाप न लुकाई भन्नु पर्छ, मैले। म अलिकति यसमाने मा खुशी थिएं कि हाम्रो स्कूलको सबै भन्दा पढ्न सक्नेको पछाडी बसेर जाँच दिंदा म जस्तो चानचुने स्टुडेन्टलाई बम्पर् उपहार परे जस्तो हुने भो भनेर।
भयो त्यसतै। त्रैमासिक परीक्षाहरु देखि फाइनल सम्म जांचको सीट प्लानमा म उन्कै पछाडी परें। मैले "अनु" ( सबै जनाले नौ मात्र भन्ने गर्थे अनुराधालाई), मलाई त्यो आएन देखाउ न भन्थें। देखाउंथी, म सार्थें।
के गर्नु, भात जोड्ने उपक्रममा पढ्ने फुर्सद बिरल्लै पाउनु अनि त्यसमाथी महा गोबरगणेश मार्का बिद्यार्थि। सार्नै पर्यो। चीट चोरेको चाहिँ होइन नि फेरि।
छोरी हास्छे, एकै छिन।
यस्तो मार्मिक कुरालाई नि कति सहज पाराले भनिसिन्छ, ड्याड्डिले।
"यो सबै तिम्रो मम्मिको कमाल् हो"
अर्को कुरा त्यो क्लास भरि बिभिन्न स्कूलबाट प्रथम द्वीतिय भएर आएका होनहारको भरमार उपस्थिती थियो। तर ती मध्ये "अनु" लाई नै सबै मास्टरहरुले प्रथम हुने भबिष्यबाणी गरेका थिए।
रिजल्ट भो। अचम्म भो। "अनु" यसपल्ट प्रथम भइनन्।
क्रमश:
[ posted by
rahulvai @
09:06 AM ] | Viewed: 3654 times
[
Feedback] (1 Comment)
|
|
|
| : |
अनुराधा! मलाई माफ गर, आज तिम्रो कथा भन्दै छु। ( Part 1)
************************************************
माघ फाल्गुण को महिना, जाडो भए नि के गर्ने रोज बिहे बर्तमनको भोज। दिक्क लाग्छ कहिले काहिं त। चिल्लो पिरो खांदा खांदा अनेक रोगले भोग गरि सके। फल्गुण को महिना पहिलो साता मै न बिराई भोज भतेर धाउंदा बिनोतीको पेट खराब भयो र आज को भोज न जान नसक्ने भयो। उफ्! नगैइ पनि न हुने पार्टी पर्यो। हाकिम साहेबकी कान्छी छोरीको बिहे अनि आफ्नै छोरीकी सहपाठी। जान त मलाई मात्र कहाँ मन लाग्या हो र, चिल्लो दिन दिनै खाएछ। देश बिग्रेको कुरा गरिएछ। कस्ले कति भाग बुझाएर कुन चाहि मालदार अड्डा पड्काएछ। कस्ले कति हसुर्यो, कस्ले कस्लाई कति बुझायो। आदि इत्यादि कुनै उपलब्धीमुलक कुरा हुने हैन।
तै पनि जानै पर्ने भए पछि, छोरी र मात्र जाने निधो गरें।
नयाँ बानेश्वर् घर हकिम साहेबको, घर कम्पाउण्ड ठुलै थियो त्यहीं पार्टी गरे हुनेमा एभरेष्ट होटलमा गरे छ, बुढाले। इज्जतको सवाल भनेका होला बुढाले, अकुट सम्पति जोडेको हल्ला पुष्टी गरेका होलान् भन्दै हामी बाबु छोरी बानेश्वर तिर् लाग्यौं।
भब्य पार्टी माहौल, गन्यमान्य देखि सामान्य सबै देखिन्थे। हाकिम साहेब दम्पती ढोकैमा दुइहात जोडेर बसेका, मानौं चुनावमा भोट माग्न बसे जस्तो। औपाचारिक भलाकुसारी गरेर मुख्य पार्टी हलमा के पसेको थिएं, पछाडीबाट कसैले बोलाएको जस्तो लाग्यो।
"राहुले! ओहे राहुले"
पक्का कुन चाहिँ स्कूले लौका पर्यो भन्थाने र फर्केर हेरें।
बोलाउने त लौका होइन "आलु" रैछ। आलु अर्थात रमेश। स्कूलको साथी। डल्ले मोटे भाकोले सबैले उस्लाई आलु नै भन्थे।
ओह आलु !कहाँबाट्?
"आलु न भन न मुला, यस्तो ठाउंमा"
हा हा हा! एक् छिन् हास्यौं, दुबै जना।
एक् छिन हामी दुबै अवाक भयौं। आलु संग भेट न भएको नि जुग बिति सक्यो। काठमाडौंकै साथी भए पनि स्कूल सके पछि बिरलै भेट हुन्थ्यो।
२० बर्ष पछि भेट हुँदा हामी दुबै खुशी त भयौं तर मनमा यसले केही न केही गड्बड् गर्छ कि भन्नेर चिसो पसि सकेकोथ्यो।
कुरा हजार थाह हुने, तर केही पनि पुरा थाह नहुने। अनि कहिले कुन परिस्थितिमा के कुरा गर्नु हुन्छ हुंदैन हेक्का नराख्ने आलुको बानी।
अब २ साथीको पुनर्मिलन कार्यक्रम केही बेर चल्यो, छोरीलाई के गरम् के भै सकेको चाल पाइसकेको थिएं । र मैले परिचय गराइदिने हिसाब ले भनें।
"छोरी, यी हुन रमेश अन्कल, १० सम्म सङै पढेका हामी"
नमस्ते अन्कल- छोरीले आफ्नो संस्कार मुताबिकको अभिबादन गरी।
"ओहो मुला ( त्यो आलुको मुखमा झुंडिने शब्द नै मुला), छोरी पनि कति ठुली भै सकेछ, बिहेको भोज नि खुवाउनु न पर्ने?"
"कस्ती राम्री रैछ छोरी त ठ्याक्कै अनुराधा जस्तै, कस्तो काटिकुटी मिलेको भाउजु सङ? अनुराधा भाउजु खै त मुला?"
अघि जे कुरा को डर थियो त्यही भयो। मेरो को सित बिहे भयो, कस्तो छ दाम्पत्य जीवन केही न बुझी बोली हाले आलु।
मैले कसरी संझाउं अब त्यो आलुलाई। बुझेन् भए पो। बिनोती मेरो जिन्दगी हुन्। अनुराधा मेरो जीवन सङ गाँसिएको नाम त पक्कै हो तर कुन सम्बन्धमा त्यो आलुले बुझ्ने छैनन्।
छोरीको मुखराब्रिन्दमा मैले जिज्ञासाका रेखाहरु पढिसकेको थिएं। हामी दुइको ( बाउ छोरीको) केमिष्ट्री मिल्छ र हामी दुबैले एक अर्काको भाव छिट्टै बुझ्छौ।
"अनुराधा" उनले पनि सुनेको नाम हो। तर आज एक जनाले अनुराधाको छोरी नै भने पछि शंका उपशंकाका ज्वारभाटा चल्नु स्वभाबिक नै हो।
मनमा अनेक पकवान पाके, छोरीले के के सोध्ने हुन, मिस-अन्डर्स्टान्डिङ् हुने चान्स् नै हुने। बडो बेमज्जा भो, हाकिम साहेबको पार्टी।
जसो तसो उम्के र फर्किने बिचार गरें। होटल बाहिर् लहरै ट्याक्सी थिए र एुटा सङ मोलतोल गरी घर तिरे लागें।
मलाई थाह थियो, छोरीलाई नि राम्रो लागेको छैन, आलुको कुराले अझै मथिंगल घुमि राख्या होला। चुपचाप् बस्यौं केही बेर। उकुसमुकुस धेरै बेर लुकाउन सकिन्न र छोरीले मुख खोली ।
ड्याडी! त्यो रमेश (आलु) अन्कलले किन मलाई अनुराधा जस्तै भनेको?
अनुराधा भाउजु किन भनेको?
हाम्रै अनुराधा अन्टी त होइन अन्कल् ले भन्न खोजेको?
ड्याडी ! हजुरलाई अप्ठेरो हुंदैन भने, हाम्रो सुन्दर संसार भँडिदैन भने भनिस्योस न अनुराधा अन्टीको बारेमा।
हो, छोरी, उनै अनुराधा अन्टिको कुरा गरेका हुन आलु अन्कल् ले। अनुराधा र मेरो सम्बन्ध के थियो र के छ , पुरै कथा कसैलाई भनेको छैन। मम्मिलाई जो थाहा छ, त्यो पुरै होइन।
घर भाडिन्छ कि भन्ने डर सधैं हुन्छ मलाई। तर आज म भन्छु पूर्ण सत्य। बोर्ड फस्ट छोरी हो मेरो, बुझ्ने र बिष्लेषण गर्ने क्षमतामा छ तिमीमा।
आज बिसौं बर्ष देखि यो सत्य कसैलाई न भन्नु भन्ने कसम खुवाएकी थीइ अनुराधाले। आज त्यो कसम तोड्दै छु।
अनुराधा! मलाई माफ गर, आज तिम्रो कथा भन्दै छु।
क्रमश:
[ posted by
rahulvai @
01:27 PM ] | Viewed: 3083 times
[
Feedback]
|
|
|
| : |
भूतेश्वर महादेब
****************
मल्लकालमा उपत्यकाका तिनै शहरको बैभव र उन्नति इतिहास पढेकै हुनु पर्छ।
कान्तिपुरका राजा प्रताप मल्ल र पाटनका राजा शिद्धि नरसिंह मल्ल बीचमा आपसी दुश्मनी त छंदै थियो त्यो भन्दा बढि प्रतिस्पर्धाको भूत सवार थियो। एक ले नयाँ कुनै काम् गर्यो कि वा नयाँ सिर्जना गर्यो कि अर्को ले त्यो भन्द चर्को अर्को बनाउनु नै पर्ने। हुन त त्यतिबेला को नेपाल् बैभवशाली थियो नै। कला, संस्क्रिति को स्वर्णयुग मानिन्थ्यो।
शिधि नरसिंहले वास्तुकलाको अनुपम नमूना पाटनको क्रिष्ण मन्दिर बनाए। महाभारतका सम्पूर्ण इपिसोड शीलाका कुंदिएको त्यो सुन्दर मन्दिरको बारेमा यता तान्त्रिक एवं कबि प्रताप मल्ललाई जानकारी थियो नै।
मूर्ति प्रतिस्थापन गरी त्यो भब्य मन्दिरको अति भब्य उदघाटन समारोह गर्ने तिथिको साइत जुर्यो। देश देशाबरका गण्यमान्यलाई राजकीय निम्ता पठाए। तर प्रताप मल्ललाई त्यो खुशी प्राप्त भएन। पाए पनि के गर्नु, शत्रु देशमा पाइला न टेक्ने कसम् खाएका, फेरि कसम नै तोडुं भने शत्रुबत ब्यबहार गरेर दन्डित हुनु पर्ने हो कि भनेर चिन्तित थिए।
क्रिष्णजन्माष्टमीको पबित्र दिनमा मन्दिर प्रतिस्थापनको समारोह अश्वामेघ यज्ञ सहित सुरु भयो।
यता प्रताप मल्लको छाति पोल्न थाल्यो। प्रताप मल्ल, कबि र तान्त्रिक मात्र थिएनन्, कलाका पारखी पनि त्यतिकै भएका ले, अति बर्णित त्यो मन्दिर जसरी भए नि हेर्ने भनेर निर्णयमा पुगे। बिना निम्तो शत्रु देशमा त्यसै जाने कुरा भएन, सुरक्षाको कुरो पर्यो। भारदारहरु सङ छलफल भयो भने हुदैन भन्ने निर्णय हुने। त्यसैले उनले कसैलाई न भनीकन क्रिष्ण मन्दिरको त्यो अलौकिक द्रिश्य हेर्न गए।
प्रताप मल्लले आफ्नो तान्त्रिक शक्तिको बल ले एउटा सानो सर्पको रूप धारण गरे र तन्त्रको मद्दतके एकै चोटि यज्ञ स्थलमा पुगे। मन्दिरको कला र सिर्जना देखेर आल्हादित के भएका थिए, यज्ञमा संलग्न एकजना वटुकले सर्प देखि हाले र डराएर चिच्याउन थाले। उपत्यकाका मान्छे न ठहरे, सर्प भने पछि त्राहिमाम त्राहिमाम्। भागदौड मच्चिन थाले। यज्ञा र प्रतिस्थापनको साइत माथि नै संकट आयो। राजाले आफ्ना सैनिकलाई आदेश दिए, जसरी भए नि त्यो सर्प समातेर ल्याउनु। केही क्षणको संघर्ष पछि त्यो यज्ञा बिथोल्न आएको सर्पलाई पाटा कसेर झ्याइँकुटि गर्दै ल्याए। र यज्ञ पूर्बत सुरु भए। अब त्यो सर्पलाई के गर्ने, झन्डै कार्यकरम नै बिथोलिएको बज्याले गर्दा, राजाले पण्डित जी संग राय मागे। अब पण्डितको नि सातोपुट्लो उडेको त्यो सर्पको कारणले, "त्यो सर्पलाई यही यज्ञको ज्वालामा आहुति दिनु पर्छ, महाराज!" पण्डितजीले आफ्नो रिस पोखि हाले।
यता कान्तिपुर दरबारमा प्रताप मल्ल बेपत्ता। उनका अभिन्न मित्र एवं महा तान्त्रिक जामन: गभाजुले कहाँ गए होला भनी तान्त्रिक चक्षुले हेर्दा त सर्परुपी राजा यज्ञ को अग्निमा ॐ स्वाहा हुन लागेका। वटुकहरु मन्त्रोचारण गर्दै स्वाहा गर्न ठिक भएको भयाबह द्रिश्य देखे, जामन: गभाजुले।
लौ राजालाई जसरि भए नि बचाउनु पर्यो भनी गुभाजुले गजबको जुक्ति निकाले।
जामन: गुभाजुले २ जना ससाना बालक रुपी भूतको साधना गरे र आफुले ऋषिको भेष धारण गरी तान्त्रिक शक्तिको बलले निमेषमै यज्ञ स्थल पुगे। अन्तिम मत्रोछरण गर्दै ॐ स्वाहा के गर्न लागेका थिए, जामन: गभाजु सङ आएका ती बालकहरु ह्वाँ ह्वाँ रुन थाले। अचनक बालक रोएको सुनेर यज्ञमा स्वाहा गर्ने काम रोकियो। को किन यसरी बेसास्री रोए त? खुल्दुलीको बिषयभो। यस्तो पबित्र कार्य गरिरहेको ठाउंमा बालक रुनु अपशकुन हुने हुन्छ। शिद्धि नरसिंह राजाले बालक रुनुको सत्यतथ्य पत्तालगाउन हुकुम् गरे। बालकहरु सङै आएका ऋषिले भने" यी बालकहरु हजुरको बैभवशाली साम्रज्यमा पनि खान नपाएका अभागीहरु हुन्। धेरै दिन देखिका भोका छन्। यिनलाई खाने कुरा दिए, रुन बन्द गर्छन, सरकार"। ऋषिको यो कुरा सुनेर राजाले जे जति खान्छन् खान् दिनु भनेर भण्डार् हेर्ने अंात्यलाई आदेश जारी गरे। यत्तिकैमा अलमल् हुदां सर्प आहुती गर्ने काम त्यसै रोकियो।
आदेशानुसार् बालकहरुलाई खानेकुरा दिए। जति खाए नि न अघाउने, भण्डार् का भण्डार् सखाप परि दिए। आखिर् भूत जो ठहरियो। खाने कुरा सकियो। बालकहरु फेरि रुन थाले। राजा शिद्धि न्रसिंह समेत अचम्म, भण्डार् सकिने गरि खाए पनि न घाउने फेरि रुने? अचम्म मान्दै ऋषिलाइ "अब के गरे यिनीहरु रुंदैनन् ऋषिबर्" भनेर सिओधे। जाम्न" गुभाउजुले मौकामा चौका हानी हाले।
" ख्वामित, त्यो अघि यङ्ञामा आहुति दिन ठिक्क पारेको सर्प खोजेका हुन् यी बलक ले"। " सर्प दिएमा चुपचाप गाउं फर्कन्छ , महाराज"।
सर्पलाई तह लगाउन पो यज्ञमा होमिन लागेको अरु कुनै बैद्क र धर्मिक उपक्रम थिएन।
राजाले सर्प बालकलाई दिनु भनी हुकुम् बक्से।
यसरी सर्परुपी राजा प्रताप मल्ललाई म्रित्युको मुखबाट बचाएर सकुशल कान्तिपुर फर्काउन सफल रहे, जामन: गभाजु र दुइ भूतहरु। नत्र अनर्थ हुन्थ्यो।
यो कार्यमा ती दुइ बालकरुपी भूतहरुको महत्वपूर्ण भूमिका रहेकोले प्रतापमल्लले तिनको सम्मनस्वरुप भूतेश्वर् महादेबको स्थापना गर्न लगाए। तर यसको कुनै मन्दिर छैन। एक बसाह सहितको शिब लिङ्ग र एक खाल्डो निर्माण गर्न लगाए।
कुनै पनि भूत पिशाच भगाउने र शुद्दिकरण कार्य गर्दा भूतको भाग छुट्याइ त्यहि भूतेश्वर महादेबको खाल्डोमा चढाउनु पर्ने चलन चलाए र आज पनि त्यो परम्परा अद्यापी छंदै छ।
अब त्यो महादेब कहाँ पर्छ भन्ने जिज्ञासा पक्कै भयो होला। त्यो भूतेश्वर काष्ठमण्डप को सिंढिको ठिक अघिल्तिर छ। अर्थात कुमारी घर्को छेउ भएर काष्ठमण्डप अौदा, बाटोको बिचमा खाल्डो र बसाह अझै देखिन्छ।
अर्थात ठुल्दाई को घर छेउमै पर्दछ। अर्थात अशोक बिनायक, काठमाडौ गणेशस्थान अघिल्तिर बिच भागमा खल्डो जो छ त्यही भूतेश्वर हो।
धेरैलाइ ज्ञात नभएको र थोरै ठाउमा मात्र बर्णित यो सत्य ओझेल् मा परेको छ।
खोला तर्यो लौरो बिर्सियो जस्तो हाम्रो ब्यबहार छ। भूतलाई सम्झेर बर्तमान बनाउन खोइ हामीले जानेको? चेतना भया।
अस्तु! © तारेमाम्।
[ posted by
rahulvai @
03:00 PM ] | Viewed: 2914 times
[
Feedback] (2 Comments)
|
|
|
| : |
किचकन्याको कथा (Part 1)
*******************
पहिले पहिले धेरै पहिले कन्तिपुरका तान्त्रिक राजा प्रताप मल्ल एुटी सुन्दरी किचकन्या संग लोप परेको र आदि इत्यादी घट्ना, दुर्घट्ना भै रानी पोखरी बनाउन लागाए रे भन्ने कथा त सुनकै होलाउ।
परमाण खोज्ने भए अझै रानीपोखरीको दक्षिण छेउमा मालिकको शालिक सहित हात्तीले किचकन्नेको अस्तुलाई कुल्चिराखेको अद्यापि छंदै छ।
२०४७-४८ साल तिर पुल्चोक क्याम्पस पढ्नेहरुलाई हेक्का होला नै किच कन्याको कथा। पुरानो बागमती पूल भांसिदा, थापाथलि प्रसुतिग्रिह नजिकबाट् अस्थायी पूल निर्माण भए लगत्तै किचकन्नेले मध्यरात गुलजार गरेको घट्ना सुनेकै हुनु पर्दछ। १० -२० जना जति किचकन्नेको शिकार भए। क्सैको पनि प्राण पखेरु उडेन तर धन सम्पति चाहि उडे। नक्कली किचकन्नेको आतंकले ३-४ महिना त्यो बाटो हिड्ने बाठो देखि लाटो सम्म आक्रान्त भए।
अब असलि कुरा मा फर्कौं। किचकन्या भन्नाले, अत्यन्त राम्री कन्या केटी,हेर्दा बत्तिसै लक्षणले सजिएकी ( कसैलाई एश्वर्य राय, कसैलाई हेमा मालिनि, कसैलाई करिश्मा के सी जस्तो लाग्न सक्छ), तर खुट्टाको कुर्कुच्चा भने उल्टो फर्किएको हुने प्रेतात्मा, भूतात्मा, के के अत्मा हुन्।
सुन्दरीको पछि जो लाग्यो, त्यो फस्यो।
कतिपयले ज्यान गुमाए रे, कतिले ध्यान गुमाए।
तिनै किचकन्नेको पनि मन्दिर् हुंदो रैछ, मूर्ति हुंदो रैछ। आश्चर्यको बिषय हुन सक्ला।
न भए सुन्दरी पुज्ने चलन अनादीकाल देखि रैछ भनेर बुझ्नु पर्ने हुन्छ।
त्यो किचकन्नेको नित्यपूजा र सुन्दरीलाई मन पर्ने पेंडा पूजा दिनहुं चढाइने गरेको अद्यापि देखिन्छ।
अब त्यो मन्दिर -मूर्ति कहां छ भन्ने उत्सुकता भए, काठमाडौको नक्सा पल्टाउनुस्।
हनुमान ढोकाबाट दक्षिण पश्चिम वा नया सडकको जुद्ध समसेरको शालिकलाई पछाडि पारेरे सिधै पश्चिम हान्नुस्। काष्ठमण्डप भन्ने एकै रुखबाट बनेको एतिहासिक मन्दिरमा पुग्नु हुने छ। काठमाडौं को नामाकरण नै त्यही काष्ठमण्डपबाट भएको ले यस्को मह्त्व त्यसै झल्किन्छ। ( अझ त्यस माथि ठुल्दाई को घर त्यहि मन्दिर् को नि ठ्याक्कै पश्चिम पट्टि, ३ गल्ली ३ चोक भित्र भाको ले यसको महत्वमा चार चाँद लागेको मान्नै पर्ने हुन्छ।)
हो त्यही काष्ठमण्डप पुगे पछि अझै दक्षिण तिर् हेर्ने हो भने २ बाटोको हांगो देखिन्छ। एक् बाटो, भिमसेनस्थान हुंदै कालिमाटी, टंकेश्वर्, ताहचल पुगिन्छ, अर्को बाटो, चिकमुगल, मजिपाट, जैसी देवल, ब्रम्हटोल हुदै टेकु पचली घाट् सम्म पुग्दछ।
अब त्यता सम्म नि जानु पर्दैन। काष्ठमण्डप मै उभिएर यी दुइ बाटो हेर्ने। दुइबाटो को बिचमा एुटा मन्दिर छ। सिंह सत्तल ( क्रिष्ण मन्दिर्) नामलेचिनिन्छ। भनिन्छ, काष्ठमण्डप बनाउदा त्यो अजङगको रुखबाट जति काठ झिके नि न सकेको र मन्दिर बनाई उभ्रेको काठबाट त्यो सत्तल् ( पाटि) बनाइेको थियो रे र सिं ल्यङ्गु सत: ( बाकि काठको सत्तल) बाट् अपभ्रंस भै सिंह सत्तल हुन गएको भन्ने किंबदन्ति पाइन्छ।
हो अब भने तपाई ठिक ठाउंमा अौनु भयो। त्यही सिंह सत्तल (जसको चारै तिर् पसल्हरु छन्)को पछाडि गल्ली भन्नुम् कि बाटो छ,बाटो पछाडि पसलहरु। नामुद ग्वारामरी किन्ने पसल( बारा, चटामरि , आलु व: बेच्ने पसल पनि छ। अब त्यो पसल् को चिकमुगल तिर् को कुन्ना को दोकान मुनि किचकन्नेको मूर्ति छ।
होस गरम् है साथी गाम्लेहरु हो, कहिं त्यो बाटो बाट् हिड्डा जानेर न जानेर, त्यो मूर्तिमा जुठो सुर्ति फ्यांकेमा, हतारमा नित्यकर्म गरेमा, वा अनेक किसिमको हेलाँ गरेमा, किचकन्या प्रकट भै,फेरि रानी पोखरी बनाउन लगाउन बेर छैन। आज लाई यो किचकन्ने को कथा यहीं समाप्त, यसको बाकी भाग जाँगर चलेको बेला राख्ने नै छु। किचकन्नेको जालमा न फसम्, आफनै हालमा रमाऔं। तारेमाम्।
[ posted by
rahulvai @
04:23 PM ] | Viewed: 4969 times
[
Feedback] (1 Comment)
|
|
|
| : |
भोक र लोहचा मरी@को कथा।
**********************@(लोहचा मरी= सुख्खा पीठो एक परिकार)
कथा धेरै पुरानो हो। म कक्षा ५ मा पढ्थें त्यतिबेला। बुबा अस्पतालमा जीवन म्रित्युको संघारमा हुनु हुन्थ्यो। बिपत्तिको त्यो बेला लक्ष्मीले कहिलेइ क्रिपा द्रिष्टि राखेन।
एक दिन स्कूल जान भात खान गएं बुइगलमा। दिदीले भात पकाई स्कूल जाने बेला भो भनेर बोलाउनु भयो। थालको हाल बेहाल थ्यो। भातको मात्रा साबिकको भन्दा आधाथ्यो, न दाल थियो न तरकारी, अलिकति पानीले झोल बनाएको तिउन थियो। खानै पर्यो, आशुले भिजाउदै आधा भात दोब्बर समय लगाएर खाएं। मैले केही भनिन, दिदिले केहि भन्नु भएन। भाइले भन्ने कुरै भएन। बिबशताको खाना खाइ स्कूल गयौं।
स्कूल गए पछि अलिकति उछलकुद भए नै। आधा भरेको पेट, उछलकुद मै सकियो रित्तो पेट रित्तो भांडा समय बेसमयमा आवाज दिंदो रैछ।
भोक लाग्यो। लागेर के गर्नु, खाने चिज नि छैन, पैसा नि छैन। हाफ टाइम भो, कसैले पानी बरफ किनेर खाए, कसैले मकै। आफु भने भोकै। ५ पैसा नि थिएन। ५ पैसामा आधा नास्पातिमा नून खुर्सानी हालेर मज्जाले खानु हुन्थ्यो। थुक्क आफ्नो जन्म, मन मनै धिकारें। सबै खाजा खान र खेल्न मस्त थिए, आफु भने गम खाएर बसियो।
।
जस्तो तसो क्लास सकियो। मनमा तन मा उत्साह फैलियो, घर गए सि केही न केही खान पाइन्छ भनेर। अघिको आधा थाल बिर्सिसकेको थिएं। घरको भकारी अब भिखारी भै सकेको बिश्लेषण गर्ने क्षमता बालक राहुललाई सङ थिएन।
घर पुगी झोला लाइ फुट्ट फालेर, सिधै बुइगलमा गएं। हिजो अस्ति जस्तै भात बाकी छ होला भनेर जालीको खापा भएको खोपा खोलेर हेरें। के हुनु? भएको भए त बिहानै पेट भरि खान पाइन्थ्यो नि। हुस्सु म। अब भने भोकले बेस्सरी कराउन थाले। आन्दोलन गर्न थाले। अश्वासनहरुले पेट भरिन्न भन्थे। मेरो पेट नि पख पख एक् छिन पछि खान दिन्छु भन्दा नि मानेन।
संयोग बस, आमा अस्पतालबाट काम बिशेषले घर आउनु भयो। आन्दोलनकारी भोकहरु संगै म पनि चिच्याउन थालें- "आमा भोक लाग्यो, आमा भोक लाग्यो'।
आमाको मन न हो, दुखको पहाड बोकेकी, तै पनि छोरा छोरिको दुख देख्न, हेर्न सक्दैनन् भन्छन्।
पख पख, म केही ब्यबस्था गर्छु भनेर आमाले दराज, खोपा कुना कप्चा खोजखाज गर्न थाल्नु भयो। भाग्यले अलिकति मैदा र अलिकति आटा भेटाउनु भयो । त्यहि आटा र मैदा मिसाएर आमाले "लोहचा मरी" बनाउनु भयो र हामीलाई खान दिनु भयो।
यति मीठो परिकार जिन्दगिमा कहेको थिइन। सुख्खा पीठोमा अलिकति नून र जिरा हालेर क्या स्वादिलो। धीत मरुन्जेल् स्वाद लिएर खाएं। आमाले त्यो लोहचा मरी बनाउदा खेरिको अधोपान्त मैले हेरि राखेको थिएं। र भोलि पल्ट पनि बनाउन पुग्ने पीठो रहेको ले आफै बनाएर खाएं र खुवाएं। यसरी हाम्रो घरमा नियमित रुपमा लोहचा मरी पाक्न थाले। यस्को पनि कारण छ। भोकलाई बन्ध्याकरण गर्न सकिन्न।
तर गरिबीले लात मारेको घरमा धेरै भात पाक्दैन। लोहचा मरी बनाउन थोरै पैसा लाग्ने, मीठो पनि हुने देखियो। चिउरा, पाउरोटि भन्दा निकै सस्तो तर पेट भने मज्जाले भर्ने।
यही हो लोहचा मरीको कथा। अझै पनि समय समयमा , लोह्चा मरि पाक्छ, ग्यासको चुल्होमा। गरिबीको मीठो स्वाद लाई पुन: नबीकरण गर्छु। अझै पनि गर्दै छु। तारेमाम्।
[ posted by
rahulvai @
01:32 PM ] | Viewed: 3341 times
[
Feedback] (5 Comments)
|
|
|
| : |
यो माया पाप हो भने,
*******************
यो माया पाप हो भने,
तिमी अग्नि भएर उठ
म त्यही तापमा जलिदिन्छु।
यो माया श्राप हो भने
तिमी बाणी भएर जाग
म चुपचाप सहिदिन्छु।
यदि यो माया पाप होइन भने
यो माया श्राप होइन भने
कुनै करकाप होइन भने
आउ निस्पाप अंगालो लिएर,
चोखो म्वाइ मा बांधिएर
जन्म जन्मान्तर् सम्म
एक अर्कामै सम्माहित् भएर
तिमी खाली सिउंदो फर्काएर
म मायाको छाप भर्दिने छु
मायाको अमर मिलाप लेखिदिने छु।
[ posted by
rahulvai @
03:03 PM ] | Viewed: 3243 times
[
Feedback] (1 Comment)
|
|
|
| : |
भाइकाजी दाई र हिन्दी सिनेमा "प्यासा"
******************************
सद्दे मान्छे पागल किन हुन्छ? बाल्यकाल् देखि मेरो मथिंगलमा घुमिरहेको प्रश्न हो। जीवन यात्रामा धेरै पागलहरु देखें र भेटें। तर भाइकाजी को कुरा बेग्लै लाग्यो र यहाँ भाइकाजी को पागल कथा र ब्यथा राख्ने अनुमति चाहन्छु।
हामी सानो छंदा हाम्रै टोलका भाइकाजी दाइलाई वें ( नेवारिमा पागल्) भनेर जिस्काउंथ्यौं । उ सदा झै चुपचाप आफ्नै दुनियामा रमाइ रहन्थ्यो।कहिले काहिं हाम्रो चोकमा दिन भरि गीत गाइ रहन्थ्यो। धेरै बर्ष उन्को त्यो क्रियाकलाप् हेरिरह्दा लाग्यो, अबश्य पनि त्यो पागल भाइकाजी भित्र अथाह पीडा र असह्य बेदना लुकेको हुनु पर्दछ। समयान्तरमा आफू पनि केहि बुझ्ने भए पछि टोलका बुज्रुकहरु सङ सोध्ने हिम्मत गरें। भाइकाजी किन पागल् भएको भनेर। भाइकाजी दाइको पागल् हुनु भन्दा पहिलाको जीवन कस्तो थियो? एक्कासि कसरि यस्तो भाइकाजी भए?
बुझ्दाइ जाँदा लाग्यो, यति पीडा खप्न क्षमता सामन्य मानवमा हुंदैन रैछ। भाइकाजी पनि सामन्य मान्छे नै ठहरियो र कहिलेइ निको न फर्किने गरी आफनै दुनियामा रमाउन पुगे।
उनी मध्यम बर्गिय परिवारका थिए। खान लाउन कुनै चिन्ता न भए पनि बैभबशाली चाहीं थिएनन्। शारिरिक स्वरुप र बनौट पनि खाइ लाग्दो नै हुनु पर्दछ, जवानीमा। आफ्नो इलम् पनि थियो।
समय मै बिहे भो , चिना जोराएकै हुनु पर्दछ।
तर दुलहि समय र यथार्थ भन्दा दुइ कदम ज्यादा महत्वाकांक्षि थिई। भाइ काजी दाईलाई त्यो समयमै थाहा भएन।
त्यति बेला को जीवन शैलीमा घर परिवार सङ खान लाउन खासै समस्या न भए पनि धेरै को परिवारमा नगद पैसा भने हुदैनथ्यो। फजुल खर्च त हुंदै हुदनथ्यो।
तर भाइ काजी दाई को श्रीमतिलाई फजुल खर्च गर्ने चस्का लागेको रैछ, सानै देखि। सधैं राम्रा राम्रा लुगा लाउने, गरगहनामा सजिने र नयाँ नयां प्रयोग गर्ने जमाना भन्दा धेरै अगाडिको सोच राख्ने नारी को चाह सङ उनी परिचित हुन सकेन वा माग आपूर्तिको अनमेल सम्बन्ध मिलाउन सकेन।
बिहे भएको बर्ष न बित्दै माइती गएकी श्रीमती फर्केनन। उनलाई लाग्यो घुर्की दिएकी होलिन, नयाँ गहना न बनाइदिएको मा। एकोटा सुनको बाला भनेकि थी त्यो पनि बनाइ दिन सकिन भन्दै आफ्नो कमजोरीलाई सुम्सुम्याउदै आउंदो दशैं तिहार मा बनाइ दिने कसम मन् मनै खाए भाइ काजीदाइले। धेरै दिन निदाउन सकेन, चिन्ताले दुब्लाए। तर कुरा यहिं टुंगिएन। केहि दिन पछि हल्ला सुने उनले, आफुले मुटुको टुक्रा सम्झेको, जीवन यात्राको अभिन्न अंग मानेको श्रीमती उनलाई छाडेर अन्तै पोइला गइन रे। उनले संझे कुनै पापीले भद्दा जोक गरे। पत्याउन सकिने कुनै आधार र घट्नाहरु थिएन। कुनै संकेत र इशारा थिएन। पक्कै पनि "..... या व: सि घ: त ज्यागु खं" ( कुनै जाति बिषेशले रंगाउने राखेको रंगको घैंटा फुट्यो भने, अनाबश्यक हल्ला चलाउछ भन्ने कथन नेवार समाजमा अद्यापि छंदै छ)
तर यो हल्ला थिएन। हावा न चली पात हल्लियो। भाइकाजी दाई को जीवन जगत भास्सियो।
मानसिक पीडाले उनको दैनिकि खल्बलियो। सम्हाल्ने प्रयास निकै गरे उनले। आफ्ना कमजोरीहरु को बिश्लेषण गरे। अहं कुनै भेउ पाउन सकेन। कुनै छेउ भेटाउन सकेन तिनले।
घाइते मनलाई सम्हाल्ने अनेक उपाय गरे। त्यति बेला कठ्माडौंको हल, जन सेवा हलमा गुरु दत्त को "प्यासा" भन्ने सिनेमा चलेको रहेछ।
मन हल्का हुन्छ कि भनेर भाइकाजी दाइ एक दिन त्यो फिल्म हेर्न गए, बिहान को शो मा। त्यो फिल्म उनले तीनै शो हेरे। भोलि पल्ट पनि बिहानै देखि त्यो फिल्म तीनै शो हेरे। र यो क्रम सात दिन सम्म हेरे र सतौं दिन पछि सिनेमा हेरेर फर्केको भाइकाजी दाई कहिलेइ सामन्य जीवन मा फर्किनु भएन। उनी पूर्ण रुपले पागल भए।
त्यो सिनेमा मा के थियो र भाइकाजी दाई पागल भयो भने जिज्ञासा रै रह्यो। कालन्तर मा त्यो "प्यासा " सिनेमा हेरें मैले र बल्ल थाहा पाएं भाइकाजी दाइ को पीडा र त्यसको परिमाण(magnitude)। ज्यान भन्दा बढि माया गरेको श्रीमतिले पनि मात्र धन र बिलासिताको लालचमा निष्ठुरीको पराकाष्ठा कसरी नाघ्न सक्दछन् , मेरो समझ भन्दा बाहिर् थियो। र त्यो पीडा शब्दहरुमा बर्णन गर्न त नसकिंने रैछ भने भाइकाजी दाइले सहन कसरि सक्दा हुन्?
गुरु दत्त को जे हाल भो सिनेमामा, अब भाइकाजी दाइको त्यहि हाल भो। सिनेमालगातार् हेर्दा हेर्दै आफू भित्र गुरु दत्त प्रक्षेपण भएको पाए उनले र त्यहि कारणले पागल भए।
यसरी एक जना सामन्य माया गर्ने मान्छेको दुखद अबसान भएको देखें।मलामी गएं म पनि। धेरै ले औपचारिकता निभाए होला, कसैले एक पागलको अन्त्यमा खुशियाली मनाए पनि होला। तर म त्यो चित्ता जलि रहंदा कामना गरि रहें, कोहि पनि अर्को भाईकाजी बन्न न परोस्। माया मा धोका प्रतिबन्धित होस्। मायाको घाउ सहने सक्ने शक्ति देउन्, माया गर्नेहरुलाई।
अस्तु!
[ posted by
rahulvai @
04:27 PM ] | Viewed: 3960 times
[
Feedback] (4 Comments)
|
|
|
| : |
तिम्रो हाम्रो धेरै पूरानो कथा लेख्नै बाकी छ,
आफ्नो मुटुको अचानो ब्यथा लेख्नै बाकि छ।
सङ्गै बिताएका मीठा पलहरु यति छिट्टै भुल्यौ
नचिने झै गर्नेको फलानो कथा लेख्नै बाकी छ।
जन्मेको आँगन किन हो कुन्नी पराई लाग्यो रे
उही द्यौराली पाखाको बिरानो कथा लेख्नै बाकि छ।
ठूला ठूला सपना देख्नेले ठूलै बेग हान्दो रहेछ,
बिपना मै बल्झिएको सानो कथा लेख्नै बाकी छ।
[ posted by
rahulvai @
11:47 AM ] | Viewed: 2829 times
[
Feedback]
|
|
|
| : |
हाम्रो संबन्ध!
तथाकथित होइन
अकथित हो हाम्रो संबन्ध
अपरिचित होइन
अपरिभाषित छ हाम्रो संबन्ध
युग युग सम्मको
तेत्तीस कोटि साक्षीएको
कुनै बाचा बन्धन रहित्,
सङै हिडेका पाइला अनि
गोरेटो साक्षि सहित।
मायाको अथाह सागर ओर्लेर पनि,
त्रीष्णाको कुनै छाल छछल्किएन।
आसक्तीको गहराइमा डुबेर पनि कतै
यौबनको कुनै जाल फ्याकिएन।
भावमा एक अर्का मा पूर्ण समर्पित
कुनै चखेवा को जोडि जस्तो
हुरि बतास सङ भयभित
कुनै परेवा को जोडि जस्तो।
पबित्र सबन्ध हाम्रो
पबित्र अनुबन्ध हाम्रो।
[ posted by
rahulvai @
05:11 PM ] | Viewed: 3370 times
[
Feedback] (2 Comments)
|
|
|
| : |
तिम्रो बसन्तमा सबै फूल फुल्नै पर्छ भन्ने के छ र?
कांडामा भंवरा झुल्ने भूल गर्नै पर्छ भन्ने के छ र?
वारि न फर्कने कसम खाई पारि गयौ, तिम्रो खुशी
तिमी ले सराप्दैमा यो पूल ढल्नै पर्छ भन्ने के छ र?
उमेरमा रुप यौबनको गर्नु घमण्ड गर्यौ र के पायौ,
चाल चलन छोडी तिम्रो कूल चल्नै पर्छ भन्ने के छ र?
फेरि पनि यो शहर फर्किने गाइंगुइं म सुन्दै छु,
तिम्रो स्वागतमा फेरि तुल टांग्नै पर्छ भन्ने के छ र?
जताततै मित्र भन्दा शत्रु कमाएछौ जिन्दगि भरि,
अब तिमी आउंदा त्यो हुल छल्नै पर्छ भन्ने के छ र?
[ posted by
rahulvai @
04:00 PM ] | Viewed: 3002 times
[
Feedback] (1 Comment)
|
|
|
| : |
कुन डाकाको आँखा लाग्यो
खुशी क्षण मै पाखा लाग्यो।
जिन्दगी बन्धकिएको ॠणको
साँवा ब्याजको भाका नाघ्यो।
साइत जुराइ हिडेको मात्र के थिएं
बनचरिले बिरहको भाखा हाल्यो।
झुक्किएर झुक्न बिर्सेछु कि कतै,
छिमेकिले खेतको नाका थुन्यो।
[ posted by
rahulvai @
05:08 PM ] | Viewed: 3336 times
[
Feedback]
|
|
|
| : |
लौ सुन म भन्छु, मेरो दु:ख को कहाँनी ।
"पिताजी को सुनको तक्मा"
मित्र हरु, यो कथा अलि लामो नै भएकोले धैर्य धारण गरी पढ्न हुन अनुरोध छ। साझा को चौतारिमा बिभिन्न मितिमा १० भागमा गरि प्रकाशित भैसकेको यो ब्यथालाई एकै ठाउँमा समायोजन मात्र गरेको हुं। भाग् सात देखि अन्तिम भाग् सम्म यस्मा समाबेश गरिएको छ।
धन्यबाद!
भाग ७
त्यो आँशु, खुशी को मात्र थिएन। हामी यसकारण पनि रोयौं कि भित्ता मा झुन्डिएको त्यो तस्बीरले जिस्काइरहे जस्तो लाग्यो। तस्बीरमा त्यो "सुन को "तक्मा" टल्किरहेको थियो। त्यो बिबशता याद आयो, त्यो अमुल्य चीज बेच्न गएको क्षण याद आयो। र हामी बाबु छोरा रोयौं।
त्यो द्रविता स्थितिलाई मुश्किलले संहालें। अचानक मेरो मनस्थितिमा एउटा कुरो आयो र भनी हाले" बाबा, यहि हातले त्यो तक्मा बेचेको हुं, अब यहि हात ले त्यस्को बद्लामा १० ओटा तक्मा जित्ने छु। मलाई आशिष दिनुस्।"
पिताजी भित्रको मान्छेले के सोचे त्यतिबेला, थाहा भएन तर पिताजी को भाव मा केहि उज्यालो देखें। अझै असक्त, बिबश बुबाले खासै केहि त भन्नु भएन तर इशाराले गर भन्नु भयो र बडो कठिनपूर्बक आफ्नो पबित्र हात मेरो शिरमा राखी आशिश दिनु भयो।
यसरी समय घिस्रदैं थियो। पिताजी को स्वास्थामा सुधार हुंदै अब बिना लौरो र साथीको सहारा, सुस्त सुस्त हिंड्न सक्ने हुनु भयो। बिस्तारै टोला बजार घुम्न थाल्नु भयो। लामो समय सम्मन् को अस्पताल् को एकान्त बास् र घरको सानो कोठाबाट् निक्लेर् खुल्ला हावामा बिचरण गर्न पाउनु भयो।
उता, स्कूलमा आफ्नो पढाई को रफ्तार् सङ्ग् सँगै अतिरिक्त कृयाकलाप जारी थियो।
त्यतिबेला ( हाल संम पनि)हरेक् बर्श कमला पुरस्कार् निबन्ध प्रतियोगिता हुने गर्दथ्यो। त्यो सालको निबन्ध प्रतियोगिता जानेको नेत्रित्व मैले गरें। बिगत २ बर्ष् देखि हाम्रो स्कूल् ले जितेको त्यो उपाधि रक्षा गर्ने जिम्मा मेरो थियो। निबन्ध प्रतियोगितामा लेख्न गैयो। राम्रो नै लेखें जस्तो लाग्यो तर डर् भने बाकी रह्यो। आफ्नो भाषा (बोलिचालीको) भाषा नेपाली न भएको र भाग लिन आउने अधिकांश् हरु को अनुहारको बान्की देखेर् तर्सें पनि।
निबन्ध् प्रतियोगीता को पनि रिजल्ट् भयो। प्रथम भए छु। नेपाली का शिक्षिकाले पहिला थाहा पाई मलाई बधाई दिए। मेरो लागि अर्को एउटा खुशी आकाशबाट् झरे जस्तो। आश् गरे भन्दा बढी। केही दिन पछि नै राणा प्रधान मन्त्री पद्म् शंशेर् को दरबार मा पुरस्कार बितरण् समारोह् भयो। पद्म् शंशेर् को जीबित् रानी कमला अँफैले सुन् को तक्मा लगाइ दिनु भयो र एक् ठेली पुस्तकहरु दिनु भयो।
बडो गर्बिलो मुद्रामा घरा पुगें र पिताजी को हातमा यो पाली चाँही सुन् को तक्मा नै हाली दिएं। मैले खाएको कसम् पूरा गर्ने यात्रा को तो दोस्रो पदाव् थियो त्यो।बुवा खुशी हुनु भयो नै।
यसरि स्कूल मा अफ्नो प्रगति आशातित् रुपमा हुदैं थियो। सर् मिस् हरु अब एस् एल् सी मा बोर्ड् हान्नु पर्छ भनेर भनि रहनु हुन्थ्यो। त्यहि बिचमा घर् मा फेरि अर्को चिन्ता थपियो। उमेर् पुगेको दिदि को बिहे को कुरा चलेको रहेछ। राम्रो खान्दान बाट् प्रस्ताब आएको रहेछ। केटा पक्षले त्यहि साल बिहेगर्ने कुरामा जोड् दिन थाले। आमा बुबा अनि दाइ सबै चिन्तित् थिए। बिहे को जोरजाम् कसरि गर्ने भनेर। भर्खर् हात मुख जोड्ने समस्या बाट् मुक्ति के मिले थियो, बिहे जस्तो खर्चको पहाड् उचाल्ने कसले र कसरि? जटिल् समस्या।
अफ्नो कर्तब्य बाट् म मात्र कहाँ भाग्न सक्थें र? आफुले सक्दो गर्नै पर्यो। र मैले अब देखि अतिरिक्त १ घण्टा काम गर्ने र १ घण्टा कम् सुत्ने प्रस्ताब राखें। एस् एल् सी को बोर्ड् भन्दा पनि परिवार् को खुशी को लागि पसिना बगाउने कठोर् निर्णय गरें मैले। र दैनिक् अतिरिक्त संअय काम गरें।
यसै बिच मा आनन्द् कुटि स्कूल् को आयोजनामा अन्तर् माध्यमिक नेपाल् भाषा हाजिर् जवाफ् प्रतियोगिता सुरु भयो। स्कूल् को नेत्रित्व गर्ने फेरि मौका पाएं। सुरु को चरण देखि औसत तर जित्न पुग्ने प्रदर्शन गर्दै फाइनल पुग्यौं। फाइनल जित्ने आश न भए नि फाइनल पुगे पछि झिनो आश त जाग्छ नै। फाइनल मा हाम्रो प्रदर्शन अति नै उत्तम रह्यो र ठुलै अन्तर् ले प्रतियोगिता जित्यौं। भिमकाय शिल्ड् उचाल्ने मौका पाएं र साथमा फेरि एउटा सुनको तक्मा।
प्रदर्शन् स्थलबाट् स्कूल् मा संअर्थक् हरुले लावा लस्कर् सहित् अबिर् जात्रा गर्दै सबै भन्दा पहिला मेरो घर् पुर्याए। चोक् पुरै बिजय उत्सबले रंगीन भयो। बाजा गाजा कहाँ बाट् ल्याए कुन्नि। बुबा रात को ९ बजे घरबाट् निस्कनु भयो र चोकमा अौनु भयो। धेरै बर्ष पछि स्कूले केटाहरु सङ्ग नाच्न थाल्नु भयो। म एक् तमाश ले पिताजी नाचेको हेरि रहें। उन्को मुहार् को कान्ति पढिरहें। धेरै बेर् त्यो बिजय उत्सब मनाइ रहे। मैले पिताजी को त्यो सुनको तक्मा त कहाँ फिर्ता ल्याउन सक्छु र, तर हराएको मुस्कान भने फर्केको देखें। र असक्त शरीर मा जीवन संचार् गर्न सकेको मा सन्तोष को सास् फेरें।
भाग ८
त्यो हाजिर् जवाफ को सुनको तक्मा १० वटा जित्ने भीष्म् प्रतिज्ञा को तेस्रो थियो। यसरी नै फेरी दुईटा निबन्ध् प्रतियोगीता जितें। मेडल थिएन, नगद् पुरस्कार थियो। संभवत् कारीब तीन चार सय थियो होला। यस्पाली पनि लुगा र जुत्ता किनें। पहिलो पल्ट् मैले स्कूल् जान अौन चप्पल् छोडेर् स्टार् लेखिएको टेनिस् शू लगाएं।
यता घर् मा दिदी को बिहे को तयारी चल्दै थियो। दाई भाई मिलेर पैसा को जोगार् गर्न खूब् काम् गर्दै गयौं। मंसिर् मा बिहे को कुरा छिनेको ले आफ्नो एस् एल् सी मा खासै ठुलो धक्का न लाग्ने अन्दाजका साथ पढाईलाई दोस्रो दर्जामा राखेको थिएं। हिसाब पढाउने सर् गुर्र् गुर्र् रहेछ , मा देखि। यस्तो ताल् बोर्ड अौंछ् त्यो? कहिले निबन्ध् प्रतियोगीता जान्छ, कहिले हाजिर् जवाफ, कहिले स्कूल् आउंदैन। हेड् मास्टर् संम् कुरा पुग्यो। फेरी हेड् सर् ले बोलाएर् सोध्नु भयो। यथार्थ् कुरो भनें। "दिदी को बिहे को कुरा सकिने बित्तीकै मा पढाईमा ध्यान दिन्छु। कर्तब्य बाट् भाग्नु हुँदैन भनेर सर् ले नै सिकाउनु भएको। तर् मा मेरो पढाई बिगार्दिन। मलाई नि ठुलो उत्कण्ठा छ, गोर्खा पत्र मा नाम् निकाल्ने। मा त्यो उद्देश्यबाट् भागेको छैन। मेरो यात्रा जारी छ।" मेरो कुरा सुनेर् हेड्सर् ले मैले एक् पटक् फेरि रिमाइण्ड् गर्न मात्र बोलाको भन्नु भयो।
गंभिर् मान् सर् को बोली को गंभिर्यता मैले बुझेको थिएं। उनको चिन्ता पढेको थिएं।
मंसिर् आयो। दिदी को बिहे धुम्धाम् सँग गर्न न सके ता पनि आफ्नो गच्छे अनुसार गरियो। केही ऋण् लाग्यो, धेरै त पसिना को बल् ले खर्च् गरियो।
बिहे सकिए पनि ऋण् को बोझ् थियो। त्यसैले पनि काम् लाई छोडी हाल्न सकिन मैले। काम् गर्दै गरें फुर्सद् मा पढ्न पनि छोडिन। दाई ले काम् गर्न आइजा भनेर बोलाउंदैन थ्यो। तर पनि घर् को संअस्या सँग सँगै हिंडेको दुई तीन् बर्ष् ले भोली को कठिन् दिन संझेर काम् गर्थें।
पिताजी को स्वास्थ् मा निकै सुधार भो। सानो तिनो काम् मा सहयोग् गर्न सक्ने भए। बजार् पनि जान सक्ने भए। कसैले पनि यती सुधार हुन्छ, अथवा पूर्ण रुप् मा स्वास्थ् लाभ् गर्ला भनेर सोचेको थिएन। तर हामी छोरा छोरी हरु भने पिताजी को पुरानै दिन फर्केको हेर्न चाहन्थ्यौं। फेरी माया गर्ने, हाम्रो सुख दु:ख् को साहरा खोरहेका हुन्थ्यौं।
एस् एल् सी को तयारी नै चल्दै थियो। अंग्रेजी मा ब्यापक् सुधार भए नि डर् भने त्यही एउटा मा रह्यो। हेड् सर् को गएर केही दिन् ट्युशन् पढ्ने विचार आयो। हेड् सर् ले नि हुन्छ भन्नु भयो र पुष माघ दुई महिना पढें। यसै बिच् मा टेस्ट परिक्षा सकी, रिजल्ट् नि भयो। फेरी एक् चोटि प्रथंअ लेखिएको मार्कशीट् लिएर् घर् पुगें। अब घर् का मान्छेलाई त्यो प्रथंअ शब्दले न छुने भाई सके छ क्यार्, कसैले कुनै प्रतिकृया दिएन। दाई लाई भनेको त " तं फर्स्ट् न भए को हुन्छ र, मा हुन्न क्या रे" भन्ने अनौठो जवाफ पो पाएं।
जे होस् अब, पढ्नु पर्छ, यही १-२ महिना ले मेरो भबिष्यको रेखा कोर्छ, भन्ने लाग्यो। मन् र मस्तिष्कलाई एस् एल् सी भित्र कैद गरें।
खूब पढें। पढ्न सक्ने जती पढें।
एस् एल् सी सुरु भयो। तयारी राम्रो भएकै मानें मैले, सबै बिषयहरुलाई सके जती निखारेर् लेखें।
लाग्यो हेड् सर् को सपना, मेरो कल्पना, धेरै को आशा, मेरो अभिलाषा पूरा हुन सक्छ। बिच् मा गडबड् भएन भने टप् टेन भित्र पर्ने छु जस्तो लाग्यो। जांच् सकिएको वहाँनामा मैले दाई सँग १० रुपैया मागेर फिल्म् हेर्न गएं। एक् दुजे के लिए भन्ने फिल्म् चलेको रहेछ, अशोक् सिनेमा हल्, पाटन मा। मन छुने फिलिम् रहेछ त्यो।
रिजल्ट् हुने दिन् नजिक् नजिक् आयो। छाती धुक् धुक्। अब दिन् दीनै टेन्सन् पो सुउभयो। बोर्ड न अौने पो हो कि? मा भन्दा अरु स्कूल् मा राम्र विद्यार्थीले राम्रो गरे कि? इज्जत् जाने भो मेरो। फेरी अर्को मन् ले संझाउदो रहेछ- होइन आउंछ तं बोर्ड मै। न आए के भो र, सबै जना बोर्डंआ अौने हो भने त बोर्ड नै हजार् जना को नाम् अौछ नि। जे गर्यौ राम्रो गर्यौ। जे हुन्छ राम्रो हुन्छ। मन् लाई यसरी संहाल्ने असफल चेष्टा गरी रहन्थें।
असार को पहिलो हफ्ता मा परिक्षा फल् निस्कने हल्ला आयो। साथी मनोहर् ( हाल् जापान) , भिमसेन्( हाल् अंेरिका) र उपेन्द्र का साथ् मर्निङ् वाक् मा जान्थ्यौं। मर्निङ् वाक् को पहिलो बिसौनी गोर्खा पत्र संस्थान को कार्यालय हुन्थ्यो। जहिले नि गयो, पाले लाई सोध्यो, फर्क्यो।
असार को ११ गते रिजल्ट् हुन्ने बलियो र भरपर्दो खबर् पाइयो। बिहान ५ बजे नै संस्थान को ढोका मा पुगियो, फेरी टायँ टायँ फिस्। यो हल्ला ल्याउने भिमसेन् ले ठुलै हप्की खाए। ११ गते भएन, १२ गते होला भनेर पुगियो, फेरी फर्कियो।
१३ गते स्वर्गिय दीपेन्द्र को जन्म् दिन, आज त के होला भनेर गोर्खापत्र संस्थान को बाटो लाई शर्ट् कट् मारी सिधै रत्न पार्क हुँदै भद्रकाली पुगी, भद्रकाली माइ लाई बोर्ड मा नाम् देख्न पाओस् भनेर पुकारें। भद्रकाली बाट् शाहीद् गेट् के पुगेथें, आफ्नो स्कूल् का एक् हुल् भाई बहिनिहरु, हातंआ गोर्खा पत्र लिएर अौदै गरेका सङ जंकाभेट् भो। मलाइ चिन्दा रैछन् केहि ले। त्यस पछि त के चाहियो, उनिहरुलाई। काँधंआ बोकेर झ्याइंकुटि गरी स्कूल् तिरे लगे।
भाग ९
"ए पख पख, पहिला गोर्खा पत्र र हेर्न देउ " भन्दै मा कराउन थालें।
" "होइन, दाई को नाम् गोर्खापत्रमा छ, हामीले हेरी सक्यौं" एक् जना ले भने।
"हेरं न एक् पटक् " मलाई चित्त बुझेन, न हेरी।
"लौ हेर्नुस् , यता छ तपाईं को नाम्" भन्दै गोर्खापत्र मेरो हातमा दिए।
हेरेको हेरै झन्दै बेहोस्,
"मेरो नाम होइन नि त्यो " बेकार्अंा बोर् गर्यौ, तिमीहरुले"
हतार् मा, हतास् मा मेरो होस् गुम्यो। आकशबाट् खसे जस्तो, सपना चकनाचुर् भे जस्तो लाग्यो।
"होइन, दाइ को नाम् हामीले राम्रो सङ्ग हेरेको, छ भने"
त्यो भाइ पनि अब भने आत्तिन थाल्यो। एक् छिन् हामी रोकी बिस्तारै बोर्ड् फस्ट् देखि को नाम् पढ्न थाल्यौं। त्यो भाइले देखाएको नाम् राहुले को नाम सङ मिल्दो जुल्दो नाम् थियो, थर् पनि एकै, बिचको नाम पनि एकै, अनि नाम् पनि उस्तै, तर राहुल थिएन। धन्न, त्यस्को २ नाम् तल हुबहु मेरै नाम थियो। स्कूल् को नाम् पनि मिलेको र सिम्बोल् नंबर् पनि मिलेको ले राहुले नै हो भन्ने यकिन भो। केटाहरुले गलत् नाम् देखाएको ले झन्दै खुस्केको। लामो लामो सास् फेरें, मानौं सगरमाथा बिजय गर्ने कठिन् यात्रा पछि चुचुरोमा सुस्ताएछु।
अब भने झ्याइंकुटि झन जोड् सङ गर्न थाले। त्यतिन्जेल् स्कूल् जाने बिद्यार्थिहरुकोठुलो समूह नै भैसकेको थियो।कस्ले हो अबिर् पनि किनेर ल्याइ सके छ। अनुहार् न चिनिने गरि अबिरले नुहाइ दिएछ।
स्कूल् पुगें, चहल् पहल् सुरु भैसकेको रहेछ। कहिले काहिं झुल्किने बोर्ड् हो, बिश्व निकेतन को लागि। म स्कूल् पुग्दा त सबै सर् मिस् हरु छक्क परे, रिजल्ट् को खबर् आएको धेरै संअय बितिसकेको थिएन। उहाँहरुको लागि मेरो उपस्थिति अपेक्षित थिएन। सबै खुशी थिए। हेड्सर् को मुहार् को कान्ति र हावभाव् ले उनको खुशी बयान गरि रहेको थियो। मलाइ पनि एक् अनौठो र उकुस् मुकुस् अनुभूति थियो। लौ जा, घर् मै खबर् गरेको छैन। स्कूल् मा भएको फोन् ले फोन् गरें। थाहा पाइसकेका रैछन्, घर् परिवार् ले। मेरो घर् को पल्लो पट्टि डेरा गरि बस्ने एक् परिवारका दौतरि पनि एस् एल् सी दिएको र उसैको परिवार् ले खबर् गरेका रैछन्। छिट्टो घर् आउ भने दाइ ले।
जे होस्, जिन्दगि मा बहुत् कम सपना देखें, धेरै जसो सपना मै बिहानी भए,बिपना भएन। आज यो एक् सपना, बिहान् संम देखि रहें। घर् परिवार् सबै को इज्जत् राखें, सबै खुशी थिए। पिताजीको खुशी बिशेष थियो। बधाइ र सगुन को क्रम धेरै दिन सम्म जारि रह्यो।
घर् को आर्थिक अवस्था उस्तै थियो। सुधार् हुने लक्षण र आधार् पनि त थिएन। कमाउने हात उही दाइ र मेरो गरि जम्मा चार् न थिए। पिताजी को ओखति खर्च कम भए नि सुन्य भै सकेको थिएन। अनि दिदि को बिहे मा लागेको ऋण पनि थियो। त्यसैले एस् एल् सी पास् गरे पछि झनै काम मा जोतिएं। क्याम्पस पढ्न अघि ऋण चुक्ता गर्ने लक्ष सहित।
क्याम्पस् जाने दिन आयो। त्यतिबेला उत्क्रिष्ठ सबै बिद्यार्थि को एउटै आकर्षण् अस्कल् हुन्थ्यो र आफु पनि अस्कल् भर्ना भैयो। पिताजी को अज्ञात रोग र हामी नाबालकहरुले भोग्नु परेको पीडालाई संझी डाक्टरि पढ्ने लक्षका साथ जीव बिज्ञान मूल् बिषय लिएर अस्कल गएं।
अन्तिम भाग्
स्कूले जीवन् भन्दा अस्कल् को वातावरण फरक् हुनु स्वाभाबिक थियो। अंग्रेजी मा पढाउने, अंग्रेजी बोल्ने खरर्म् आफु त हेर्या हेरै नि। ७५ जना को किलास मा ४५ जना भन्दा बढि केटिहरु, बायो क्लासमा हल्ला चाहि पटक्कै न हुने रैछ। बोर्ड् आएका सबै जना अस्कल् मै थियो। पढाइ सुरु भो, पढ्ने भनेर आए सि पढ्नु पर्यो, तर त्यतिन्जेल् क्रिक्रेट् खेल्ने रहर् ले किलास् भन्दा होस्टल् मुनि को बास्केट् बल् कोर्ट् तिर् मन् जान्थ्यो। तै पनि केति हरुको अगाडि इज्जत त जोगाउनै पर्यो।
यसै बिचमा बिश्व निकेतनले एस् एल् सी मा प्रथम श्रेणीमा उत्तीर्ण हुने सबैलाई पदक् बितरण् गर्ने भनेर निम्तो आयो।
२- ३ ब्याच् लाई एकै पटक् पदक् दिने कार्यक्रम् गर्ने गर्दा धेरै संख्या मा पदक् लिने बिद्यार्थिहरु थिए। सबैलाई चाँदि को चिटिक्क परेको मेडल् दिए तत्कालीन शिक्षा मन्त्री ले। राहुलेलाई बडेमान् को चाँदिमा बिचमा सुन को तारा भएको तक्मा दिए। त्यो सुन को तक्मा पनि परिश्रम कै फल थियो, खुशी लाग्यो नै। मैले अर्जेको त्यो चौथो पदक् थियो।
साथमा महिना को ५० रुपैया को दर् ले छात्रब्रित्ती पनि दिए।
ठुलो राहत् थियो, त्यो सुरो को ६०० रुपैया पनि। केहि नपुग पुस्तक र मसलन्द किनियो। बाकि रहेको पैसा ले एक् जोर् जुत्ता किनियो। घर् मा आर्थिक् बोझ सके सम्म न परोस् , मेरो चाह त्यहि थियो। त्यसरि नै तत्कालीन श्री ५ को सरकार् ले पनि महिना को २०० स्कोलरशिप् दिंदो रहेछ। धेरै हुंदो हो त्यति बेला को बेसार् भाउ अनुसार्। चिया ५० पैसा-६० पैसा को जमाना मा।
समय बित्दै गयो। अनेक् हडताल् बन्द हुने गर्दथे त्यति बेला पनि। राजनीति को केन्द्र नै हुन्थ्यो, क्याम्पसहरु। प्रतिबन्धित काल् मा पनि खुल्ला राजनीति हुने ठाउं क्याम्पस् मात्र थियो।
क्यलेन्डर् अनुसार् कुनै काम् नहुने त्यतिबेला। एक बर्ष न पुग्दै हुनु पर्ने प्रथम् बर्ष को जाँच हुने नामो निशान् थिएन। क्याम्पस त रमाइलो गर्न जाने अखडा पो हुन थाले।
उता पिताजी लगभग् पूर्ण् स्वस्थ भै सक्नु भएको थियो। भित्री शरिर् कस्तो थियो, भगवान् जानुन्, बाहिर् बाट् स्वस्थ हुनुहुन्थ्यो। तर त्यो बिमारिको २-४ बर्षले उहाँलाई २० बर्ष बुढो बनाइ दिएको स्पष्ट् देखेन्थ्यो।
त्यसैले पनि हामी दाजु भाइले पिताजी लाई कुनै किसिम काम् गर्न दिएनौ।चिन्ता पर्ने काम् गरेनौ। जिन्दगि भरि खानु पर्ने केहि ओखति चाहिँ बाकि थियो खाइ रहनु पर्ने।
यसै बिचमा अस्कल् को नेत्रित्व गर्दै अन्तर् क्यम्पस हाजिर् जवाफ प्रतियोगिता मा भाग् लिने मौका मिल्यो। प्रथम् चरण् देखि फस्ट् हुदै हामे फाइनल् पुग्यौं।
फाइनल पनि भयो। त्यो दिन तयारि गर्न बाकि रहेको ले बिहानै घर् बाट् निस्कें, सहभागी मित्र को धोबिधारा स्थित् घर् मा। अनि उतै बाट् फाइनल् हुने स्थान् मा लाग्यौं।
फाइनल् सुरु भयो, खचा खच् भरिएको हल् मा। हामी सुरु मै निराश भयौं। परिचय को क्रममा अरु क्याम्पसका प्रतिस्पर्धिहरु एक् से एक् बिद्वान्। त्रिभुबन् युनिभर्सिटि क्याम्पसमा स्नाकोत्तर् गर्नेहरु को टीम्, मीन भवन् क्याम्पस, पाटन् सयुक्त क्याम्पसका पनि सबै जना एम् ए लेभल् पढ्नेहरुको माझ, आइ एस्सी पढ्ने १६-१७ बर्षका ३ जना ठिटाहरु।
प्रतियोगिता सुरु भयो, हाफ् टाइम सम्म कीर्तिपुर् र मीन भवन् पछि हामी रह्यौं।
हाफ टाइम् पाछि चन्द्रमा दाहिने भयो अस्कल् को पक्षमा। यत्सरि अगाडि बढ्यो अस्कल्, ती बुढा टीम कसैले नि पछ्याउन सकेन। राम्रो मार्जिनले जितियो। ठुलो उचाल्न नै मुश्किल शील्ड् र स्वर्ण पदक् जितियो। अस्कलका समर्थक् मित्रहरुले बिजय उत्सब् नै मनाए। नारा जुलुस् सहित् अबिर् जात्रा भो, प्रज्ञा भवन् को प्राँगण देखि। मिठाइ बांडियो। यसरि प्रतियोगिता जितेको खुशी मनाएर घर् फर्किदां रातको ९ बजि सकेको थियो। बाटो भरि अनेक् तर्कना खेलिरह्यो। पिताजी बहुत् खुशी हुनु हुने छ। मैले दिएको बचनको आधा यात्रा पुरा भएको छ। १० ओटा पदक् त यो गति मा छिट्टै पुर्याउंछु। आदि , इत्यादि।
घर् पुगें। घर् मा त भाइ एक जना मात्र रैछ, मलाई कुर्ने। साह्रो भोक लागेको ले खान खान भन्छा तिर् लागें। भान्छा पनि रित्तै, भात पाकेको रैन छ। भाइलाइ सोधें " खै आज त कोइ पनि छैन, भात पनि पाकेको छैन।"
भोज गएको होला भनेर "कहाँ भोज गएका सबै, न जाने लाई त भात राख्नु पर्ने हो नि कस्तो भओक लागेको बेला।"
"बा लाई हस्पिटल् लगेको छ, दाइ र मामा त्यतै छन्, भर्ना गर्नु पर्छ रे।" भाइ ले एक् सास बाट् सारंश बताए। कहिले लगेको अस्प्ताल्, के भएको? भनेर जिज्ञासा राखें, भाइ लाई नि के थाहा, थाह् छैन भने। अनि के भनेको छ हामी लाई भन्दा, बिहान को तरकारि छ र चिउरा छ त्यहि खानु र अस्पताल् अौनु पर्दैन भनेको छ ।
त्यहि चिउरा र तर्कारि खाएं। दिन् भरिको मानसिक थकान् ले सुत्न मन लाग्यो। पल्टें, तर निद्रा लागेन। पिताजीलाई के भएको होला, पिताजी अहिले यहिंभएको भए कस्तो हुन्थ्यो होला, आदि आदि कुरा मात्र खेलिरह्यो। शारिरिकरुपमा नि थाकेकोले होला, रातीको १ बजे तिर् निदाएछु।
रातको साढे २ बजे हुंदो हो, चोकमा बसेर कसैले बोलाए जस्तो लाग्यो। सपना हो कि बिपना , निद्रा खुल्यो। झ्यालबाट् हेरें हो रैछ, दाइ ले बोलाको रैछ। दैलो खोलेर यति राती पनि घर् अौने हो, अस्पताल् मै बसे भैहाल्थ्यो नि भनेर एक् सासले भनें। दाइ को अनुहार् ज्यादै मलिन थियो। मैले याद गरिन, निद्राको झोंकमा।
"तुरन्त हिंड् अस्पताल्, भाइलाई नि उठा"
यति भन्ने बित्तिकै मैले कुनै अशुभ घट्ना घटेको अन्दाज गरें र भाईलाई उठाइवरि हात्ति पाइलामा हामी तिनै जना दाजु भाई अस्पताल लाग्यौं। हनुमान् ढोका देखि बीर् अस्पताल् को दूरि १० मिनेट् को हो, हामी ५ मिनेट् मै पुग्यौं। बाटो मा ३ ठाउँमा बिरालो ले बाटो काटे। अशुभ पक्कै भएको छ। मन भरि अनर्थ र अशुभ घट्नाको बिभत्स तस्बीर् अै रह्यो। अस्पताल् पुगें, पिताजी देखिन। सेतो कपडाले छोपिएको पिताजी को लाश मात्र भेटें। किन् अभयो कसरि भयो, अब यी सवाल सङग् मेरो कुनै सरोकार् थिएन। हामी माथिको छत ढलेको छ। हाम्रो आस्था बिस्वाश खोसिएको छ। मलाइ बस् त्यति थाहा थियो।
पिताजी जिन्दगि भरि कसैको कु भलो चिताएन, सधै भरि समाज् को सेवा नै गर्नु भएन। तै पनि भगवान ले यो क्रुर् सजाय किन मेरै पिताजी माथि? अक्रोश् थियो म मा। बिद्रोह थियो।
आमा अर्को कुना मुर्छा परि रहनु भएको थियो। दाइ र भाइ को हालत पनि निकै खराब् थियो। एक्लैले सके जति सबैलाई सम्हाल्ने कोशिश गरें। यतिन्जेल २ जना काकाहरु पनि यो खबर् सुनेर अस्पताल् पुगिसकेका थिए। अस्पताल को औपचारिक कागजातमा सहि गरेर पिताजी को पार्थिब शरिरलाई दुइजना काका र दाजुभाइले स्त्रेचरमा बोकेर शोभाभगवति किनार पुर्यायौं। त्यतिबेला अहिले जस्तो शब बाहन् कहाँ हुन्थ्यो।
रुवाबासी चल्यो। सिन्दूर् पुछियो। के के भयो के । (आज यो लेखिरहंदा अँखा भरिएको छ। बल्ल, तल्ल यी अन्तिम हरफ हरु टाइप् गर्दै छु।) पिताजी को त्यो सुन को तक्मा, मैले फर्काउन सकिन। त्यसको बदलामा मैले १० ओटा तक्मा जितेर चढाउछुं भनेको थिएं। आधा बाटो पुगेको थिएं। त्यो सुनको तक्मा पनि हेर्न पाउनु भएन। मेडल् पाउने बित्तिकै घर् पुगेको भए वा अस्पताल् पुगेको भए पिताजी को अन्तिम् प्रहर खुशीको हुन्थ्यो कि।
पिताजी सुनको तक्मा यसरि कथा र र तस्बीर् मा सीमित् भयो। अझै पनि यो राहुले ले त्यो १० ओटा पुर्याउन सकेको छैन। ९ सम्म पुर्याएको छु। पिताजी लाई दिएको बचन् अझै पुरा भएको छैन तर हिम्मत हारेको छैन।
यात्रा जारि छ।
अस्तु!!!!
[ posted by
rahulvai @
09:49 PM ] | Viewed: 4419 times
[
Feedback] (7 Comments)
|
|
|
| : |
लौ सुन म भन्छु, मेरो दु:ख को कहाँनी ।
"पिताजी को सुनको तक्मा"
मित्र हरु, यो कथा अलि लामो नै भएकोले धैर्य धारण गरी पढ्न हुन अनुरोध छ। साझा को चौतारिमा बिभिन्न मितिमा १० भागमा गरि प्रकाशित भैसकेको यो ब्यथालाई एकै ठाउँमा समायोजन मात्र गरेको हुं। धन्यबाद!
भाग १
कुरो म १ किलास पढ्दाखेरि को हो। ६ बर्ष को हुंदो हो, एउटा बिशेष समारोह् को याद् छ मलाई। मेरो पिताजीलाई समाजिक् र धार्मिक कार्यमा उल्लेखनिय कार्य गरेको भनी, हाम्रो समाजले स्वर्ण पदक र दोसल्ला ले बिभुषित गरिएका थिए। बाजा गाजा सहित् सिन्दुर् जात्रा गरेका थिए। तत्कालिन मन्त्री ( सायद् प्रयाग् राज् सिंह् सुवाल् हुनु पर्दछ)को आतिथ्यमा भएको सो कार्यक्रम् किन के का लागि गरिएका थिए, बालक राहुलेलाइ थाह् थिएन र पनिताली खूब सँग बजाइएको थियो । त्यतिबेलाको जमानामा त्यस्ता सम्मान कार्यक्रम हरु बिरलै हुन्थें । फोटोहरि खिचिए, अझ श्याम स्वेत फोटोलाई रंग भरेर रंगिन बनाइए ।
समय सधैं एकनास् कहाँ हुन्छ र । त्यसको लगतै भिमकाय सयुक्त परिवार मा खिचडी पाक्न थाले । ६ जना दाजुभाइ र २ बिहे भैनसकेका बहिनी हरुको जेठा परे पिता जी । कलह् बढ्दै गयो र २ किलास् मै स्कूल् जान बाट् बन्चित् भएं म। सबै जना लाई स्कूल् जान समेत् प्रतिबन्ध लगाइ दियो, बाजे ले। जिन्दगी भरि समाज को लागि काम गर्दै आएका पिताजीलाई त्यो कच कच मन परेन । शायद आमा सँग पनि सल्लाह नगरी पिताजी ले कुनै पनि पैतृक अंश न लिने गरी घर बाट बाहिरिने निर्णय गर्नु भो र सोही अनुसार को कानूनी कागजातमा सही गरी दिनु भो । हामी साना थियौं, सबै भन्दा जेठो दाइ नै १४-१५ बर्स् को थियो। केहि बुझेका थिएनौ। सानो झोपडि एउटा बुबा ले ओत लाग्न माग्नु भएको थियो।
त्यही झोपडिमा हाम्रो जिन्दगी को दोस्रो अध्याय सुरु भो । स्कूल पुन : भर्ना भयौं । छुटेको बर्ष छलाङ लगाइयो । एकै चोटि ४ किलासमा जम्प मारें । घर सरेको लगत्तै बुवाले आफ्नो परम्परागत सीप को काम को थालनिको लागि अंग औजार हरु जोराजाम गरी काम सुरु गर्नु भो । नयाँ आशा, नयाँ उमङ्ग सहित बुवाले के काम थाल्नु भएकोथ्यो, धेरै दिन देखि कुरेर बसेको दु:ख र पिडाहरु लावा लस्कर सहित धावा बोले ।
पिताजी अचानक बिरामी पर्नु भो । सुरु मा ज्वरो आए जस्तो भएको थ्यो । २-४ दिनमै पिताजी को कुनै पनि अंग चलेन । दुबै हात्, दुईटै खुट्टा चलेन, बोली पनि बन्द भो । तत्काल अस्पातल लागियो । अनेक थरिको परिक्षाण गरिए, बीर अस्पतालका तात्कालीन सबै बिशेषज्ञ हरु को जमघट भए । केही पत्ता लागेन । यसरी बुवा बिरामी पर्नु भए पछि दु:ख सुस्त सुस्त बेइमानीका चाल हरु सँगै मुस्कुराउंदै आए । कमाउने कोइ थिएन । दाई सोह्र बर्ष लागेको मात्र । राहुले ४ -५ किलास्, अझ भाई त १ किलास् मा पढ्ने । खाने पेट कराउन थाले । अस्पताल र औषधी खर्च चिच्याउन थाले । चांडो बिसेक हुने आस मा आमा ले एक एक गरी सुन का गर गहना बेच्न भन्नु भो दै लाइ र त्यहि सुन् बेचेको पैसाले चुलो बल्थ्यो, ओखति जोगार् हुन्थ्यो। दिन् बित्दै गए, ८-९ महिना सम्म् पनि बुबाको स्वस्थस्थितिमा कुनै सुधार् को लक्षण देखा परेन। दाइ र दिदिले स्कूल् छोड्नु भयो। म र भाइ भने गैरह्यौं। किन छोडे दाइ र दिदिले त्यति बेला यो फुच्चे राहुले लाइ थाह थिएन। गरगहना सकियो, चाँदिका भाँडावर्तन् को पालो आयो। त्यो पनि कति थियो र? सकियो। ओखति र भोक त बाकि नै थियो। यति बेला राहुलेलाई नै समय भन्दा चाँडो बुढो बनायो। स्कूल् जान्थें तर घरमा भात् न पाक्ने हुन् कि भन्ने चिन्ता हुन्थ्यो।
पढ्न नि मन नलाग्ने, सधैं घर् को बेहाल् हाल् ले सतै रहन्थ्यो।
एक दिन् बेच्न हुने( बेचेर पैसा आउने) सबै सर्सामानको स्टक सकियो। सबै जना चिन्तित थिए। सक्ने र हुने सम्म सरसापट पनि भै सकेको थ्यो।
अब एउटै मात्र उपाय बाकि रह्यो, भोकै मर्ने वा पिताजी गौरब त्यो "सुनको तक्मा" बेच्ने। तक्मा बेच्ने निर्णयमा पुग्यौं। पिताजीलाई एक बचन् त सोध्नै पर्यो। त्यो दिन् म र दाइ दुबै जना अस्पताल् पुग्यौं र तक्मा बेच्ने अनुमती माग्यौं। बोल्न न सक्ने पिताजी ले आँखाले इशारा गरेर बेच के भन्नु भयो, पिताजी को आँखा बाट् बलिन्द्र अश्रुधारा बगेको बगेइ भए।
***********************************************************************
भाग २
पिताजी को आँखाले अब्यक्त बाध्यता र पीडा छछल्किरहेको स्पष्ट देखिन्थ्यो । अस्पताल मा सङै रहेका हामी सबै पिताजी सँग सँगै रोयौं । मानौं कि कलेजी कि टुक्रा काटेर बेच्न लग्दै छुं । स्तब्ध रह्यो केहि क्षण । किंकर्तब्यबिमूढ् भयौं।
दाइ ले त्यो "सुनको तक्मा" बेच्ने जिम्मा मलाइ लगाउनु भयो। अब १०- ११ बर्षको केटोले बेच्ने गए चोरेर ल्याएको भन्दै प्रहरि को जिम्मा लगाउन बेर् थिएन। बडा अप्ठ्यारो भयो के गरम् , कसो गरम् भो। एक् त बेच्ने मन पनि थिएन।
सांझ पख भिनाजु पर्ने भलादमि लाई अनुरोध गरें, साथ आइ दिनु पर्यो भनेर। अनि दोसल्ला र तक्मा दुबै बोकेर भारि मन ले दैलो काँटे। लाग्यो, म एउटा अक्षम्य अपराध गर्न गै रहेछु। अरु कुनै उपाय हुन्छ कि भनेर मथिंगल्
घुमाएं, के निस्कनु ५-६ किलास् को दिमाग मा ।
दोसल्ला लाई झोछें स्थित एउटा कश्मिरी को पसल मा बेचियो, रु२०० मा । अनि तक्मा लिएर सुनचाँदी पसल धांउदै गएं । त्यती बेला अहिले जस्तो गल्ली सडक पिच्छे कहाँ सुन चाँदी को पसल हुन्थ्यो र? न्यू रोड गेट निर २-४ पसल थिए । एउटा पसल् मा सोधियो, चाँदि को मोल् मा किन्छु भन्यो, बेचिएन। अर्को पसल् मा पनि त्यस्तै जवाफ् आयो। अन्त मा न्यू रोड् गेट् को गुंदपाक् पसल् निर् को बाँडा को पसल्( जो अद्यापि छंदै छ।) ले सुन को केहि मुल्य थप्ने गरि मुल्य दियो। हुन त त्यो अमुल्य वस्तुको जति मोल थपे नि के हुन्थ्यो र? जम्मा जम्मि रु ४५० जति हात लाग्यो। आँसु लाई लुकाएर पैसा गनें, पैसा पाएर रोएका दुर्लभ् घट्ना थिए। एक् मन लाग्यो, बुबाको केहि ओखति र हामी ४-५ जना को पेटमा माड् लाग्ने भो।
घर पुगी, पाएको रुपैया दाइ को हात् मा राखिदिएं। दाइ ले केहि भन्नु भएन तर उनको अनुहारमा पीडा र ग्लानी टल्किरहेको थ्यो। बेलुकि को खाना खाइ सुत्न पल्टें। निद्रा लागेन। मन मा अनेक् तर्कना खेल्न थाले। कस्तो दिन देख्न् पर्यो हामी ले। भगवान संझे। यस्तो लाग्यो, भगवान् नै छैन कि, सब मिथ्या हो। मेरो बाबा ले कहिलेइ कसैको कुभलि चिताएको थिएन। भाइ बहिनिहरुलाइ दु:ख हुन्छ भनेर अथाह सम्पति भएको अंश त्याग्नु भयो। जब पसिना बगाउन थाल्नु भयो तब हात खुट्टा न चल्ने बनाइ दियो। भगवान् ले यस्तो काम गर्दै गर्दैन, यो त शैतान क् काम हो। अनि यस्तो इज्जतका साथ, जिन्दगि भरि समाज को सेवा गरेर अर्जेको "तक्मा" यहि अपजसि हातले बेच्नु पर्यो। आफैलाई धिकारि रहें धेरै बेर।
सोचिरहें धेरै बेर। र कसम् खाएं"पिताजी को १ सुनको तक्मा को बद्लामा १० ओटा सुन को तक्मा म फर्काउंछु"।
दिन हरु बित्दै गए। बुबा को स्वास्थमा केहि त सुधार् हुंदै आए तर उल्लेख्य केहि प्रगति देखिएको थिएन। हाल का प्रसिद्ध सर्जन डा दिनेश् नाथ् गंगोल त्यति बेला बीरस्पतालका हर्ता कर्ता थिए। साह्रै छुच्चो मिजासका डाक्टर् साहेबले मेडिकल साइन्स् को सिध्दान्त बिपरीत " तपाई हरुलाई धर्म र तान्त्रीक को बिस्वास् छ भने, त्यस्को उपचार् पनि गरे हुन्छ, तान्त्रीकलाई यहि बोलाए मेरो आपत्ति छैन" भनेर भने। त्यस पछि औषधि बिज्ञान का साथ साथै एक जना तान्त्रीक गुरुजु लाई पनि हात जोरियो। उपचार् चल्दैथ्यो, प्रगति कछुवा चालमा सकरात्मक नै थ्यो। अब आयो फेरि चुल्हो बाल्ने कुरो मा बाधा ब्यबधान। खर्च रित्ति सक्यो। दाल् चामल् सकियो। स्वाभिमानी पिताका सन्तान् न ठहरियौं, कसै सित हात फैलाउने कुरा सोचेनौ। बडो कठिन मोड् मा फेरि एक् पटक् अड्कियौं, कर्णको रथ झैं , बीच् मैदानमा। एक मन लागेको थियो, अब स्कूल जान छोडेर कतै घरेलु नोकर को काम् भए नि गर्नु पर्ला। गुथीका काजी का सन्तानहरुलाइ कस्ले देला काम्? काठ्माडौं का रैथाने परिवार् का सन्ततिलाई परेको यो दु:खको कहानी पत्याउने कस्ले? समस्या ज्युंकात्युं रह्यो।
दाजु भाइ को सल्लाह् भो। अब आफ्नो हातमा जे सीप छ् त्यहि गर्ने, भात त खानै पर्यो। अलि अलि सानै मा बुबा र काकाहरु को घरेलु काम ( सुनचाँदिको गरगहना तथा भाँडा वर्तन् बनाउने) मा सघाएकै हुनाले। चांदिका औंठी र लकेट बनाउने र बेच्ने निधोमा पुग्यौं।
स्कूल अब जान्न भनेर काम् गर्न थालें। २-३ दिन पछि दाइ ले तं स्कूल् जा, दिन भरि काम् पनि छैन, फेरि मलाई अस्पताल जानु नै छ भनेर भन्नु भयो। ३ दिन पछि फेरि स्कूल् गएं।
केहि औंठी तयार् भो जसो तसो। बेच्ने समस्या पर्यो। मैले हिम्मत गरें। त्यतिबेला, मरुहिटि हिप्पी ट्युरिष्टहरु को केन्द्र थियो। झोंछें पनि झिलिमिलि हुंदैथ्यो। एउटा कट्टु र मैलो गंजी लगाएर औंठि बेच्न निस्कें। ६ किलास् पढ्ने फुच्चे राहुलेलाई कस्ले बिश्वास गर्ने? चोरेर बेच्न आएको भनेर् धेरैले गाली गरे, खेदे। तै पनि हरेश खाइन। बाध्यता थियो, मैले बेचेर पैसा लगिन भने चुलो बल्दैन। जसरि नि बेच्नु छ। धेरै क्युरियो पसल चहारे पछि एउटा पसले ले किने र अझ राम्रो राम्रो डिजाइन को बनाउने सुझव दिए। ढुँगा खोज्दा देउटा भेटिइयो। निकै हर्षल् बोभोर् हुंदै चामल दाल् तरकारि किनेर घर् गएं।
***********************************************************************
भाग ३
त्यो रात को भातमा स्वाद थियो। धीतमर्ने गरी खाइ सुतियो र मीठो निद्रा पनि लाग्यो, सायद् भोलि र पर्सि अनि निपर्सी सम्मन को लागि रसद पानी पुगेको अनुभूतिले होला ।
यसरी कम से कम हात मुख जसो तसो जोडन सक्ने कठिन नै भए पनि बाटो दूर क्षितिज मा देखिएको के थियो, आफु माथि नै अर्को बज्रपात भो । बालसुलभता कहाँ जान्थ्यो, उमेर न पुगी? एक दिन काम पनि न भएको र शुक्रबार नि परेको ले स्कूल का साथीहरु सँग टुंडिखेल मा फूटबल खेल्न गएं, घरमा कसै सित न सोधी ।
खेल्ने क्रम मा लडे छु र दाँया हात भाँच्चियो । साथीहरुले बीर अस्पताल लगे । हात भाँच्चिएर दुखेको भन्दा नि अब घर परिवार ले गाली गर्ने भो भन्ने चिन्ता थियो । कुन मुख ले हात भँच्चियो भनेर देखाउने?
त्यो भन्दा नि गहन समस्या भात जोडने को थियो । भाच्चिएको हात ले भात कसरी जोडुम? हे भागवान यही हो त इस्वर को न्याय? जहाँ गाह्रो त्यही साह्रो, किन हामीलाई मात्र? एक्लाई भुनभुनाएछु ।
त्यतिन्जेल सम्म मा दाइ र आमाले थाहा पैसाक्नु भएको रहेछ र अस्पताल मै पिताजी को साथमा हुंदो भएकोले इमर्जेन्सीमा आउनु भयो।
आमा को अनुहार हेरें डर मिश्रीत भाव ले, केही भन्नु भएन, आँखा भित्र सकी न सकी आंसु लुकाउने असफल प्रयास देखें । दाइ ले नि केही भन्नु भएन तर मन को भाव बुझें । दुई चार दिन परिश्रम को भात हामीले के खाएका थियौं, त्यो पनि आँशिक रुपमा खिसिने डर देखें ।
हात भँच्चिए पछी मैले घर को काम गर्नु त परेन, तर त्यो भन्दा ठुलो पीडाले झक्झकाइ रह्यो । दाइ ले काम गरी रहनु भो तर दुई जना मिलेर गर्ने काम एक्लाई ले गर्नु पर्दा ढिलो हुनु स्वाभाबिक थियो । तै पनि हरेश न खाई काम गर्नुहुन्थ्यो । तयारी ज्वेलरी बेच्ने काम चाँही मेरो भयो । ३-४ दिन मा केही संख्यामा समान तयार हुन्थ्यो र म एउटा प्लास्टर गरिएको हात झुन्ड्याउंदै पसल पसल चहार्नु जानु थ्यो । अस्ती हाम्रो सामान किन्ने साहुजीले यस्पाली किनेन, स्टक छ भनेर । ग्राहक खोज्ने क्रम मा न्यू रोड गेट सम्म पुगें । त्यो पिताजी को तक्मा किन्ने बाँडा को पसल मा आँखा पुग्यो । बहिरी शो केशमा त्यो तक्मा टल्किने गरी शोभायमान थियो ।
मन फेरी टुक्रीयो । कस्तो दीन लाग्यो । ऋण लागे नडराउनु, दीन लागे डराउनु भन्थें । एक मन लाग्यो, कही गएर ४-५ सय चोरेर ल्याउं र त्यो तक्मा फिर्ता लिएर जान्छु ।
तर पिताजीले नै कहिले पनि भोकै मर्नु तर न चोरनु भन्ने उपदेश दिएको सम्झें । पिता जी दुखी हुने काम गर्नु हुन्न हामी ले भन्ने ज्ञान को संचार भयो ।
मैलो प्लास्टर गरेको हात्, कट्टु र गंजी को फेशन युक्त शरीर का साथ बजार खोज्दै हिंडे र अन्त मा झोछेँ कै लायकु साल जाने गल्ली अगाडी को क्युरियो पसल ले किन्न राजी हुनु भयो । पहिला त त्यो साहुजीले चोर हो कि भनेर निकै बेर केरकार गर्यो । अनि चोर् हैन् भन्ने यकिन् भए पछि मेरो हाल देखेर होला, घर् परिवार् बारे सोध्न थाल्नु भयो।
मलाई हतार थियो र छोटकारीमा हाल बयान गरी, पैसा लिएर घर हिंडे ।
समय बित्दै गयो र यो क्रम चल्दै गयो । दाइ ज्वेलरी बनाउने र म बेच्न जाने । यही क्रम मा पाटन को साहुजी हाम्रो लागि स्थायी साहुजी हुनु भयो । अब अन्त बेच्न जानु न पर्ने गरी उसैको अर्डर बमोजिम समान तयार गर्ने काम भो । मानौं एउटा स्थायी जागिर भेटियो । हात को प्लास्टर झिकियो । अनि काम गर्न थालियो ।
उता पिताजी को स्वाश्थमा पमि क्रमिक सुधार हुंदै थियो ।
दसैं आयो, तिहार गयो । हाम्रो लागि न दसैं आयो न तिहार । केवल हार मात्र आयो । आफ्न दौतरी हरु टोल चोक मा आसपास्, तेल कासा खेलेको घर को झ्याल मा चियाउंथे । गुच्चा खेलेको ठाउंमा केही बेर हेरेर बस्थें । नयाँ लुगा न देखेको बरषौं भाई सकेको थियो।
***********************************************************************
भाग ४
एक जोर नयाँ लुगा लगाउने धोको पलायो किन हो कुन्नी । दाई लाई भययुक्त भाव मा आफ्नो इच्छा राखें । दाइलाई नि दया जाग्यो क्या र, भन्नु भयो"तं आँफै केही औंठी बना र त्यस्को पैसा ले किन" । के खोज्छस् कानो? आँखो, भइ हाल्यो । बडा हिम्मत का साथ दाइ अस्पताल गएको बेला पारेर ३ वटा औंठी बनाउन कस्सिएर लागें । दिन भरिमा तयार भयो र सांझ त्यही झोछें का साहुजीको बेचें। चाँदिको मोल् बाहेक् ३० रुपैया हात लाग्यो। जिन्दगि को पहिलो कमाइ थियो। वल्टाइ पल्टै हेरें, त्यो १० को तीन ओटा नोट् लाई।
एक मन त लागेको हो, सम्हालेर् राखुं। तर जुन उद्देश्यले दाइ ले आफै स्वतन्त्र रुपमा काम गर्न अनुमति दिएको थियो, त्यसमा किन तल माथि पार्ने र बर्षौं पछि लुगा नाम् को केहि किन्न पाएको, किन गुमाउं जस्तो पनि लाग्यो। बसन्तपुर वर् पर् सांझ लागे पछि बजार् लाग्ने गर्थ्यो। त्यहि बजार् चहारें। एउटा हाफ पाइन्ट भन्ने कि कट्टु रु १० मा, एउटा टी शर्ट रु ८ मा र अन्डरवेर् रु ६ मा किनें। बाकि रहेको रु ६ जतन् का साथ घर् लगें।
यसरि समय बित्दै गयो। ६ किलास नि पास भयो। औसत दर्जा मा। बुवा को हालताअ मा अब चाँही मनग्य सुधार भए छ । हात
खुट्टा चलाऊन सम्म हुने भो । दु:ख को परिणाम अलि घटे जस्तो महशुस् भयो । र कारीब १ बर्ष ६ महिना जती अस्पताल को बेड मा मृत्यु सँग जुध्दा जुध्दै पिताजी को घर आगमन भयो । धेरै आँसु का बिच अब केही खुशी आए जस्तो ।
हात खुट्टा चलेको भनेको प्राबिधिक रुपमा मात्र थियो । हिंड्ने त कुरा त परै जाओस्, हात ले केही उठाउन वा चलाउने स्थिती थिएन ।
घरैमा दैनिक रुपमा र अस्पतालामा साप्ताहिक रुपमा फिजिओथेरापी गर्नु पर्ने र अनेक थरिको ओखति खानु पर्ने भयो । भात खाने चिन्ता र ओखतिमुलो को चिन्ता बाट हामी दाई भाई को कमाइ पुग्ने भएकोले मुक्त थियौं ।
सात पढ्दै गर्दा २०३६ साल को कुरो हो, बसन्तपुर मा ( मेरो स्कूल कै आँगनमा) विद्यार्थीहरुको भेला थियो । शायद जुल्फिकार अलि भुट्टोको फाँसी को बिरोध मा पाकिस्तान को दूताबासमा बिरोध पत्र दिन गएका विद्यार्थी समुहलाई प्रहरि लगाएर प्रसाशनले दमन गरेको बिरोध मा आम सभा गर्न खोजेका थिए । सो सभा सुरु भएको केही क्षण मै असंख्य प्रहरि आएर निर्मम्तापूर्वक लाठी प्रहार गरे । हामी स्कूल को पहिलो तल्ला को कक्षा कोठा बाट हेरी रहेका थियौं । त्यो डिन को कहाँली लाग्दो दृश्य पछि म मा पञ्चायत प्रती बिद्रोहजाग्यो ।
यसरी सात नि पास भो । बिहान बेलुकी भात जोर्ने र दिउसो स्कूल मा घुर्ने लड्डु को के राम्रो अंक हुन्थ्यो? पास् भने सि पुगी हाल्यो क्या रे, फेल भए पो अर्को कुरा । सात पछि हाइ स्कूल भर्ना हुने क्रम मा दाइ ले गणबहाल स्थित नेपाल आदर्श स्कूल मा भर्ना गरी दिने सूर कसेको रहेछ । बिहान पढाइ हुने त्यो स्कूल को छबी त्यतिबेला साह्रै न राम्रो थियो । बिहान स्कूल जाने र दिउसो काम गराउने बिचार पनि हुन सक्थ्यो । मैले मान्दैन मानिन र मेरा अधिकांश साथीहरु बिश्व निकेतन जाने भएको ले करा गरेरै म पनि फारम भर्न त्यतै लागें ।
विद्यार्थी भर्नाको अत्याधिक चापले होला ईतिहास मै पहिलो पल्ट प्रबेश परिक्षा लिने भयो ।
प्रबेश परिक्षा दिन गैयो । हिसाब त सजिलो सँग गरियो, नेपाली त चान चुन थानेर लेखियो । अंग्रेजी ले रुवायो ।
change following sentences into negative sentence भन्ने प्रश्न ले दिमाग खायो । नेगटिभ सेन्टेन्स् भनेको कुना चरा को नाम हो थाहा नै भएन । हाम्रा पूरानो स्कूल का दिग्गझरु सँग खास् खुस् गरियो, अहं पत्ता लागेन । ती मध्य अंग्रेजीमा विद्वान कहलिने झा थर का मित्र ले यस्को समाधान निकाले । हरेक कृया (verb) मा एस्(s) थप्ने ।
बडो बिजयि भाव मा हरेक कृयामा एस् थपेर नेगटिभ सेन्टेन्स् बनाएर आइयो ।
भाग ५
लड्डु नै भए पनि म जस्तै धेरै ले नेगटिभ सेन्टेन्स् भन्ने कुन चरो को नाम थाहा न पाएको आबेदक हरु भए पछी भर्ना लिनै पर्यो। आठ् मा ठाँट साथ भर्ना भइयो। नया स्कूल, नया वातावरण, प्रदुशण रहित बागमती को पबित्र किनार थियो, बिश्व निकेतन। आधा जसो साथि भने पुरानै थियो, त्यसैले खासै घुलमिल हुन गाह्रो भएन।
बिश्व निकेतन प्रबेश पछि म मा अचनक धेरै परिवर्तन् देखिए। हाइट् पनि हर्लक्क बढेर साढे पाँच फिट भए छ। शायद् ४० किलो को हुंदो हो, "बुख्याँचा" जस्तो। अझ भनुम्, सिन्का जस्तो। तर हाइट् ले गर्दा हो कि के ले गर्दा को सत्र को सुरु मै खैरे खैरे जस्तो अनुहार् भाको जय प्रकाश् सर् ले हल्ला ब्यबस्थापन गर्न मनिटर् नियुक्त गरि हाले। राहुले त मख्ख। पहिला पहिला त किलासका फस्ट हुने स्वत्: मनिटर हुन्थे । लड्डु राहुले मनिटर्- घिरौला जत्रो नाक भो । मनिटर भएको केही दिन मै, बिद्रोह भयो । क्लास टिचरलाई उजुरी हाले छ, बिना केही आधार मनिटर बनाएको ले हटाउनु पर्यो रे । लौ खत्तम्, मनिटर भएर दण्डा घुमाएको अलि बढी भए छ क्या र । क्लास टिचरले अब चुनाव गराउने भयो । किन छोड्नु आफुले पाएको पद भनेर्, उम्मेदबार बनियो । ७ जना थिए क्या र, राहुलेलाई को टक्कर दिन । १ दिन को प्रचार को टायम का साथ जिन्दगी मा पहिलो चुनाव लडियो ।
महिला साथी हरु म प्रती बढी नै मेहरबान भए छ, अत्याधिक मत ले मनिटर चुनिएं । ४ जना को त जमानत नै जफत भयो ।
अंग्रेजी मा मात्र लड्डु भन्थानेको त नेपाली त महा लड्डु रहेछु । आफ्नो नाम समेत अशुद्ध लेख्ने गर्दो रहेछु अहिलेसम्म । नेपाली पढाउने सम आदर्णिय मिस्, मन्जु अधिकारि ( राष्ट्र कबी, माधव घिमिरे ज्यु का सुपुत्री)
ज्युले तेरो नाम नै अशुद्ध छ, तैले हामी पानी जस्ता सामान्य शब्द नै ह्रस्व लेख्छस्, कसरी एस् एल सी पास् गर्छस्, भनेर नराम्रो झापड दिनु भयो । हुन पनि यो राहुले ले जिन्दगी मा सिरियस् भएर पढेको कहिलेइ थिएन । सधैं हात मुख जोडने कर्म मा लागेको मान्छे । एक मन लाग्यो, अब म पढ्न सक्दिन होला, केही थाहा रैन छ । नेपाली त त्यस्तो झूर , अंग्रेजी त केही आउने होइन । पढेर न खाने रैछ । अब उहि औठिं बनाएर नै बस्नु पर्ला । अर्को मन ले भन्यो"होइन, त्यस्तो दु:ख मा त हरेश न खाई आज यहाँ सम्म आइपुगियो, किन प्रयास न गर्ने?"
हो त नि चरेश खानु तर हरेश न खानु भन्ने उक्ती संझे । नेपाली क ख देखि ह्रस्व दीर्घ के हो सिक्दै गएं । मिस् समक्ष आफ्नी सिक्ने चाहना पोखें । मिस् ले सिकाउदै जानु भयो । क्रमश्: दिन् दुइ गुना रात् चौगुणा भने जस्तो सुधार् हुदै गयो। उता घरमा पिता जी स्वास्थ् जस्तै।
अंग्रेजी मा पनि आधारभूत ब्याकरण देखि सिक्दै गएं। आदर्णिय के बी महर्जन, भूपाल लामिछाने र हेड सर् गम्भिरमान मास्के ज्यु ले यस्तरि अंग्रेजी सिक्ने बाटो देखाइ दिनु भयो कि ६ महिना न बित्दै अंग्रेजी त बुझे बुझे जस्तो भयो। केहि वाक्य लेख्न सक्ने भयो।
त्यति बेला भित्ते पत्रीका निकाल्ने चलन् थियो।
कक्षा आठ् को पनि ३ सेक्सन् थिए। हामीलाई भित्ते पात्रो निकाल्न भन्नु भयो मन्जु मिस् ले र मलाई प्रधान् सम्पादक नियुक्त गर्नु भयो। ( मन् मनै- नाम समेत् शुद्ध न लेख्ने सम्पादक)
लेख रचना साप्ताहिक रुपमा हात ले लेखेर टास्नु पर्थ्यो। अनि भाषा शुद्ध न लेखी धरै भएन। अक्षर पनि क्षर जस्तो थियो। इज्जत को लागि भए नि सुन्दर् बनाउन लागि परियो। यसरि बाध्य भएर पनि होला, भाषा मा सुधार तिब्र गति मा भयो। लेखन मा मात्र होइन, बोली मा पनि सुधार् भयो। पहिला को स्कूल् मा पाढाउने नि नेवार्, पढ्ने नो नेवार्। नेपाली त बिरलै बोलिन्थ्यो। सहपाठि मारवाडि र २-३ जना ब्राम्हण हरु पनि नेवारि नै बोल्थे। टोल् छिमेक् मा नेपाली बोल्ने त "बाल्टीन" बालेर खोज्नु पर्थ्यो।
२ ओटै त्रैमासिक परिक्षामा अपेक्षाकृत राम्रो अंक आए छ। कक्षा भरि को १०३ बिद्यार्थिमा लगभग ८ जना जति कुनै न कुनै स्कूल बाट् फस्ट् भएर आएका, १५ जना जति सेकेण्ड् भएका थिए। आफु पुछार् बाट् राम्रो अंक ल्याउने म परिए पनि, अब ती फस्ट् हुने हरुलाई पछार्न सक्छु कि जस्तो लाग्यो।
फाइनल नि सकियो। राम्रो नै भयो। अब छैथौं सातौं इन्द्रयीले के जनाउ दिए भने"राहुले तं नै फस्ट् हुन्छस्" । सपना देख्न थाले, फस्ट् भएको।
रिजल्ट् हुने केहि दिन अगाडि घरमा काम गर्दै थिएं। दाइ ले अचानक सोध्नु भयो"तेरो रिजल्ट् कस्तो हुन्छ?" जिन्दगि मा पहिलो पल्ट कसैले मेरो पढाइ को बारे मा म सँग सोध खोज गरेको थियो । मैले नि अलि घुमाउरो पारा ले जवाफ फर्काएं ।
"राम्रो भएको छ तर।।।।।।।।।।।"
तर के? दाई को प्रश्न को जवाफ मा मैले नि प्रश्न नै तेर्साएं । "म यसपाली फस्ट भएं भने के दिनु हुन्छ?" यस्तो हावादारी कुरा सुनेर हास्नु भयो र भन्नु भयो"तं जस्तो लड्डु फस्ट हुनै सक्दैन, ल भए छ भने तैले जे भन्छ त्यही किनी दिन्छु" । त्यसो भए मलाई एक जोर नयाँ लुगा किनी दिनु पर्छ साथमा एउटा जाकेट पनि भनेर भने । दाइ ले यो लड्डु ले दिउसै सपना देखे छ भनेर ल ल पहिला मार्कसीट ल्याउ अनि सपना देख भनेर भने ।
अनि त्यो दिन पनि आयो, रिजल्ट नि आयो । राहुले बेहोस्।।।।।।।।।। ।
***********************************************************************
भाग ६
राहुले मात्र कहाँ बेहोस् भए र भने । धेरै जनाको होस हराए। पूरानो स्कूलमा सात बर्ष सम्म अनवरत प्रथम भएकि मित्र यसपाली दोस्रो मै चित्त बुझाउन बाध्य भई। उता घरमा दाइ बेहोस्, प्रथम् भएको खबर् सुनेर। दाइ र घर् परिवार् को लागि अकल्पनिय खबर थियो त्यो। राहुले ले कहिलेइ पढेको देखेको थिएन। घिरौला जत्रो नाक बोकेर घर पुगें। सबै खुशी भए नै। पिताजी लाई खबर सुनाए र मार्कशीटमा प्रथम भनी रातो अक्षरले कोरेको टिप्पणी लाई गौर गर्नु भयो। र स्याबस्स भन्न हात उठाउन खोज्नु भयो, तर हात चाहिँ हल्लियो, उठाउन चाहिँ सक्नु भएन।
पहिलो पटक् दाइ ले ज्याकेट् सहित नयाँ पाइण्ट र शर्ट किनी दिनु भो र भन्नु भयो"अब फर्स्ट् भयो भनेर बढि फुर्केर् काम मा ध्यान् न दिने होइन नि। काम को चाप् पनि छ, खर्च पनि जोगार् गर्नु छ।"त्यो तीतो यथार्थ मैले न बुझेको कहाँ छु र, काम गरी हाल्छु नि भनें ।
मीन पचास को बिदा भरि खूब काम गरियो । कमाइ पनि राम्रो नै भयो । गुठी गहना, "नख:, चख:"( चाड पर्ब) समेत मनाउन सकिने जस्तो भयो । बिदा सकियो । नौ कक्षाको पहिलो दिन, राहुले जिन्दगीमा पहिलो पल्ट फर्स्ट ब्वाइ को हैसियतले स्कूल गएको । मन मा अनेक तर्कना खेलाउंदै ।
अब के गर्ने होला भन्ने चिन्ता ले सताउन पो थाल्यो । मास्टरले कसैलाई न आए मलाइ नै सोध्ने हुन्छ। आफु परियो अझै लड्डु को लड्डु नै। जे पर्ला पर्ला, चुनौतीको सामना त गर्नै पर्यो ।
पढाइ सुरु भयो, कक्षा कोठामा पढाईदा ध्यान दिन थालें( पहिला पहिला खास् खुस् गर्ने बानी थियो) ।
एउटै उद्देश्य रह्यो, मेरा वरिपरी थुप्रै घायल प्रतिस्पर्धिहरु छन । कुनै पनि बखत मेरो "प्रथम" को उपाधी खोसिन सक्छ ।
त्यही एउटै मन्त्रमा अडिग भएर पढ्न थालें । प्रथम हुनु को धेरै फाईदा के भयो । एक अपरिचित राहुलेलाई धेरै ले चिने । दोस्रो अब फेरी मनितरको लागि कसैले चुनौती पेश गर्न हिम्मत गरेन । तेस्रो पढ्न वाध्य भएं ।
पढाइ भन्दा नि अंग्रेजी र नेपाली दुबै भाषा मा यथेष्ट सुधार देखियो । स्कूल बाट निबन्ध प्रतियोगीताहरुमा प्रतिनिधित्व गर्न आयोजित प्रतियोगीतामा दोस्रो भएं र एक जना सिनियर दाई सँग सँगै निबन्ध लेख्न धेरै ठाउँमा गएं । सिनियर दाजु बद्री मानन्धर ले सबै जसो प्रतियोगीता जिते र मलाई अर्को साल राम्रो गर्न सक्छु भन्ने आश जाग्यो । अंग्रेजीमा
पनि उल्लेख्य सुधार भो । त्यतिबेला, बी ए मेजर अंग्रेजी को परिक्षा को केन्द्र स्कूल मा परेको रैछ । अंग्रेजीका गुरु, भूपाल लामिछाने सर ले उक्त बी ए को जम्मै ग्रामर बोर्ड मा लेखो दिनु भो र ट्राइ गर्नु भन्नु भयो । आफ्नो ब्रम्हले सके जती हल गर्यौं । पछि चेक गर्दा सम्पूर्ण ग्रामर खन्ड मिलेछ र धाप दिंदै भन्नु भयो"नेगेटिभ् थाहा न भएको को यति प्रगति हुन्छ भन्ने सोचेको थिइन, धेरै राम्रो प्रगति छ, एस् एल् सी मा कुनै कष्ट् हुने छैन"।
यता पढाइ मा जती सुधार हुँदै थियो उता घर मा पिताजी को स्वास्थमा पनि त्यतिकै सुधार । अब पिता जी लौरो को सहयतामा हिड्डुल गर्न सक्ने हुनु भयो । बिस्तारै चम्चा ले गाँस मुख सम्म पुर्याउन् सक्ने हुनु भयो। औषधि उपचार् जारि नै थियो। तान्तृक् तन्त्र को असर् वा चिकित्सा बिज्ञान् को चमत्कार्, कुनै धमिलो आशा पनि न देखिएक्को बिरामीमा चहक् देखिन थाल्यो।
नौ कक्षा को पनि सम्पूर्ण परिक्षा सकियो । यसपाली भन्ने प्रथम हुन्छु नै भन्ने बिश्वास थियो र भयो पनि । दोस्रो हुने को भन्दा पनि झन्दै १०० अंक ले छलाङ लगाएछु । अझ अरु दुई वटा सेक्सन मा प्रथम हुनेहरु भन्दा त १५० अंक ले बेग हाने छु । आफ्नो परिश्रम को फल मीठो नै पाए जस्तो भो । बिहान ६ बजे देखि ७ बजे सम्म र बेलुकी ९ बजे देखि ११ बजे सम्म मात्र मेरो अध्ययन को अबधी थियो ।
अब १० पुगियो । ख्याल ठट्टा गर्ने बेला हैन, एस् एल सी को सवाल छ भन्थे सबै जना । शैक्षिक सत्र को सुरु मै हेड सर आदर्णिय गम्भीर मान सर बाट बोलावट भयो, हेड्सर को कार्यक्षमा ।
"तेरो प्रगती को रिपोर्ट हेरें, म प्रभाबित छुं । तैलें हाम्रो स्कूल को इज्जत राख्नु पर्छ । बोर्ड ल्याउन सक्छौ । हामीले सक्दो सहयोग गर्छौ ।"
हेड्सर को यस्तो प्रेरणादायी कुरा सुनेर अझ म मा उर्जाको संचार भयो । मैले मेरो घर को नाजुक स्थिती र मेरो बाध्यता सुनाएं र भनें"अझै पनि मलाई बिश्वास् छ, म राम्रो गर्नु सक्छु । एस् एल सी को २ महिना अगाडी मात्र सम्पूर्ण समय पढाई मा बिताउन पाए हुन्थ्यो । अहिले देखि पढन भनेर मेरो घर परिवार को माड खोस्न म सक्दिन र चाह्दिन पनि ।"
हेड सर पनि भाबुक हुनु भो । अझ आश्चर्यचकित हुनु भो । भात जोडेर कलम कापी समात्ने को यस्तो प्रतिभा । यसै सिलसिला मा हेड्सर् हाम्रो घर् पाल्नु भयो र पिताजी सङ् लामै भलाकुसारि गर्नु भयो। र एस् एल् सी को २ -३ महिना अघि नै उस्लाई पढ्ने मौका दिन अनुरोध गर्नु भयो। घर् का अन्य सदस्यहरु पनि चकित् थिए। हेड्सर् घर् आउनु नै अचम्म को घट्ना थियो। शालीन् स्वभाबका गम्भीर् मान् सर् को गम्भीर् आग्रह् न मान्ने कस्को हिम्मत्?
फाल्गुन मा सुरु भएको शैक्षिक सत्र को सुरुवाट मै जी ए ए ले आयोजना गर्ने एश्वर्य शील्ड हिज्जे प्रतियोगीता भाग लिनु पर्ने भयो । अंग्रेजी भने पछि झ्याउ लाग्ने आफुलाइ । भाग लिन्न भनेर बसेको, गन्भीर मान सर को आग्रह लाइ टार्न सकिन । छनौट मा भाग लिएं । न चाहदा न चाह्दै पन सेलेक्सन मा परियो ।
स्पेल्लिङ कन्टेस्ट भनेको नै त्यतिबेलाका अंग्रेजी आवासिय स्कूल हरु, सेण्ट जेभियर्स्, सेण्ट मेरिज्, बुढानीलकण्ठ्, आदर्श बिद्या मन्दिर्, भानु भक्त मेमोरियल्, शिद्धार्थ बनस्थली, आनन्दकुटी, ल्याब स्कूल्, आदी इत्यादी हरुको पेवा मानिन्थ्यो । हाम्रो जस्तो एक दुई सरकारी स्कूल ले कहिलेकाही दरो चुनौती चाँही दिन्थे ।
प्रतियोगीता सुरु भो । पहिलो चरण मै आनन्दकुटी, सेन्ट मेरिज र बुढानिलकण्ठ सँग भिडियो । हिम्मत हारेनौ । सेण्ट मेरिज र हामी डोस्रो राउन्ड पुग्यौं । अर्को राउण्ड पनि जित्यौं । सेमी फाइनल पनि जित्यौं । फाइनल मा सेण्ट मेरिज्, सेण्ट जेभियर्स् , भनुभक्त मेमोरियल र हामी भिड्ने भयौं । हेड सर तनावयुक्त मुद्रा मा । कहिलेइ सुपारी समेत न खाने ले चुरोट सल्काएको देखें ।
बडा महारानी को समक्ष अब बेइज्जत हुने डर रहेछ । त्यो डर हामी मा नि थियो । एक से एक बलियो स्कूल हरु माझ फुच्छे घाटे स्कूल का हर्लम्फु हरु ।
रानी को सवारी सँग सँगै प्रतियोगीता सुरु भो । हामी ले हिम्मत चाँही हारेका थियनौ । प्रतियोगीताको रिकर्ड हेर्दा भानुभक्त लाई चाँही जित्न सक्छौ जस्तो लाग्यो । तनावमय वातावरण मा जुझ्दै अन्तिम राउण्ड सम्म मा पुग्दा हाम्रो स्थिती सेण्ट मेरिज पछि दोस्रो मा थियो र सेण्ट जेभियर्स् भन्दा धेरै नै अगाडि भयौं । अन्तिम राउण्ड मा पनि त्यही स्थिती कायम गर्न सक्यौं र सिल्भर मेडल को हक्दार भयौं ।
यसरी पहिलो पल्ट जीवन मा कुनै पदक जित्यौं र त्यो पनि तत्कालीन महारानी को बाहुली बाट । खुशी को सीमा रहेन । समारोह बाट सिधै घर पुगें र पिताजी को हात मा त्यो चाँदी को तक्मा राखी दिएं र धेरै बेर हामी बाबु छोरा रोइरह्यौं ।
***********************************************************************
भाग ७
त्यो आँशु, खुशी को मात्र थिएन। हामी यसकारण पनि रोयौं कि भित्ता मा झुन्डिएको त्यो तस्बीरले जिस्काइरहे जस्तो लाग्यो। तस्बीरमा त्यो "सुन को "तक्मा" टल्किरहेको थियो। त्यो बिबशता याद आयो, त्यो अमुल्य चीज बेच्न गएको क्षण याद आयो। र हामी बाबु छोरा रोयौं।
त्यो द्रविता स्थितिलाई मुश्किलले संहालें। अचानक मेरो मनस्थितिमा एउटा कुरो आयो र भनी हाले" बाबा, यहि हातले त्यो तक्मा बेचेको हुं, अब यहि हात ले त्यस्को बद्लामा १० ओटा तक्मा जित्ने छु। मलाई आशिष दिनुस्।"
पिताजी भित्रको मान्छेले के सोचे त्यतिबेला, थाहा भएन तर पिताजी को भाव मा केहि उज्यालो देखें। अझै असक्त, बिबश बुबाले खासै केहि त भन्नु भएन तर इशाराले गर भन्नु भयो र बडो कठिनपूर्बक आफ्नो पबित्र हात मेरो शिरमा राखी आशिश दिनु भयो।
यसरी समय घिस्रदैं थियो। पिताजी को स्वास्थामा सुधार हुंदै अब बिना लौरो र साथीको सहारा, सुस्त सुस्त हिंड्न सक्ने हुनु भयो। बिस्तारै टोला बजार घुम्न थाल्नु भयो। लामो समय सम्मन् को अस्पताल् को एकान्त बास् र घरको सानो कोठाबाट् निक्लेर् खुल्ला हावामा बिचरण गर्न पाउनु भयो।
उता, स्कूलमा आफ्नो पढाई को रफ्तार् सङ्ग् सँगै अतिरिक्त कृयाकलाप जारी थियो।
त्यतिबेला ( हाल संम पनि)हरेक् बर्श कमला पुरस्कार् निबन्ध प्रतियोगिता हुने गर्दथ्यो। त्यो सालको निबन्ध प्रतियोगिता जानेको नेत्रित्व मैले गरें। बिगत २ बर्ष् देखि हाम्रो स्क�
[ posted by
rahulvai @
09:30 PM ] | Viewed: 5029 times
[
Feedback] (5 Comments)
|
|
|
| : |
मेरो कथा- भाग 2, "दुखद सुख"
"ज्वाई साप, टी बी खोल्नुस् त"
"बी बी सी, सी एन् एन् मा हाम्रो राजा रानी मार्यो रे भन्ने खबर् छ।" पत्याउनै न सकिने खबर् थ्यो र टी बी खोलि हालें। दुखद् सम्चार् सत्य थियो। अनेक् शंका अडकल् सहित् मध्यरात प्रोफेसर् अन्कल् सित घण्टौ वार्ता भयो। रात भरि अनिदो रहेर थप खबर् टेलिभिजनलाई वल्ताइ पल्ताइ हेरियो। मिर्मिरे सम्म मा यो खबर् आगो भै सकेको थ्यो। कस्ले मार्यो किन मार्यो, अड्कल् को बजार् गुल्जार् थ्यो। उकुस् मुकुस् मन् लाई सम्हाल्दै बिहानै चिया र चुरोट् को लागि टोलको अखडामा गएं। चिया सकिन बित्तिकै एक् मित्र सङै हनुमान् ढोका दरबार् ( चिया पसलबाट् २०० मिटर्) लागें, दरबारका कर्मचारिको हस्याङ् फस्याङ देख्न लायककोथ्यो। हल्ला सुनियो, नया राजाले श्री पेज लाउन आउने रे। देशी
बिदेशी मेडिया को समेत जमघट भैसकेको देखें । कसले भट्ट्ट्ट
गर्यो भन्ने अपुष्ट हल्ला लाई पुष्टी गर्ने पर्याप्त आधार देखें । नयाँ कोट पर्ब को आहट सुनें जस्तो भयो ।
सरकारी जागिरे, छुट्टी भैहाल्यो । १० दिन त कम्तीमा । टोल छिमेक काले जिस्काउन थाले, जागिरदारहरुलाइ मोज छ भनेर । १-२ दिन र शोकसभा को नाम टायम पास् भो । त्यसपछि अर्को चिन्ताले सताइ हाले । नेडर्ल्याण्ड्स् मा फारम भर्ने म्याद खुस्किने भयो भनेर । एक पट्क फोन मारें, फोन उठेन्, बिदेशी नियोग पनि शोक मग्न रहेछ, भन्ने थाहा पाए।
त्यसपछि पनि कहिले कर्फ्यु लागे, अनेक् हल्ला चले। पानी मा बिष मिसाएको खबर् ले झन ब्यस्त भएं। बल्ल आँट गरेर जुन को १० तारिक तिर् कन्सुलेट् मा फोन् गरें। उताबाट् नमीठो जवाफले खगरङ भएं। "ढिलो भैसक्यो, अब तपाई फारम् भर्न सक्नु हुन्न"। अरे बाबा, मेरो के गल्ती थियो, राजा मारिनु मा, तपाइल् नै जुन को सुरु मा आउनु भन्नु भएको थ्यो, त्यहि भएर न आएको, यस्तो अकल्पनीय दुर्घट्ना हुन्छ भन्ने कस्लाई के थाहा- मैले नि दिएं एक् दनक्।
"जुन को १३ सम्म मा सबै आप्लिकेशनहरु, नेडर्ल्याण्ड् पुगिसक्नु पर्छ, तपाई आज नै आउनुस् " भन्ने सकरात्मक प्रति उत्तर् पाइयो। "तर के गर्नु, आज सम्म त सरकारि कार्यालय बिदा छ, भोलि मात्र आउन सक्छु, फेरि सरकारि स्वीकृति बिना तपाई मलाई फमेरो यो तर्कना पछि झन फेलोशिप अधिकृ महोदय
आगो भइन्।
भोलि पल्ट् बिहानै चिन्ताग्रस्त मनस्थितिमा अफिस् पुगें। मानौ कि त्यो फेलोशिप मेरो लागि नै हो र छुट्न लाग्यो। आफै लाई धिक्कार् न लागें बाटो भरि। थुक्क, गइस् होइन युरोप, मे को लास्ट् मा गएर फर्म न भरिकन, अल्छि भएको। लौ ई~~ खा।
अनेक् जुक्ति गरेर एउटा चिठ्ठी बनाएर् गएं। म्याड्म त ज्वालामुखी
"तपाई लाई अब भ्याइन्न भन्दा भन्दै आउनु भो, फर्म दिनि बेकार् छ। कसरि भ्याउनु हुन्छ, यतिका पेपर् तयार् गर्न?"
मैले बडा नम्र भएर समय मै बुझाउंछु, न सके मेरै चान्स् गुम्ने त हो नि, फर्म दिनुस्, आइ विल् त्राइ मै बेस्त्
झर्को माएर दिइ। फुरुङ्ग् भएर निस्कें। मानौं कि मैले फेलोशिप् जिति सकें। अब अर्को चिन्ताले सतायो। बिभागिय प्रमुख, मन्त्रालयको सचिब को दस्तखत् चाहिने, कसरि लिने। चाहिने बेला भेटिने भए पो हाकिम् हरु। जे पर्ला टर्ला भनेर सोझै पुतली सडकमा एलेक्ट्रोनिक् टायप् हान्न गएं। ३-४ वटा निबन्ध नि त्यहिं मुखमा जे जे आउंछ भट्याउंदै गएं। टाइप् मास्टर् अलि बुज्रुक नै परे रे काम् केहि घण्टा मै फत्ते भो। अफिस टाइम नि समाप्त भयो। भोलि पल्ट् अफिस समय भन्दा चाँडो पुगें। टाइम् मै हाकिम को सवारि भो, धनुष्टंकार् नमस्कार् सहित् सोझै हाकिम् को कोठा मा पुगेर फारम् तेर्साइ दिएं। हाकिम् त सकेट् बम् भन्दा चर्को। सहि गिराउन ज्यान् गए मानेन। मानौ कि त्यो फेलोशिप् उनको खल्तीबाट् दिंदै छ।
सर्, यो त चिठ्ठा न हो, फारम् भर्दै मा पाइन्छ भन्ने छैन। सरकारि अनुमति त पछि लिउला। आज फारम् बुझाउन सकेन भने काम् छैन, भोलि सम्म म्याद् छ। भोलि पनि दीपेन्द्र को १३ दिन बिदा छ। आजै सक्याउनु पर्छ। त्यति कल्याण् गरि दिनु पर्यो।
हाकिम् आखिर् हाकिम् न ठहरियो। ज्यान् जाला मानेन। अनि अन्तिम् अस्त्र प्रयोग गरें। सचिबज्यु ले गरि दिनुस् भन्नु हुन्छ भने, गर्ने हो त? मैले नि धम्की को धमास् दिएं। सचिब ले भने त गर्नै पर्यो नि- अलिकति गलेको जस्तो देखियो। सचिब महोदय नि नेडर्ल्यान्ड्स् बाट् नै मास्टर् गरेका आफ्नै पुरानो हाकिम भएको ले सचिबज्यु ले सजिलै सहि गरि दिनु हुन्छ भन्ने अनुमान् मात्र थ्यो।
सचिबज्यु को लिएर गएं हाकिमलाई जबर्जस्ति नै। सचिबज्युलाई आफ्नो कहानी भनें, यथार्थतालाई स्वीकर् गर्दै आफुले पनि सहि गरि दिए र मेरो हाकिमलाई नि सहि गर्न भने। बाकि रह्यो, ३ वटा सिफारिस् पत्र। पुरानो सिफारिस् पत्र को सेभ गरेको डिस्केट् थ्यो, ट्याण्टर् म्याण्टर् गरेर् निमेष् मै तयार् गरेर हाकिम र सचिबज्यु कै सहि फोसा लिइ हालें। एउटो सिफारिस् चाहि झन्दै ४ बर्ष् पुरानो इलाहाबादि प्रोफेसर् को थ्यो, त्यहि हालें र। १२ तारिक को ५ बज्न अगाडि नै कन्सुलेट् मा बुझाउन हिडें।
म्याड्म् झन्दै बेहोस्। अरुले ७-८ दिन मै न सक्ने काम् कसरि २४ घण्टा न बित्दै ?
यसरी त्यो राजादरबार हत्याकाण्ड को छाया मा परेर छुट्न लागेको मौका चाँही गुमेन । सयौं दर्खास्त हरुलाई पछार्दै अन्तमा नेडर्ल्याण्ड्स् सरकार ले मेरै आबेदन लाई लाल मोहर लगाइदिए ।
दुखद घट्ना क्रम बिच बहाएको पसिना को फल पाए जस्तो भो, एउटा सुखद क्षण ।
अस्तु ।
[ posted by
rahulvai @
12:35 PM ] | Viewed: 2790 times
[
Feedback]
|
|
|
| : |
मेरो कथा- भाग १, "दुखद सुख"
कुरा आफ्नै हो । अरुको लेख्न भन्न जान्दिन । कुरो सन २००० र २००१ को हो। अस्थायी ५ बर्ष र स्थायी ४ बर्ष जति गिरे पछि ( जा-गिर्), हात् लाग्यो सुन्य भएको झोंक मा पढ्ने रहर् पलायो। भनुं जहर् पलायो। जिन्दगि मा पढ्ने भनेसि सबै भन्दा झ्याउ काम् लाग्थ्यो। दाम् न भए सि त्यो झ्याउ काम् बाट् भए नि यसो स्याउ झर्ला कि भन्ने आश भो। अनि गएं नेडर्ल्याण्ड् कन्सुलेट् मा एन एफ पी फेलोशिप् को दर्खास्त् हाल्न। २००० को नोभेम्बरमा गएको तहाँको अधिकृतनी ले अहिले देखि फारम् दिन मिल्दैन, अहिले आरम् गर, मे महिनको अन्तिम हफ्ता वा जुन महिनाको सुरुमा आउनु भनेर भनी। अल्छि लाई के चाहियो बहाना, आरम् गरियो, फारम् बर्न भुलियो। २००१ को मे महिना को अन्त तिर् गृह मन्त्रीको तार् आयो, फारम भर्ने बेला भो भनेर । हो त नि भनेर ब्युंझे । हया मसान्त मा पनि कोही शुभ कार्य गर्छ भनेर मे को अन्त मा गैन कन्सुलेट अफिस् । जुन को पहिलो तारिक्, शुक्रबार थियो । शुक्रबार नि कोहि जान्छ, टेन्सन् को काम मा भनेर सोम बार् सम्म को लागि कार्यक्रम् स्थगित् गरेर शनिबार् को खेलकुद् कार्यक्रम् र खेलमैदान् छनौट् गर्न पट्टि गइयो ( साप्ताहिक् २१ पत्ता को खेल)।
समय मा सुतियो, नियमानुसार । रात को २ बजे टेलिफोन को घण्टी अचानक ठुलो स्वर मा बज्यो( रात को समय भएर होला, अटोमेटिक भोलुम हाइ भएको) ।
अर्ध निद्रामा उठि, फोन गर्ने जन्तु लाई हपार्ने उद्देश्य ले ठुलै स्वर मा मैले नि हल्लो भनेर हल्लाई दिएको त स्यालुट मार्नु पर्ने कान्छो ससुरो रैछ । हत्त न पत्त बिनम्र भाव मा नमस्कार के गरेको उता बाट हतास हतास् स्वर मा दुखद समाचार आएछ ।
"ज्वाई साप, टी बी खोल्नुस् त"
क्रमश:
[ posted by
rahulvai @
12:33 PM ] | Viewed: 2973 times
[
Feedback]
|
|
|
| : |
कालो बिरालोले आज फेरि मेरो दैलो काटे छ
जसो तसो सम्हालेको मन फेरि आज फाटे छ
बाह्र बर्ष मा खोला त फर्किन्छ भन्छन् सबै जना
निस्ठुरिको मन् फर्किन्छ भनी फेरि आज ढाटे छ
साइत जुराएकै थिएं, देवी देउता भाकेकै थिएं
जुराएको जन्म कुन्डलि पनि फेरि कस्ले साटेछ
बिरहको गजल कति गाउछौ भन्छन् साथिभाइ
बिरहकै सुरमा "राहुल् भाइ" फेरि आज् माते छ
[ posted by
rahulvai @
12:57 PM ] | Viewed: 3347 times
[
Feedback] (1 Comment)
|
|
|
| : |
|