जमुनी र आमा कुरा गर्न थाल्दा म पनि उठी सकेको थिए| पोहोरको दशैमा किन्देको जांघे र कमीज लगाए, चप्पलको फीता चुडिएर, एसो एउटा पाटको त्यांद्रो चुदीएको फीता मा बादेर चप्पल को प्वालमा अड्काएको थिए, एसो तेस्लाई घुसारे|   "ओई मरिचे जमुनी-कति प्यार-प्यार कराइ राकी, हिड स्कूल जाने बेला भयो"- मैले आफ्ना किताब काखीमा च्याप्दै भने|मलाई थाहा थियो, पक्कै पनि जमुनीले अब तांडव नाच देखाउछे भनेर| खै के ठानेर हो वा, दिन भोरी को रिस अघिनै पोखेर हो, चुप चाप स्कूल तीर लागी जमुनी|  भिरालो परेको पहाड़को टूपपामा हाम्रो स्कूल थियो| हाम्रो घर, जमुनीको घर र स्कूल को बिचमा पर्थ्यो| तेसैले सधै जमुनी हाम्रो घर तीर बाट आउथि र हामी संगै स्कूल जान्थौ|
भदौको महिना थियो, सरहरुको दिउसो कोदो गोड्ड्नु पर्ने भएकोले हाम्रो बिहानी स्कूल थियो| हाम्रो घरबाट तर्पाय तर्पाय उकालो लागेर जंगल छिचालेर फेरी ठाडडै उकालो लाग्नु पर्थ्यो स्कूल जानलाइ| जंगल काटेर पछाडी हेर्यो भने हाम्रो गाऊ स्पस्ट देखिन्थ्यो| एक बिहानै हरियो कोदो बारीको डिलमा डोकोमा गाग्री बोकेर पधेरा तीर लागेका रंगी चंगी आइमाईहरुको लाइन अति सुन्दर देखिन्थ्यो|

 

ओई राजेशे, यो बर्ष पनि त फस हुन्छस? की होल फस नै हुन्छस? फस र होलफ़स मेरै गोजीबाट हुनेजस्तो गरि सोधी जमुनिले|मैले पनि झोक रोक्न सकिन र भने- मलाई के था, मैले बनार हुने भे त म होलफस हुन्थे, त जमुनीलाई  फेल पारथे नि"| 'सक्ने भए फेल पार्न त राजेशे बजिया| आफु भने साथी जस्तो गरेर सोध्यो, मर्न नसकेको - अझै मलाई फेल पार्छु पो भन्छ| तेरै  अघाडी मै होलफ़स भएर देखाइदिन्छु , अनि बल्ल थाहा पाउछस|"  आक्रोश र चुनौती दिदै गर्जी | "'सक्ने भये देखान तेरो पाइन, हेरौ हामी पनि|   होलफ़स नै भैहालिस भने हामी पनि भनुला- यो बर्ष को होलफ़स हुने छात्रा - जमुनी मरिचे खरेल | ' मैले पनि एक सासमाँ आफ्नो रिस फेरे| के के गाली फलाक्दै जमुनी टम टम परि| त्यों दिन भोरी बोलीन जमुनी  मसँग| येसैगरि कहिले झगडा गर्थौ, कहिले एकदम मिल्थौ, जमुनी र म|  जमुनीको घरमा केराबारी थियो, उसकोमाँ केरा पाकेपछि  लुकाएर भयेपनि  प्राय एक हातो केरा मलाई दिन्थी| उसको दाजू भाईलाइ जत्तिकै माया गर्थी  मलाई|

 

बिस्तारै गाउलेको कोदो गोडेर पनि सकियो, हाम्रो स्कूल पनि अब फेरी पहिलाकै जस्तो दिउसोमाँ सरने भयो|दिनहरु बित्दै गए - त्यों बर्ष को दशैपनि दैलोठेलोमाँ आइपुग्यो| गाउलेहरु त्यों बर्षको दशैमाँ दमै  चौताराको रोहोटे पिंगको खामा फेर्ने तयारीमाँ थिए|  दुई  महिना अगाडीनै पिंगको खामा र मादललाइ भनेर  दुई तिन वोटा सालका रुखहरू राके बनमाँ  ढालेर राखेका थिए|आधारातमाँ मशानले राको बालेर हिड्छ भनेर त्यों बनलाई राके बन भन्थे|अर्को शनिबार बिहानै गाउले जम्मा भएर तास तुस पार्ने र खामा घिसार्ने कार्यक्रम थियो| सायद अलिक छाडा कुरा गर्ने भएकोले होला "आइमाईको रतौली र लोग्नेमान्छेको मुडो घिर्साई " भन्थे| तेसैले खामा घिसार्ने दिन जमुनी जान नपाउने भै| मलाई पनि केटा केटी भनेर लादैननकी भन्ने डर थियो| शनिबार गाउले दमै  चौतरामाँ जम्मा हुने कार्यक्रम थियो|  अति जिद्दी गरे पछि बा ले अरुका छोरा आएका रहेछन भनेमात्र तलाई लैजान्छु, न त्र त चौताराबाट घर फर्कनु पर्छ भन्नु भएको थियो| भाग्यबस मेरा साथीहरु जनके, तीर्थे, रामेश्वोर आएका रहेछन र म पनि खामा घिसार्न जान पाउने भये| राके बन पुगियो| गाउले ले बनादेउताको पूजा गरि, खामा र मादल तास तुस पारे| कसैले खामा घिसार्ने नाल काटे|  हामी केटाहरुलाइ मुडो घिसार्नेका जुत्ता चप्पल बोक्ने जिम्मा दिए| म र तीर्थेले चप्पल बोक्ने भयौ, रामेश्वोर र जनकेले जुत्ता बोक्ने भये| लहरोमा चप्पल  उनेऊ| पोहोर बहुदल आए पछि गाउको प्रधान पंचलाई लगाएको चप्पलको माला जस्तै देखियो| लहरोंको एउटा छेउ तीर्थेले बोक्ने भयो, अर्को छेउ मैले|  जनके र रामेश्वोरले पनि जुत्ताका तुना एउटा नालमाँ बादेर  बोक्ने भये|  नाकै फ़ुटाल्ने गरि डंग डंग गनाएका जुत्ता बोक्न हामी मात्र सक्दैनौ भनेर कीच कीच गर्दै थिए| तर कही सिप लागेन|गाउलेले पनि डोरी, नाल कसी, खामा घिसार्न ठिक्क पारे| "उकाली मुख -होस्टे, बल गरेर ठेल -हैसे" भन्दै बनै थर्कौदै खामा घिसार्न थाले|बेला बेलामाँ छिल्लिदै , हासी मजाक गर्दै आखिर खामा दमै चौतारामा सम्मै घिसारेर ल्याए|
क्रमश:

भाग ४