संझना दिदी
अन्तिम भाग
घर फर्किने क्रममा बाटोमा माला गासिएको सयपत्री बेच्न ल्याको ट्रक देखें न्यू रोडमा। आमा ले घरको झ्याल ढोकामा सजाउन फूल किन्नु पर्छ भन्दै हुनुहुन्थ्यो। माला गांसिएको नै पाइयो, झन्झट नै साफ। फूल माला किन्दै गर्दा एक जना पुरानो मित्र भेट् भयो, स्कूल छुटे पछि भेट भाको थिएन्। अलि लामो भलाकुसारि चल्यो।
घर् पुग्दा खाना खाने बेला भैसकेको थियो। भोक ले आन्दोलन थालिसकेकोले हेल्मेट् फाली भात खान बसें।
दुइ तीन गांस भात के खाएको थिएं। फोनको घन्टी बज्यो। "बज्याहरुले खेलकूद कार्यक्रममा बोलाएको होला, पैसा लुट्न" भन्दै एक गाँस फेरि हसुरें। भाइ ले फोन उठायो।
"हस्पिटलबाट फोन, छिटो तल झर्नु पर्यो।"
भाई को आवाज खानाको थालबाट् रिफ्लेक्ट भै कानमा बज्रियो।
फोन उठाएं, संझना दिदीको भाइ रहेछ। अलिकति चिसो त लाग्यो नै, फेरि पैसा माग्ने हुन् कि भन्ने डर् ले।
आत्तिएको कम्पन थियो आवाजमा। मानदाई को हालत अत्यन्तै नाजुक छ रे। अहिले ICU मा लगिएको छ रे। क्रितिम स्वासप्रस्वास् प्रणालीमा राखिएको छ रे।
फोन गर्ने लाई नि हतार् थियो। मैले नि सुन्नै सकिन। एक मन त लाग्यो, यतिका त गरियो, अन्तिम घडिमा संझना दिदीको साथ दिनु पर्ने हो, हस्पिटल जाउं कि जस्तो लाग्यो। अर्को मन ले भन्यो यस्तो दुखद घडीमा मनलाई किन शोकाकुल बनाउन जाने, भर्खर त पुगेर आएको, न गए नि हुन्छ। धेरै दिन बाच्दैन भन्ने थाहा भएकोले यो समचार मेरो लागि कुनै नौलो र एक्स्साइटिङ् रहेन। घरको केही काम बाकि थियो नै। त्यो दिन २ बजे देखि सारजहाँ कप को फाइनल, इण्डिया र पाकिस्तानको क्रिक्रेट त्यो पनि छुट्टिको दिन, हेर्न मन लाग्यो र जानु परे इनिङ् ब्रेक मा मात्र जान्छु भनेर , तत्काल् हस्पिटल जाने प्लान त्यागेर स्टार् स्पोर्ट अगाडि बसें।
क्रिक्रेट हर्दै बस्दा पनि मानदाई को निरही अनुहार झल्झलि अैरह्यो। इनिङ् सकियो, पाकिस्तान २७६-८ , जित्ने खालको स्कोर।
संयोग बस फेरि फोनको घण्टी बज्यो। यसपाली भने हस्पिटलबाट अन्तिम फोन बजेको अन्दाज गर्दै आफै उठाएं। संझना दिदी आफै रहेछ, अलिकति मन स्थिर भयो।
"मानदाईलाई होस आएछ सर्, अघि त एकदमै नराम्रो भएको। सर् लाई भेट्ने इच्छा गर्नु भएको छ। सर् एकपटक फेरि आइ दिनु पर्यो, उहाँको अन्तिम इच्छा पुर्याइ दिनुस्।"
निकै भावुक तर हुने हुनामी प्रति बिश्वस्त आवाज थियो त्यो।
"हस् म अै हालें। आत्तिनु पर्दैन। भगवान अझै जिउदै छ।" अलिकति दार्शनिक जवाफ फर्काएं।
तत्काल फेरि टिचिङ् तिर लागें। ICU को कोरिडर बाहिर आफन्तहरुको भीड थियो। केही अघि होसमा आउनु भएको मानदाई फेरि उही कोमा को अबस्थामा फर्किनु भैसकेको रहेछ। अलि ढिलो पुगेछु जस्तो लाग्यो। संझना दिदीले छिटो गर्नुस्, भित्र गएर भेट्नुस् सर्, भन्दै बाटो देखाइ दिनु भो। ICU को छिर्ना साथ जुत्ता फुकाल्ने र स्यानिटरी ड्रेस् लगाउने कक्ष रहेछ। हरियो गाउन अनि हरियो क्याप र मुखबन्दी लगाई भित्र गएं लामो गल्ली जस्तो कोरिडर् पार् गर्दै। जीवनको अन्तिम् अन्तिम सास् फेर्दै गरेका ८-१० जना अभागीहरु माझ मानदाई पनि अनेक मेशिनको सहारामा मुश्किलले जिउने असफल प्रयास गर्दै गरेको भेटें।
नजिक गएं। "मानदाई! मान्दाई !" २-३ पल्ट आवाज दिएं।
"म राहुल, कस्तो छ तपाईंलाई?", अर्धचेतन अबस्थामा पनि खोजेको आवाज चिन्छ रे, मैले सुनेको।
बिस्तारै आँखा खोल्नु भयो। "मानदाई म राहुल।"
फेरि एकपटक दोहराएं
अनवरत सलाईन् पानी चढाउनाले छिद्रिएको हात अलिकति उठाए जस्तो लाग्यो। मानौं, राहुले तंलाई धन्यबाद छ भन्न खोज्नु भए जस्तो। मेरो आवाजको प्रतिक्रिया जनाउनु नै काफी थियो। फेरि होस हरायो।
टेक्निकल्लि बाँचेको तर म्रित मानदाईलाई अन्तिम नमस्कार गर्दै फर्कने क्रममा अर्को कुनामा आँखा गयो। चिरपरिचित गायिका तारा देबी, एक जना बिरामीको छेउमा सजल आँखाहरुले बिरही गित गाउदै गरेको देखें। को होत्यो बिरामी? सोध्न करै लाग्यो।
"तारा देबी दिदीको छोरा। २२ बर्षको, ब्लड क्यान्सरको लास्ट स्टेज रे।" दिदीले जानेको भन्नु भयो।
हे दैब, प्रभू को लिला अपरम्पार छ भन्दै ICU बाट निस्कन के खोजेको थिएं। त्यो बिरामीको मुटुको धड्कन बन्द भएको हार्ट पल्स् मोनिटरमा आँखा गयो। म चिच्याएं अनायसै, बेखबर् तारा देबी झस्किनु भयो। उहाँ झनहोस् हवास उड्यो।
ICU भित्र भएका डाक्टर नर्सहरु जम्मा भए र बचाउने अन्तिम प्रयास मा जुटे। तर सकेन। हेर्दा हेर्दै एक जना युबाले देह त्याग गरे। मन कुंडियो। जिउ पुरै सिरिङ् भयो। जिन्दगीको परिभाषा र आशा यही हो त ? मन गति रोकिए जस्तो भयो। तत्पश्चातको रुवावासी म हेर्न र सुन्न सक्दिनथें। भिजेको परेलीलाई मुश्किलले मनाएर निस्कें ।
"दिदी मान्छेको जीवन भनेको यस्तै रहेछ। हाम्रो हातमा केही नहुने रहेछ। मानदाई को स्थिति प्रति तपाईं परिचित हुनु हुन्छ नै। जुन सुकै अवस्थामा पनि आफुलाई मजबूत बनाउनुस्, कलिला छोरा छोरीको लागि अझ संकल्पका साथ अगाडी बढ्नु छ। अहिले लागें। साँझ परिसक्यो। लक्ष्मी पूजा गर्नु छ। " मूड अफ भै तहाँबाट घर फर्कें।
पालाको बत्ती ढोकामा अनि मैनबत्तीहरु झ्यालको कुना कुना मा राखियो। बलि रहेको मैन जस्तो न हो जिन्दगी। मैन रहुन्जेल बल्ने अनि निभ्ने। हुरि बतास मा निभेको दीप जस्तो भो मानदाई को जिन्दगी।
क्रिकेट सकिएको थिएन, अन्तिम अन्तिम ओभर चलिरहेको थियो। हेर्न मन लागेन। एक छिन पल्टिएं, जिन्दगी देखेर बिरक्त लागेर आयो।
लौ पूजा गर्ने बेला भयो रे भन्ने संकेत आयो। पहिले लक्ष्मी पूजा अनि पेट पूजा। दुबै पूजा सकियो।
समाचार आउने बेला भएको थियो टिभीमा। लक्ष्मी पूजाको उपलक्षमा रंगीबिरंगी झिलिमिलि बत्ति एवं फूलमालाले सजिएका घरहरु अनि द्यौसी भौलो खेल्दै रमाउदै गरेका युबा युबतीहरुको टिभि मा।
समाचार सकियो एनटिभि को। अरु च्यानलहरुमा के के आउदै होला भनेर रिमोट खोज्दै थिएं। फेरि फोनको घण्टी बज्यो।
यो घण्टीको आवाज अनिष्ठ बजेको जस्तो सुनें। उठाएं । संझना दिदी को भाइ, राजेशको।
"मानदाई रहनु भएन्। हामी आर्यघाट जांदै छौं।"
"ला!!!!!!!!!!!, कति बेला?"
"अघि ८ बजे तिर्"
हस् त म आउछु उतै भन्दै लामो कुराकानी गरिरहन मनासिब लागेन र रातको ११ बजे आर्यघाट तिर लागें। फर्किंदा सुनसान् हुने, फेरि मशान जस्तो ठाउँमा जाने भएकोले भाईलाइ संगै हिंड भनें। एक छिन त अनाकानी गर्यो तर संगै हिड्न राजी भयो।
आर्यघाटमा अन्तिम संस्कार गर्न सबै बन्दोबस्त भैसकेको रहेछ।
कींकर्तब्यबिमूढ संझना दिदी पाटीको कुनामा ढाक्कको खास्टो भित्र सुकसुकाउदै थिए। म संग भन्ने शब्द पनि थिएन, संझना दिदीसंग बोल्ने हिम्मत पनि थिएन। मानदाई आरम संग चित्तामा लम्पसार। मानौं, मुक्ति यात्राको सुभारम्भको प्रतिक्षामा शान्त थियो। यो कोलाहलको दुनियाँबाट एकान्त बास सर्न जान लागे जस्तो।
वातावरण कारुणिक थियो नै। सबैजना आर्यघाटमै भएकोले ४ बर्षकी छोरी सदिच्छा र २ बर्षको छोरा पनि आर्यघाट मै थिए। मानदाईले सदा सदाको लागि छोडेर जानु भैसक्यो भने खबरबाट बेखबर अबोध ती बालबालिकाको संभाब्य कालो भबिष्य को कल्पना ले जिउ सिरिङ् भयो।
बिधिअनुसार अन्तिम संस्कार भयो। संझना दिदी आफैले दागबत्ती दिनु भयो। । आफ्नो प्राण भन्दा प्यारो पतिलाई आफ्नै हातले अग्नि दिंदा उहाँको हाल कस्तो भयो होला, उहाँलाई नै थाहा होला।
त्यो द्रिश्य हेर्न पनि सक्दिनथें, बर्णन गर्न पनि।
तिहारको यम पन्चकमा काल आउदैन रे भन्ने सुनेको थिएं। यमराज पनि आफ्नी बहिनीको हातको टिका लगाउन बहिनीको घर गैरहेको हुने हुनाले यमलोक बन्द हुन्छ रे। यमराज पनि कति निष्ठूर हुन सक्दो रहेछ। बन्दाको बेला मा पनि मानदाईले लगेरै छोडे।
यमराज प्रति बिद्रोह उठ्यो मनमा। रातको २ बजी सकेकोले मानदाईको जलिरहेको शरीर हेर्दै अन्तिम पटक नमस्कार गर्दै घर फर्कें। पर पर सम्म मानदाई को अस्तित्व धुंवा भै गगनमा फैलिरहेको हेरी रहें केही बेर ।
अस्तु!
Last edited: 25-Jun-08 08:39 PM
