यो अन्तै लेख्या माल ह्याँ कपिपेष्ट मात्तै गर्या हो । खास्सामा भन्ने हो भने आर्मि, सशस्त्र पुलिस, माउबादि सेना सप्पै टन्न मासुभात खाएर दोहोरी गाउँदै बस्ने, अनि अलि अलि पुलिसलाइ दुइ चार सेल अश्रुग्याँस र एकदोता पेस्तोल भिरा'र हज्जारौको जुलुस थेग्न पठाउनि, यो तरीकै ठीक भएन के । सारो दु:ख लाग्या छ बिनसित्ति मान्छे मरेको मरेइ गर्दा । न मार्नेले के को लागि मारेको भनेर सोचिरा'छन, न मर्नेले के को लागि मरेको भनेर । बोर्डर कन्ट्रोल गरेर एकैरातमा सबै समाधान त नहोला, तर धेरै हदसम्म यो चुरिफुरि र चाँइचाँइ चुँइचुँइ चैं घट्छ के । सुन्नु भएन आजको बिबिसिमा मधेसि नेताले के बोलेको? चित्तै बुझेन मलाइ त ।

समस्या धेरै छ।अहिलेको आन्दोलन मधेसिहरुको स्वस्फुर्त आन्दोलन पनि होइन।यहाँ धेरैको आ आफ्नो स्वार्थ गासिएको छ। तर चना तरकारि जस्तो तार्किक मित्रले बोर्डर बन्द गरेर समस्या समाधान हुन्छ भन्या चाहि अलि पचेन के। आफ्नो देशको आर्थिक स्थिति पनि बुझ्नु पर्यो नि।

हिजो श्यामशरणले किन नेपालको बोर्डर खुल्ला राख्दा भारतलाइ समस्या छैन भनेर बोल्यो (बिबिसिमा) ? यसपछाडि कूटनीति छ, धम्कि छ र दबाब छ कि नेपालका नेताहरुले भारतसितको सिमाना नियन्त्रण गर्ने कुराको उठान नगरुन भन्ने इच्छा पनि लुकेको छ । यसको सट्टामा नेपालले बोर्डर नियन्त्रण गरेपनि भारतलाइ समस्या छैन भनेर किन भनेन ? मुल कुरो यहि लुकेको छ । यो शब्दको खेलमात्र होइन यहाँ गहिरो अर्थ छ भन्ने मलाइ लाग्छ । सिमाना खुल्ला राख्दा नेपाललाइ केहि पनि फाइदा छैन बरु नेपालका मान्छेहरुमा आफ्नो राष्ट्रियताको भावना स्खलित मात्रै भइरहेको छ । पुर्वबाट पश्चिम सम्म बाटो पनि छैन नेपालमा, नभए के भो त इण्डियाको बाटो छ गयो फर्क्यो बिर्सियो । बोर्डर क्लोज भए कमसेकम बाटो बनाउने शुद्धि त पलाउँथ्यो जस्तै दु:ख गरेर भए नि । पढ्न स्कुल छैन, इण्डिया पठायो, औषधोपचार छैन, इण्डिया गयो । हेर्दा सामान्य तर यस्ता कतिपय कारण छन जसले नेपाललाइ अप्रत्यक्ष रुपमा हानी पुर्याएको पुर्याऐ छ । मागेर आधा पेट खान पुग्ने मान्छेले मेहनत गरेर भरीपेट खाउँला भन्ने कहिल्यै सोच्दैन रे के । थोरै सहि तर मेहनत गरेरै खाऔ भन्ने संस्कार कै निमित्त पनि बोर्डर नियन्त्रण गर्नु जरुरी छ । आर्थिक स्थितिको सवालमै भन्ने हो भने नि नेपाल सधै ब्यापार घाटाबाट गुज्रिरहेको छ । सिमानालाइ नियन्त्रण गर्नु भनेको पुरा ब्यापारब्यबसाय ठप्प बन्द गर्नु होइन नि । सारा संसारभरी नियन्त्रित सिमानाले अर्थब्यापारमा कुनै नोक्सान पारेको छैन, नेपाल-भारतमा मात्रै किन पार्ने ? हङकङ र चीनकै सिमाना नियन्त्रित छ, अमेरीका क्यानाडाको सिमाना नियन्त्रित छ तैपनि उनीहरुलाइ केहि आर्थिक बोझ परेको छैन । नेपालको आर्थिक स्थितिको कुरा गर्दा पनि मैले त हाल बहाल रहेको फोर्सकै कुरा गरेको हो, सिमाना नियन्त्रण गर्नको लागि कुनै बिशेष थप ब्ययभार चाहिएला भन्ने मलाइ लाग्दैन । जहाँ इच्छा त्यहाँ उपाय । केहि दशक अगाडिसम्म नेपाललाइ राजतन्त्र बोझ भैसक्यो यसलाइ हटाउनु पर्छ भन्ने कुरा गर्दा धेरैलाइ त्यो पचेको थिएन । सिमाना नियन्त्रण गर्नु ठीक वा बेठीक भन्ने कुरो पनि नितान्त नौलो कुरो होइन, धेरै अगाडि देखि यो बहस चलिरहेको छ, तर अहिले आएर यसको महत्त्व झनझन बढ्दैछ । म चाहि सिमाना जतिसक्यो छिटो नियन्त्रण गर्नै पर्छ भन्ने पक्षमा ।

चना तरकारिजि,तपाइले भने जस्तै सिमाना नियन्त्रण गरेर समस्या समाधान गर्न चाहिने पुर्वाधारको बिसयमा मेरो खुल्दुलिलाइ तपाइले मेटाउन सक्नु भो भने म पनि तपाइकै पछि लागुला,होइन भने भावनामा बगेर मात्रै समस्याको समाधान् त हुदैन नि। १) तपाइले भन्नु भए जस्तै बोर्डरमा १५०००० सेना राख्न्न लाइ चाहिने तलब करिब १८ अरब(मासिक १०००० को दरले) कहाँ बाट ल्याउने।१५०००० सैनिक लाइ बोर्डरम खटाउन चाहिने पूर्वाधारको लागि चाहिने खर्च कहाँ बाट ल्याउने। २) अनि हामिले बोर्डर बन्द गरे पछि उनिहरुले पनि गर्लान।देशको स्थिति त तपाइलाइ थाहा नै छ,हामि कहाँ एक् हफ्ताको लागि पनि इन्धनको भन्डार छैन। यस बिषयमा चाहि यहाँको राय के छ कुन्नि?

१) क्या: कुरो गर्नु हुन्छ हौ तपाइ पनि । नेपालमा अहिले नै छ नि झण्डै २५०००० सेना । नेपालि सेना, सशस्त्र, जनसेना, माओबादि (यिनिहरु पनि अहिले सरकारी भत्ता खाएकोले राष्ट्रिय सेना नै मान्न परो नि) सप्पै गरेर । त्यसैबाट खटाउने हो, नयाँ सेना किन चाहियो ? चाहिन्न । भएको सेनालाइ ब्यारेकमा थन्काए नि बोर्डरमा खटाए नि तलब दिनै पर्छ, दिइराखेकै छ, कता कताबाट ल्याइराखेकै छ । यिनलाइ तलब ख्वाउन सकिन्न भनेर अवकाश दिइदैन क्यारे । तिनैलाइ बोर्डर नियन्त्रणमा प्रयोग गर्न किन नसकिने भन्ने मेरो तर्क हो । २) पुर्वाधारको लागि केहि खर्च लाग्छ तर त्यो कस्तो पुर्वाधार खडा गर्ने भन्नेमा भर पर्छ । अहिले माओबादिले त्रिपाल ओढेर, परालमा सुतेर नि धानेकै छन, भोलि सके लचक लचक गर्ने डन्लपले नि नपुग्दो होला, एसि भएको घर चाहिएला । त्यो बेग्लै कुरो हो । शुरु शुरुमा केहि महिना गाह्रो अवश्य हुन्छ । तर पुर्वाधार भनेको बनाएपछि बन्ने चीज हो, थपक्क आउदैन । यति कुरोमा त सहमत हुनुहोला नि । ३) बोर्डर नियन्त्रण गर्ने भनेको सबै चीज ठप्प बन्द गर्ने होइन । नियमित ब्यापारब्यबसायमा आयात निर्यात बेरोकटोक हुने छ । इन्धन लगायत सम्पूर्ण सामान आउन जान कुनै समस्या हुने छैन, बल्कि कति आयो कति गयो भन्ने कुरा सबै रेकर्डेड हुनेछ । यसले गर्दा करप्रणालि पनि बलियो हुने र राजस्व पनि बढ्ने छ । तस्करी रोकिने छ । शंकास्पद गतिबिधिमा लागेका मानिसहरुको आवतजावत रोकिनेछ । भित्रबाहिर गर्ने नाकाहरु निश्चित निश्चित स्थानमा हुनेछन । तिनले तोकिएको नियम पालन गरी कागजपत्र पेश गरी भित्रबाहिर गर्नु पर्ने हुन्छ । ४) खुल्ला बोर्डर भएकोले उताबाट इन्धन खुल्ल्ल बगेर यता आएको होइन नि, त्यो इन्धनको लागि नेपालले डलरमा भुक्तानि गरेको छ । नेपालले तिरेको पैसाले अरेबियन देशबाट भारतले कच्चा तेल पाउँछ, जुन उच्च गुणस्तरको हुन्छ र त्यस्लाइ भारत आफैले प्रशोधन गरी उपभोग गर्छ । अनि नेपालको निम्ति भारतले उसको बिहार यु पिको प्रशोधनशालामा प्रशोधित तेल पठाउछ, जुन धेरैजसो भारतकै उत्पादन हो। यो मामिलामा नेपाल र भारत दुबैलाइ फाइदा नै छ । किन कि नेपालले केहि रकम transportation मा बचाउँछ गुणस्तर केहि घटे पनि, भारतले अरबको high quality raw petroleum पाउछ नेपालको पैसाले, जसबाट आउने bi-product भारतको चोखो नाफा हुन्छ । यसरी ईन्धनलाइ मात्रै हेर्दा बोर्डर खुल्ला राख्नु वा नियन्त्रण गर्नुले यो ब्यबसायमा केहि असर पर्ने देख्दिन म ।

बाफ रे,तपाइ सङ्ग् त गजब सजिलो समाधान पो हुँदो र छ।भए भरका सेना,जन सेना,प्रहरि सबैलाइ बोर्डर पठाइदिने सकि हाल्यो नि हैन त? अनि पुर्वाधार पनि बनि हाल्छ नि,जसरि भए पनि,जहाँबाट भए पनि कसो? बोर्डरमा चेक गर्ने कुरो हिजो पनि भाथ्यो,तेस्लाइ कडा गर्ने कुरा राम्रै हो तर बोर्डरमा हरेक ५ मिटरम सेना राख्न्ने तपाइको तर्कले चाहि मलाइ एउटा उखान सम्झायो "घाँटि हेरेर हाड निल्नु पर्छ"

हे हे हे हे, मैले भनिहाले नि त्यो कपि पेष्ट गरेको टुक्रा हो भनेर - प्रसंग वा विषयबस्तु केहि नमिल्न सक्छ । हिजोका दिनमा बोर्डर नियन्त्रण भएको नै छैन खाली नाका नाका मात्र नियन्त्रण गर्न खोजे, त्यसमाथि अनेक भ्रष्ट चालबाजिले त्यो पनि त्यतिकै तुहियो । मेले हरेक ५ - ५ मिटरमा सेना राख्ने भनेको भन्नु भन्दा पनि त्यसरी राख्नलाइ भाग पुग्छ भनेको हो । मतलब २० - २० जनाको टुकडि राख्ने भए १००-१०० मिटरको दुरीमा राख्नलाइ भाग पुग्छ, अथवा हामीसित यथेष्ट सुरक्षाकर्मि छन भन्न खोजेको । अनि भएभरको सबै सेना जनसेना प्रहरी बोर्डरमा पठाउने भनेको पनि होइन, अहिलेलाइ जम्मा ६०-७०% मात्रै पठाए पुग्छ, धेरै तनाव भयो भने त १००% पनि पठाउनु पर्ने हुन्छ देशको सिमानामा । खैर त्यो बेग्लै कुरो हो । अहिलेलाइ यसरी ६०-७०% खटाएर बिस्तारै पुर्वाधार बनाउदै, र सुरक्षा सुढृढ गर्दै लगे पछि संख्या घटाउदै लान सकिन्छ । सामान्य अवस्थामा नेपाललाइ ५०-६० हजार जति सुरक्षाकर्मि भए पुग्छ । थाहा छ मलाइ यो बोर्डर नियन्त्रण गर्ने कुरो एकदम सजिलो चुड्कि बजाएजस्तो हुदैन । अमेरीकाजस्तो महाशक्ति देशले त मेक्सिको बोर्डर नियन्त्रण गर्न नसकेर हायलकायल परेको छ, नेपालको त के कुरा;; गाह्रो नै भएपनि गर्नै पर्ने काम हो यो, तर यहाँ त अनेक बहानाबाजि गर्दै यो कुरोलाइ सधै पन्छाउने मात्र काम भैरहेको छ । छलफलमा समेत ल्याइन्न । सिमाना नियन्त्रण गर्नु पर्छ कि पर्दैन भन्दा गर्नु पर्दैन भनेर कोहि नि बोल्दैनन । गर्नु पर्यो नि भनेर भन्दा गर्न असंभव छ भन्ने तरीकाले गफ हाँक्छन् जब कि मलाइ यो कुरो असंभव छ भन्ने पटक्कै लाग्दैन । यदि असंभव नै भए पनि गर्नु पर्ने कुरो हो भने गर्ने प्रयास त गर्नु पर्यो नि, तर यहाँ सिमाना नियन्त्रण गर्ने प्रयास त परै जाओस, त्यस बिषयलाइ बहसको केन्द्रबिन्दुमा पनि आउन दिदैनन षडयन्त्रकारीहरुले ।

ल ल चनाजि,तपाइको सोचाइ स्वार्थरहित् छ भन्ने कुरामा मलाइ कुनै शँका छैन।जे होस तपाइ राम्रो बिश्लेशक हुनु हुन्छ।अरु राम्रा तर्कहरु पनि भविस्यमा पढ्ने अवसर मिलोस।

H1b, Thanks for discussion

गज्जब छ नि आइडिया त

. I personally do not like borders. We have to learn from European Union. They all have open borders. And more and more countries are joining common borders and common economy and common politics. They even have now european parliament. Nepal had open border with Tibet until china took it. The borders should stay like this.Building 10 meter walls doesnot stop this problem. There are so many examples: North Korea and South Korea East and West Germany Tibet and Nepal Mexico and USA Israel and Palestine Burma and Thailand China Mainland and Hongkong ( Actually Nepalese Gurkhas are working as security police in this border within China) There are other form of controlling migration in Nepal like work permit. Registration obligatory. Surely it is not expensive like the other method with 15000 border patrol and 1400 Kilometers of Concrete wall. It is against the nature. I remember one Astronaut said " When I watch earth from the space I do not see borders, what I see is a one big blue planet earth."

Jai Nepal Ahile Sayami le kuro Gari liye chha :work permit, Registration obligatory Ali Millitary presence pani chahinchha nai, natra Varat Jasto world kai most volatile country sanga sangat ...... Combination(registration, work permit, millitary presence) could suit good. Jai Nepal

yes, I agree some point but not all.... Indian politician want Nepal include in their state. So they wants to control Nepal political parties and politics as well as Nepal government. They are doing all tactice as they can. Terai also supported by Indian politicians and government. Girija, Terai and Sadvawana party must know better about it. Solution... yes we must control and watch border problems very seriously.

सबै राजनीतिक संगठनहरु भारत मुखी भएका छन र उनिहरुकै काठपुतली हुन। उनिहरुको बिपरित जानु भनेको पद र शक्ती गुमऊनु हो, तेसैले राष्ट्रियता गुम्ने स्थिती मा पुगी सकेको छ। माओ बादी नै हो जतियता को बिऊ रोप्ने।

100%

we need to issue visa to indians just like we do with chinese and they overstay deport them for life

Nitu and NayaSadak are right ... SPAM warlords are slaves of Indian bastard hegemonists...We need RNA and the King to rule Nepal and stop division of Nepal!!!!! We all need to be united and show our allegiance to our country, our army, our King and some new leaders!!!!!!

say NO TO KING's

"Sabai Janata ek mukha bhye matra" possible chha. Which is impossible, like someone said, we are no more Nepali rather a gang member.