माँ र द्योमाँहरु

भोली पल्ट बिहानै चिया पाउरोटी खाँदै सोधी हालें को हो त्यो दुष्ट ब्रिद्धा भनेर। आमाले सबिस्तार सुनाउनु भयो ।

" जुन दिन साँझ त्यो कहिरो कालो परिकार हाम्रो चुलोमा नाच्ने थालेको थियो, त्यही दिनमा हामी स्कूल गाको बेला उमेर ले बजै भन्नु पर्ने ब्रिद्धा आउनु भएको रेहछ । छिमेक टोल को आफ्नै बिरादरीको नाता चाँही नपर्ने चिनजान को । भएको के रहेछ भने, दुष्ट आमै को छोरीको  बुवाको फुफु को छोरा सँग विवाह भएको रहेछ धेरै बर्षा अगाडि। बिहेको कुरो चल्दा, केटो को चालचलन बुझ्न बुवाको मा आउनु भएको रहेछ। बुवाले मेरो भाई हो , थाहा भए सम्म असल नै छन , फरक पर्दैन भनेर सिफारिस गर्नु भएको रहेछ ।"

बिहे भएको १०-१२ बर्ष पछी, छोराछोरी ठुलै भएसके पछी, जोइपोइको ठाकठुक् पर्‍यो । ठाकठुक बढ्दै जाँदा ठोकाठोक भए छ , ३ पानेको सूर मा।

हाम्रो निनी बज्यै ( फुफु बजै ) को छोरा अर्थात बुवाको भाई जाँड खाएको सूर मा झूर काम गर्थ्यो मलाई नि थाहा थियो । खोलो त एकनास ले बग्दैन, समय को के कुरा ?  चन्द्रमा बाँया हुंदा भएको ब्यवसायले आँखा तर्‍यो । साहुको ऋणको  ब्याज को भाखा नाघ्यो ।
बिबाद लम्बियो, एउटै खातमा पनि बात भएन रे । माइतीमा बसेर घुर्की देखाइन रे ।

धेरै छोराछोरी भाको घरमा बिहे गरी सकेकी माइतमा बस्दा अझ साइत बिग्रने हुन्छ भन्छन । माइतमा पै ठाकठुक परेछ।

त्यो दिन दुष्ट ब्रिद्धा, त्यही गुनासो लिएर आएकी रहेछ। "ज्वाँई लाई सम्झाइ दिनु पर्‍यो । छोरीलाई रक्सी खाएर बोक्सी भन्दै पित्नु भएन भन्दिनु पर्‍यो"  भनेर बुबा लाई अनुरोध गर्न आएकी रे । बुवा को स्वास्थ अझै ठीक नभैसकेको र ओखती खाएर सुती रहनु भएकोले गुनासो माँले सुन्नु भएको रहेछ । पाहुना आए सि मिठाइ र अन्डाले सत्कार गर्ने हाम्रो चलन। चलन अनुसार अन्डाको पोच बनाउन माथि बुइगलमा जाँदाको एकान्तमा बुढीयाले रातो चामल हाल्न भ्याएको हुनु पर्छ, माँ  को अनुमान । 

यी कुरा सुने पछी मेरो मस्तिष्कमा धेरै अनुरित्तित प्रश्नहरु घुमी रह्यो जो अद्यापी घुमिरहेका छन । हामीले तिनको परिवारको के बिगार गरेका थियौं ?  तिनको छोरी ज्वाँईको झगडा सँग हाम्रो सरोकार थिएन। "एउटै शिरानी गरेर सुते पछी कहिले काही गोडा लाग्छ नै" - गुरु प्रशाद मैनाली ले छिमेकीमा लेखेका थिए। ज्वाँईंलाई सम्झाउने बुझाउने काम त तिनको हो । व्यबहार मिलाउने काम त ती दुई परिवार बीच हो।

मलाई लाग्यो परपीडकहरु यो संसार मा कम रहेन छ । हामीलाई बिगारेर तिनको छोरी ज्वाँईं को सम्बन्ध पुन: सुध्रिन्छ भने ठिकै हो, एउटा पीडा फेरी सहौला।  अजब संसार का गजब मान्छेहरु ।

द्यो माँले सुझाए मुताबिक फाली चामल संकलन गरी फाली सके पछी सबै कुरा नर्मल भाकोले यो कुरा यही सेलायो । तर एउटा अनुतरित्त प्रश्नले अझै बिझी रहेको छ ।

पछी बुझ्दा जांदा थाहा पाइयो, बुढीले तन्त्र बिद्याको साधना ( बोक्सी बिद्या भन्दा कसैलाई आपत्ति हुन सक्ला) गर्ने गरेकी रैछ ।  तन्त्र बिद्या मानव कल्याणकारी काम मा लगाए मात्र फलदायी हुन्छ, दुष्ट्याइमा लगाए आफ्नै पतन् हुन्छ भनी पढेको थिएं । भयो त्यस्तै।

आखिर के पायो त ती ब्रिद्धा ले ?

रक्सी को अत्याधिक सेवनले ज्वाँईको असामयिक निधन, छोरी र नाती को बिचल्ली !!!
आफ्नै घर तहस नहस । कमाउ छोराहरु एके पछी अर्को गर्दै घर छोडेर हिंडे । साना छोराछोरी बाहेक सबैले घर छोडे पछी हातमुख जोड्न धौ धौ भयो। आँफै थला पर्‍यो। काल आयो।

यसरी एउटा अध्यायको अन्त्य भयो। टोलका जो सुकैको निधनमा शोक प्रकट गर्न मलामी जाने यो राहुले जिन्दगीमा पहिलो पल्ट् मलामी गएन।

क्रमश: