म सुन्धाराको हुलाकमा चिट्ठी खसालेर जमलको त्रि. बि. को कार्यालयमा प्रमाणपत्रको लागि निवेदन दिन जाँदै थिए। हुन त सुन्धाराबाट जमल तिर जाने सेतो टेम्पो नपाउने हैन तर टेम्पोको कोचाकोच त्याँ माथि प्रायजसो टेम्पोमा केटी मान्छे देखे पछी कुखुरे बैस जागेर आउने महारोगिहरुको झन्झटमा परेर दिन नै खराब गर्नु भन्दा बरु हिंड्नै निको। त्यसैले गन्तब्य धेरै टाढा नभए म हिंड्ने नै गर्थे। हिंड्दै जाँदा दरबार हाइस्कुल निर पुगेको थिए मेरो कानमा "आमा हो भोक लाग्यो...........आमा भोक लाग्यो......." भन्दै ठुल्ठुलो स्वरमा एकोहोरो रोएको आवाज ठोक्कियो। अलिक अगाडि पुगेर हेरेको त एउटा ८, ९ बर्षको केटो पेट समातेर बलिन्द्र आँसु झार्दै रोइरहेको थियो। उस्ले ठाउँ ठाउँमा च्यातिएको खैरो सर्ट र निलो निलो हाफ प्यान्ट लगाएको थियो। त्यो सर्ट पहिले पक्कै पनि सेतो हुनु पर्छ मैले अनुमान गरे।पहेँला दाँत, जिन्रिङ्ग कपाल, लेघ्रै लेघ्रा परेको अनुहार र शरिर , लामा लामा काला नङले पनि उस्को बिबसता फलाकी रहेका थिए। त्यतिले नपुगेर छेउ छाउमा कसैले बिहान सकेको नित्यकर्मका थुप्राहरुमा भुन भुनाएका झिंगाहरुले पनि उस्को बिरुपताको बर्णन गर्दै थिए। हुन त त्यस्ता बच्चाहरु मेरा लागि नौला थिएनन। कलेज जाँदा आउँदा " दिदी १ रुपीया दिनु न........दिदी १ रुपीया दिनु न" भन्दैखुट्टा छुन खोजेर हैरान नै खेलाउँथे। कथम कदाचित एउटा लाई १ रुपैया दि हाल्यो भने अर्को झुण्ड नै आइलाग्थ्यो। त्यसैले  मेरो मनमा त्यस्ता बच्चाहरुको लागि खासै माया दया थिएन। तर त्यो बच्चोको करुण क्रन्दनले मेरो मन सर्है कुँडियो। "५ रुपैया दिनु पर्यो यस्लाई" भनेर पर्स खोतले। २० भन्दा तल सुको रहिनछ। " गरि खा" भनेर त्यही २० रुपैयाको नोट दिएर आफ्नो बाटो लागें। एकै छिनमा बसको"घ्यार घ्यार"...... "चाबेल  चाबेल  चाबेल" ........"आउनुस् आउनुस् बच्चाको सुरुवाल १० रुपैयाको ३ वटा"....... " सुन्तला लाने बहिनी?"....... जस्ता अनेक थरी आवाजमा त्यो केटोको स्वर बिलायो। ‍

"ओइ देखिनस मलाई? के भयो?" भन्दै शुभ अगाडि आइ। "त्यो रोइ रोइ माग्ने बच्चा त मरेछ" मैले उस्लाई सुनाएँ। "हो र? कहाँ? जाउँ त हेर्न" भन्न थालि। "होस् नजाउँ, छोड् दे" भने। त्यती नै बेला एउटी फुच्ची "दिदी १ रुपैया दिनुस् न....." भन्दै आइपुगी। शुभले "बिस्कुट खान्छस" भनेर सोधी। निच्च पहेंला दाँत देखाएर "खान्छु" भनी। शुभ गुद्पाक पसलमा बिस्कुट किन्न गई। मैले उस्को नाम सोधें। " लक्ष्मी" भनी। उस्को नाम र अवस्था देखेर झनै दिक्क लाग्यो। "तेरो आमा बा खै त? कसरी यहाँ आइ पुगिस? " मलाई जान्न मन लाग्यो। "था छैन" भनेर दाँत मात्र देखाइ रही। "पढ्न मन लाग्दैन" मैले फेरी सोधें। "लाग्दैन"भन्यो भने बिस्कुट नदेलान भनेर हो कि साँच्चै लागेर यो "लाग्छ" भनी। "हामी सँग जान्छेस? हामी पढ्ने ठाउँमा लगिदिन्छौ" मैले फेरी सोधें। उ डराइ। "नडरा त्याँ तँ जस्ता धेरै बच्चाहरु हुन्छन। खान, बस्न, पढ्न पाईन्छ। हिंड जाउँ" शुभले फकाइ। हाम्रो अनुमानको बिपरित लक्ष्मीले "जान्छु" भनी।हामीले उस्लाई सिविनको रबी भवनको अफिसमा लगेर बुझाईदियौं।आफ्ना सपनाहरु पुरा गर्ने भागदौडमा लक्ष्मीलाई भेट्न जाने फुर्सद हामीलाई फेरी कहिल्यै भएन। तर यत्तिका बर्ष पछी पनि मलाई लक्ष्मी र त्यो फुच्च चे केटोको स्मृतिले कहिले काँही चस्स घोच्छ। ‍