Home industries at Bhojpurhttp://www.ekantipur.com/np/gallery/gallery-images.php?gallery_id=177&image_id=2093
http://www.ekantipur.com/np/gallery/gallery-images.php?gallery_id=177&image_id=2093
जीवन र कला»
कोसीमा मोटरबोट
• उद्यमीको पहलले पूर्वका तीन जिल्लामा जलयातायात
कोसीको कञ्चन पानीमा अमेरकिी प्रविधिका मोटरबोटमा चतरादेखि त्रिवेणीसम्म हुइँकदा सुनसरीका दुई सय जना लब्धप्रतिष्ठितहरूले आफ्नै नदीमा थाई बीच पत्ताया वा फुकेटको आनन्द लिए । सहरको प्रदूषण र होहल्लाबाट निस् केर कोसीको जल सयर गर्नेमध्ये एक जना लेखक तथा सञ्चारकर्मी भवानी बराल पनि थिए । उनी भन्छन्, "अरुण, दूधकोसी र तमोरमा यस् तो जलयात्राको सम्भावनालाई अहिलेसम्म तुहाइएको थियो ।"
हुन पनि यी नदीहरूमा जलयात्राको व्यवस् थापन र सञ्चालन गर्न सरकारकै मुख ताकिबसेको भए अहिले नै यो सम्भव हुने थिएन । तर, चतरादेखि अरुण, दूधकोसी र तमोरको संगमस् थल त्रिवेणीसम्मको मोटरबोट सेवा निजी क्षेत्रका कर्नल रभिर ट्रान्सपोर्ट र नेपाल रभिर ट्रान्सपोर्टलेको अग्रसरताबाट सुरु भएको छ । रभिर ट्रान्सपोर्टका सञ्चालकमध्येका एक अमर थापा भन्छन्, "कोसीमा दैनिक बगेर जाने हजाराँै क्युसेक पानीबाट नेपालीले लोडसेडिङ् र तिर्खा त मेटाउन सकिरहेका छैनाँै, कमसेकम यात्रा त होस् भनेर प्रयास गरेका हौँ ।" उनका अनुसार, मोटरबोटले धनकुटा, भोजपुर, संखुवासभा र उदयपुरका विकट पहाडी डेढ दर्जन गाविसका यात्रा छोटो बनाएको छ, तीन महिनादेखि । आन्तरकि पर्यटनमा यसले पुर्याउने योगदान छुट्टै हुनेछ ।
त्रिवेणीको सौन्दर्य देखेर आनन्दित भएका सुनसरीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी रामप्रसाद थपलिया पूर्वको पर्यटन विस् तारको सम्भावना औँल्याउँदै सुरक्षाको व्यवस् था गर्ने जिम्मेवारी आफूले लिने बताउँछन् । सुनसरी होटल व्यवसायी महासंघका उपाध्यक्ष अर्जुन सुब्बा सप्तकोसी जलमार्गको आनन्द पूर्वी नेपाल आउने आन्तरकि र बाह्य दुवै खाले पर्यटकले उठाउने बताउँछन् । भन्छन्, "यसका लागि स् तरीय होटल र रेस् टुरेन्ट संख्या भने बढाउनैपर्छ ।"
कोसीको अक्करे भीरमा पैताला मात्र अटाउने बाटोमा हिँड्दा लाग्ने चार घन्टाको यात्रा अब चतरा-त्रिवेणी जलमार्गबाट १३ मिनेटमा झरेको छ । फराकिलो र दृश्यावलोकनका लागि उपयुक्त त्रिवेणी टारमा होटल र अन्य व्यापारको राम्रो अवसर खुलेको छ । त्यसो त यो स् थान र्याफि्टङ्का लागि पनि उत्ति नै उपयुक्त छ ।
सञ्चालक अमर थापा कोसीमा पर्यटन र सर्वसाधारण यात्रुलाई लक्षित गरेरै मझौला खाले मोटरबोट सेवा सञ्चालन गरेको बताउँछन्, जुन अहिले परीक्षण कालमा छ । उनी निकट भविष्यमा नै दुईवटा ठूला आकारका बोट ल्याउने तयारी भइरहेको जानकारी पनि दिन्छन् ।
उनका अनुसार, ४५ जना यात्रु बोक्ने मोटरबोटको मूल्य करबि १ करोड ४० लाख रुपियाँ पर्छ । यत्रो लगानीमा जोखिम हुने भए पनि मोटरबोट थप्ने प्रक्रिया थालेको उनी बताउँछन् । भन्छन्, "हामी त तीन जनासम्म चढेर चलाउन सकिने आधा दर्जन स् कुटरबोट पनि ल्याउने तयारीमा छौँ, जुन वषर्ायाममा पनि चल्छन् ।" उनले आगामी चार वर्षमा अरुण नदी हुँदै चतराबाट ३५ किलोमिटर उत्तरमा रहेका भोजपुरको रानीबास र लेगुवाघाटसम्म मोटरबोट पुर्याउने योजना पनि सुनाए । उदयपुर, धनकुटा र भोजपुर जिल्लाका विकट गाविसमा कालोपत्रे सडक पुग्न अझै २५ वर्ष कुर्नुपर्ने अवस् थामा निजी क्षेत्रको यस प्रयासलाई सराहनीय मानिएको छ ।
हिमालय पग्लेर दक्षिण बगेको सप्तकोसीमा जलमार्ग बनाउने कल्पना राजधानीमा बसेका योजनाविद्हरूले गरेका थिएनन् । तर, निजी क्षेत्रको प्रयासमा तीन जिल्ला र तीन नदीको संगमस् थल वरपिरकिा गाउँहरूको नयाँ भविष्य निर्धारण भएको ठोकुवा उद्योग वाणिज्य संघ, सुनसरीका अध्यक्ष अशोक ताम्राकार र इटहरी उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष टंक दुलाल गर्छन् । ताम्राकार भन्छन्, "कोसीमा एक दर्जन मोटरबोट सञ्चालन भएमा ठूलो संख्यामा पर्यटकहरूले बराहक्षेत्र मन्दिर मात्र होइन, त्रिवेणी र उत्तरी पहाडका रमणीय दृश्यावलोकन पनि गर्न पाउने छन्, यससँगै धरान, इटहरी र विराटनगरले प्रगतिका नयाँ दिन देख्न पाउने छन् ।"
जलमार्गका जानकारहरूका अनुसार, सरकारी पहल भएमा यस जलमार्गलाई चतरादेखि ओखलढुंगा र खोटाङको बीचमा पर्ने प्रसिद्ध धार्मिकस् थल हलेसीसम्म सजिलै पुर्याउन सकिने छ । चतराबाट हलेसी पुग्न करबि ४० किलोमिटर जलयात्रा गर्नुपर्छ । यसैगरी, अरुण जलमार्गलाई संखुवासभाको तुम्लिङटारसम्म सञ्चालन गर्न सकिने छ । ठूला मोटरबोटका लागि १५ देखि २० फुट चौडा नदीमा चार फिट पानी भए हुने तीन महिनाको परीक्षणले देखाएको सञ्चालक थापा बताउँछन् ।
Source: http://www.ekantipur.com/nepal/news/news-detail.php?news_id=779
परम्परा जोगाउन फेरी
लोपोन्मुख फेरी
बजाउदै भोजपुरको याङपाङ गाबिस ५ मैनपुरका भलमान जोगी ।
उनी स-साना झोलाको झुप्पो बोकेर बिहान सिधा संकलन गर्दै आए । तर रातभर
फेरी बजाएकाले तन्द्रासरी डुलिरहेका थिए ।
आँखा चिमचिम गर्दै सदरमुकाममा आइपुगेका भलामान जोगीले पुख्र्यौली पेशालाई
निरन्तरता दिएको बताए । परम्परा लोपोन्मुख भएपछि आफूपनि लोप हुनै लागेको
महसुस हुन थालेको बताउँदै कान्तिपुरसित उनले भने, 'पुख्र्यौली पेशा धान्न
आएको हु ।'
करिब डेढ दशकदेखि जोगी समुदायले गाउँघरमा फेरी बजाउन छाडिसके । गाउँघरमा
फेरी बजाउन छाडेपछि भूतप्रेत धपाउने परम्परा लोपोन्मुख छ । तर यहाँका
भलामान जोगीले भने निरन्तरता दिने प्रयत्न गरेका छन् । भोजपुरको याङपाङ
गाबिस -५ मैनपुरका भलामान जोगी पाँच बर्षको अन्तरालमा फेरी बजाउँदै
सदरमुकाम आएका हुन् । बटारिएको जरायोको एउटा सिङ झोलाबाट निकालेर देखाउँदै
उनले थपे, 'यो बाबुले दिएको अंश हो ।'
जोगी समुदायले फेरी बजाउने पेशा पुख्र्यौली ठानेका छन् । समयको
परिवर्तनसँगै अन्य पेशामा लाग्न थालेपछि फेरीवाला जोगी गाउँघर डुल्न छाडेको
उनी बताउछन् । आफ्ना छोराहरुलाई एक एक थान फेरी (जरायोको सिङ) र फेरी
बजाएर सिधा संकलन गर्ने भौगोलिक क्षेत्र अंशको दिने जोगी समुदायको चलन
हराएको छ । भोजपुरको दक्षिण मानेभन्ज्याङदेखि पश्चिम सेराखोला, पूर्वमा
जरायोटार हुदै उतरमा हेलौंछासम्म र तराईमा फत्तेपुर गाईघाटसम्म बाजेको
पालामा अंश पाएको जोगी भलामानले बताए ।
अचेलका जोगीहरु फेरी बजाउने पेशा अन्धविश्वास ठान्छन् । जोगीका
पूर्खाहरुले फेरी बजाएवापत गाउँघरबाट नुन, तेल, दाल, चामल, खुर्सानी लगायत
बिभिन्न सामाग्री र पैसा समेत संकलन गर्दै आएका थिए । यसबाट पूर्खाले
जीवीकोपार्जन गरेकाले परम्परालाई निरन्तरता दिने प्रयत्न गरेका छन् ।
जिल्लाको बोया, याङपाङ, सिद्धेस्वर गाबिसमा जोगीको बस्ती छ ।
Source: http://www.ekantipur.com/np/news/news-detail.php?news_id=307286
You can also log in using your Facebook
