उसलाई हेर्न हस्पिटलमा खासै मान्छेहरु आउँदैनन्। उसको मिजासिलो व्यवहारले मलाई अचम्म लागेर आउँछ "किन आउँदैनन् ?"। उ त्यहि हस्पिटलकै एक जना नर्सलाई देखाएर भन्छ "उ मेरो भान्जी पर्छे ।" शायद त्यहि भान्जीकै जिम्मा छोडेका छन् उसलाई ।सम्वन्धहरु अचम्मका हुन्छन् कहिलेकाहिँ नसोचेको सम्वन्ध हात लाग्छ लामो समयको लागि, कहिलेकाहिँ मानी आएका सम्वन्धहरुले पनि अँध्यारोमा छायाँले साथ छोडे जस्तै छोड्छन्। तर त्यति एकान्तमा पनि उ एक्लो देखिन्न। उसले आफु भित्रै रमाउन सिकेको छ। म किन सक्दिन उ जस्तो गर्न? रमाउनलाई अरुको सहायता चाहिनु जस्तो विवशता केहि हुन्न। उसले एक्लै हुन सिकेको छ, जानेको छ।जीवनमा उ जतिको विद्दान कोहि छैन।

हिजो मात्रै को कुरा उसको स्वास्थ्य थोरै वढी विग्रियो। म अत्तालिएँ, यता उता हेरेँ न रुने मान्छे, न रोएका सम्हाल्ने मान्छे। कस्तो एक्लो जीवन ,कस्तो निराश जीवन । फेरि अर्को मनले सोच्यो। उसले मलाई अत्तालिने वनायो। जो करिव एक हफ्ता अघि आँफै मर्नलाई तैयार थिई, दुइ दिन अघी सम्म उसलाई चिन्दिनथी( हुन त म अहिले पनि उसलाई खासै चिन्दिन, मात्र आफ्नो कथाका केहि अंश उसलाई सुनाएको मात्र न हुँ )। उसकी भान्जी आई, अनि यन्त्रवत रुपमा आफ्नो काम गरी, उ मुढो जस्तो वनेर पल्टिरह्यो।

" मलाई केहि प्रोव्लेम आयो भने वोलाउनु है, मेरो नाम श्रुती हो !" उसले मलाई अनुरोध नै गरेको हुनुपर्छ । तर रुखो अनुरोध। कति जनालाई पो रसिलो अनुरोध गरोस्। सवै उत्तिनै विरामी, अनि प्रत्येक विरामीले उसको नम्रता निचोर्दा निचोर्दा रुखिएकी होला।

आज उ थोरै ठिक भयो। म उसलाई हेरीरहेँ। मलाई जीवन वुझ्न गाह्रो भएको छ उसले गर्दा ।

"कथा नसुनाउने ?" उसले गाह्रो स्वरमा मलाई सोध्यो। मैले थोरै पर्दा उघारेर वाहिर हेरेँ। घाम मध्य भागमा आइपुगेको थियो। करिव एक वजेको होला। उसलाई दुई वोतल स्लाइन चढाएको थाहा छ मलाई विहान देखी।तिनै स्लाइनको असर हुनुपर्छ उ वोल्न सक्ने भएको।

"सुनाउने , किन नसुनाउने ?" मैले खिस्स हाँस्दै जवाफ फर्काएँ।

"सुनाउन त तिम्रो मनिषको वारेमा !"

उसले मनिषको नाम विर्सिएको थिएन।

"मनिष कसरी मेरो भयो र?" मैले हाँस्दै जवाफ फर्काएँ।

"किन भएन र ?"

मैले ओठ लेप्र्याउँदै अहँ भनेर टाउको हल्लाएँ।

मनिषले चुरोट खान सानै देखी सिकेको थियो। तर मलाई उ वाट उडेको धुवाँ मन पर्थ्यो। मनिष चुरोट खाँदा गम्भिर हुन्थ्यो। मानौँ मनिष नै कण कण वनेर छरिएर उडिरहेको छ। उसलाई वटुलेर जम्मा गरेर सवै मनिषहरुलाई आँफै सित राख्न पाए ! म मन मनै सोच्थेँ।

"तिमी मलाई चुरोट खान सिकाउँछौ ?" एक दिन मैले अनायसै मनिष सँग प्रश्न राखेँ।

"नखाउ, चुरोट राम्रो चिज हैन, लत लाग्छ ,छुट्दैन !" उसले मलाई सल्लाह दियो।

"तिम्रो लत लागेको राम्रो हो कि होइन ?" मैले उसको आँखामा आँखा जुधाउँदै प्रश्न राखेँ। मनिष चुप भयो।उसलाई उत्तर दिन गाह्रो भए जस्तो। कस्तो लजाउने केटा , मलाई मन मनै रिस उठ्यो।

"भन न !तिम्रो लत लागेको राम्रो हो कि होइन ?" मैले फेरि प्रश्न दोहोर्याएँ।तर यसपाली उसको नजिकै आएर। उसको हात छोएर।उसको धडकनको आवाज सुन्ने गरी। उसको हातमा आएको पसिना मैले महसुस गरेको थिएँ मैले त्यतिवेला!उसले विस्तारै आफ्नो हात हटायो अनि थोरै टाढा भयो म वाट !

"किन ,तिमीलाई मैले छोएको मन पर्दैन ?"

"मन पर्छ तर....................."

" तर????" मलाई आश्चर्य लागेर आयो। रिस उठेर आयो, उ लजाएको देखेर ! मलाई थाहा छ उ मलाई मन पराउँछ।चिच्याउन मन लाग्यो "आइ एम नट ए भर्जिन भनेर !!"

उसले मेरो आँखामा हेरिरह्यो। "तर" पछाडी उसले उत्तर दिन सकेन , म प्रश्न थप्दैँ गएँ उ लाचार हुँदै गयो। अन्त्यमा मेरो प्रश्नको चांग मा उ थाकेर सुस्तायो , अनि एउटा चुरोट म तिर तेर्स्यायो।

"तिमी असाध्यै जिद्दी छ्यौ !"

"जिद्दी भएको भए त मनिष म सँग नै हुने थिएन र !"

"मैले मानेको छु उ तिम्रो जिद्दी लायक थिएन!"

म खिस्स हाँसे।

एक दिन मनिष मेरो नजिकै आएर भनेको थियो

" घरका सवैले गाली गरे , त्यो केटी ठिक छैन, त्यसको संगत नगर भनेर !"

धेरै वेर सोचेर वोल्यो यसपाली उ

"हो मायाले दुख दिन्छ र जीवनले पनि, तर दुख नै त प्यारो हुन्छ सवैलाई"

क्रमश:

"तिमीलाई रुँघ्न वस्ने त्यो तिम्रो भाइ हो?" उसले मलाई प्रश्न राख्यो। मैले स्विकारोक्तिमा टाउको हल्लाएँ।

"त्यति धेरै भित्र हुन्न त !"

"शायद उ रुँघ्न लायक केहि देख्दैन यो कोठामा , न रोग न विरामी किन पो रुँघोस् उसले ?"

"तै पनि !"

उ चुप लाग्यो उ सँग मेरा प्रश्नको उत्तर छैन। सवै प्रश्नका उत्तर हुन्नन्।उत्तर खोजिनुपर्छ,त्यहि भएर त उत्तरहरुको महत्व हुन्छ।

मेरो घरमा आमा हुनुहुन्छ। अनि रुँघ्न वस्ने यहि भाइ छ। म भन्दा दुइ वर्ष कान्छो।एक दिन मैले चुरोट खाएको देखेर उसले मलाई गाली गर्यो। किन किन मलाई त्यो दिन देखी उ मेरो दाइ जस्तो लाग्न थाल्यो। म उ सँग डराउँथे। उ सँग लुकाउँथे आफ्ना कुराहरु।अहिले पनि उ टाढैवाट नियाल्छ। धेरै गम्भिर छ, कम वोल्छ। उसकी एउटी केटी साथी छे । मैले एक दिन तेरो गर्लफ्रेण्ड हो भनेर जिस्क्याएकी थिएँ। रिसायो, केहि वोलेन। त्यो दिन देखी म उसलाई जिस्क्याउन पनि छोडिदिएँ। हामी दुइ जना एक आपसमा धेरै कम वोल्छौँ। उ सामान्यतय किताव हातमा राखेर घोत्लिरहेको हुन्छ। मलाइ किताव भनेपछि दिक्क लाग्छ। मान्छेले वुझ्नुपर्ने त जीवन पो हो त, कितावका काला अक्षरमा के नै राखेको छ र !

आमा साह्रै सोझी हुनुहुन्छ।भाइ र मलाई देखेर अचम्ममा पर्नुहुन्छ। हामी तिन जनाको जीवन त्रिकोणको तिन कोणमा अड्के जस्तो छ। एउटै घरका तिन कुनामा छरिएजस्तो। छरपष्ट!!!!!!!!!!!!!

*************** ********************* ******************* ******************** *

"वहाँलाई कहिले डिस्चार्ज गर्ने हो ?" हिजो मैले उसकी भान्जी पर्नेलाई सोधेकी थिएँ। उसले थाहा छैन भन्ने भाव देखाउँदै ओठ लेप्र्याइदिई। म चुप लागेँ। यहाँ शव्द शव्दहरुको मोल पर्छ। त्यसैले उसकी भान्जी धेरै वोल्दिन। कहिलेकाहिँ मलाई शंका पनि लाग्छ। उ साँच्ची नै उसकी भान्जी हो की उसले एउटा सम्वन्ध यहि अस्पतालमा आएर गाँसिदियो।एकान्तले पक्कै पनि उसलाई सम्वन्ध गाँस्न त सिकाएकै होला!

छेवैको वार्डमा हिजो एउटा दम्पत्तिको छोरो जन्मियो। उसले मलाई देखाउँदै भन्यो!

"हेर जीवनको शुरुवात, मान्छे संघर्षका लागि रुँदै छ, विस्तारै उसले लड्न सिक्नेछ, रुन छोड्नेछ!"

उसका हात कामीरहेका थिए उसले अर्को कोठा देखाउँदा। नशा हरु पनि देखिएका थीए। निला धर्सा, मैले अर्को वार्ड नहेरी उसकै हात मात्र हेरीरहेँ।

"देख्यौ, जीवन खेर फाल्नुहुन्न , लड्न सिक्नुपर्छ, नत्र आँफै लडिन्छ!" उ खिस्स हाँस्यो। उसको जीवन, उसका दर्शन ,कति धेरै माया गर्छ जीवनलाई!!

********** ************ ************* *************** ************* *************

"अनि वाँकी कथा सुनाउन्नौ तिम्रो ?" अंगुर चुस्दै उसले प्रश्न राखेको थीयो। उसलाई सुन्तला अमन भयो अरे, आज अंगुर मगाएर खाँदै थियो।

म विस्तारै उठेँ। आफ्नो आंग तन्काएँ। अनि प्रश्न राखेँ

"अहिले सम्मको कथामा के म गलत थिएँ र ?"

" संसारमा सवै सहि गलत हुन्नन्। कहिलेकाहिँ सम्वन्धहरु हुन्छन् ,कहिलेकाहिँ आवश्यकताहरु हुन्छन् !!"

उसले मेरै शव्दहरु सापटी लियो।

"मलाई त्यति खेर सम्म संसारका सवै वस्तुहरु वास्तविक हैनन् भन्ने थाहा भइसकेको थियो। हामी सवै भ्रम मा वाँच्छौ, म त भन्छु जीवन नै भ्रम हो, तँपाइले मन पराएको जीवन मात्र एउटा भ्रम हो। सत्यता त धेरै टाढा छ हामी भन्दा!एक दिन झल्याँस्स विउँझिदा थाहा हुन्छ, हामीले वाँचेको जीवन त एउटा सपना मात्र रहेछ।"

" निदाउन सिक तिमी , किन विउँझिन खोज्छ्यौ?"

" म कक्षामा त्यति धेरै छिर्दिनथेँ, मनिष मलाई मेरो कुरुप स्वरुप देखाउँथ्यो ऐना जस्तो ! म उसकै रिसले पनि कलेज जान्नथेँ। पाखण्डीहरु जति पढे पनि परिवर्तन हुन्नन्। परिवर्तनको लागि त ग्यान भित्र वाट आउनुपर्छ।"

उ मलाई हेरिरह्यो। अनि विस्तारै भन्यो "त्यसपछि के भयो?"

"पशुपतिको छेउमा मैले निश्चललाई भेट्टाएँ! उ आफ्नो पेन्टिंग इरेजरले मेट्टाउँदै थीयो !"

म भौँतारिँदै त्यहाँ पुगेकी थिएँ। मैले सुनेकी थिएँ त्यहाँ धुवाँ उडाएपछि सवै विर्सिन्छ यस जगतका भ्रमहरुलाई ! भिन्न ठाउँमा पुगिन्छ, जहाँ वाट यो जगतको परिधि सानो लाग्छ। आफु ले चराको दृष्टीवाट सवैलाई हेरीरहेको भान हुन्छ। सवै अवोध, सवै अग्यानी अनि सवै असन्तोकी! यहि असन्तोष ले नै त चलाएको छ मान्छे लाई। सन्तोष हुँदो हो त मान्छे कति थिर हुँदो हो।

"उसको पेन्टिंगमा गोही र साँप झगडा गरे जस्तै लाग्थ्यो, मेटिसकेको आधा पेन्टिंग हेर्दा!"

"राम्रो थियो त !!!!"

मैले अनायसै उसलाई रोक्न खोजेँ। उसले आश्चर्य मिसिएको भावले मलाई हेर्यो। अनि इरेजर दोडाउँदै गरेका हातहरु रोकायो। मलाई ति गोहि र साँपको जीवन जोगाइदिए जस्तो लाग्यो तर ति मध्ये झगडामा घाइते भएर कुनै एक त पक्कै मर्थ्यो होला !

"तिमीलाई पेन्टिंगको वारेमा के थाहा छ ?" उसले आफ्ना आँखा खुम्च्याउँदै प्रश्न राख्यो

"मलाई त त्यो गोही र साँप झगडा गरेको मन परेर मात्रै !"

मलाई पेन्टिंग थाहा छैन। मलाई त मात्र पात्रहरु मन परेका हुन्।किन किन मलाई झगडा मन पर्न थालेको छ।

क्रमश:

"तिमी माया लाई पिडा भन्छ्यौ,जीवनलाई भ्रम भन्छ्यौ,मृत्यु शाश्वत हो भन्छ्यौ ! जीवनको यो त एउटा पाटो मात्र हो! कोठा भित्र भएको मान्छेले वाहिरको भित्ताको रंग पत्ता लाउन सक्छ र ?" उ खिस्स हाँस्यो।

उसको अनुहारको ओज हराए झैँ लाग्छ आजकल मलाई। दिनहुँ निन्याउरो देख्छु उसलाई !

"तँपाइले देख्नुभएको छ त्यो पाटो?"

"मलाई त न तिम्रो निश्चल जस्तो अँध्यारो मन पर्छ, न तिमी जस्तो सत्य ! म त भ्रमले गाँजेको मान्छे ,निदाउन चाहने मान्छे !"

"अनि आज के खानुहुन्छ, कुरिलो पनि अमन भइसकेको होला हैन ?" मैले प्रसंग वदलेँ।

"क्षणमा वाँचेको न हुन्छ मान्छे, कहिले नुनिलो खोज्छ , कहिले गुलियो !"

"त्यस्तै हो, मलाई तितो मन पर्छ !"

"कसले भन्यो तिमीलाई मृत्यु तितो हुन्छ भनेर ? मृत्यु त बेस्वादे हुन्छ , रुवा चवाए जस्तो ! तिमी कति दिनमा फर्किदैछौ घर ?" एक्कासी उसले मलाई प्रश्न राख्यो।

मैले हिजो मात्र डक्टर लाई सोधेकी थिएँ। उसले नियालेर मलाई हेरेको पनि हो। उसको अनुहारमा मैले म प्रतिको विश्वास पाइन।फेरि गएर फेरि मर्न खोज्छे भन्ने सोचेको पनि हुन सक्छ। धेरै वेर सोचेर उसले मलाई जवाफ फर्काएको थियो "चाँडै" भनेर !

"चाँडै !" मैले सुस्तरी जवाफ फर्काएँ।

मेरो भाइ वाहिरको वेन्चमै उँघेर वसिरहन्छ।कहिलेकाहिँ भने मोवायल खेलीरहेको देख्छु।मलाई कता कता उ त्यो केटीलाई मन पराउँछ जस्तो लाग्छ।मैले केहि मागे नवोली भित्र छिर्छ।वाहिर गएर लिएर आउँछ। हिजो तिन दिन पछि आमा फेरि भेट्न आउनुभयो। वाथले गर्दा खासै हिँड्न सक्नुहुन्न तर पनि हिजो जिद्दी गरेरै आउनुभयो।मेरो आँखामा हेरेर मौन वस्नुभयो। अनि केहि नवोली फर्किनु भयो। मैले आँखा जुधाउन सकिन। कस्तो भारी मौनता ,जानेवेलामा उसले आमालाई भनेको थियो।

"अव देखी यसो गर्दिन सुधाले, वुझ्छे अस्पतालवाट निक्लने वेलामा उसले के खेर फाल्न खोजेकी रहिछ भनेर !"

उसले आमालाई सान्त्वना दियो। आमाले अचम्म मानेर उसलाई हेर्नुभयो।मैले अचम्म मानेर दुवैलाई हेरेँ।भाइले आमालाई डोर्याएर वाहिर लग्यो।

"ल अव आजको भाग, हामी निश्चलको कुरा गर्दै थियौँ !" आमा वाहिर निस्किने वित्तिकै उसले मलाई पुरानै संसारमा फर्काएको थियो। जहाँ निश्चल थियो, म थियौँ अनि अँध्यारोमा घोलिएको त्यहि धुवाँ थियो।

"आज एउटा पनि पेन्टिंग विक्री भएन" उसले मतिर हेर्दै भन्यो।

"चिन्तित छौ ?"

"छैन, तर सँधै हुन्थ्यो आज भएन !"

मलाई उसको सवैभन्दा मन पर्ने, उसको अनुहारको स्थायित्व, अनुहार मा भाव मिसिए पछि अनुहार अनुहार रहन्न ऐना वन्छ मुटु चिह्याउने।उसको अनुहारमा म न कहिल्यै खुशी देख्छु, न दुख ।मात्र अनुहार!

उसको कोठाको काठको छानावाट कहिले काहिँ मुसा चिह्याउँथ्यो। मलाई डर लाग्थ्यो उसका सवै तस्विर खाइ दिने पो हो कि भनी। म त्यसलाई हेर्दा उसका र मेरा कहिलेकाहिँ आँखा जुध्थे।यति निश्चल आँखा भएकोले के विगार गर्ला र जस्तो लाग्थ्यो। एक दिन निश्चलले एउटा पेन्टिंग वनायो। त्यहि मुसा छिर्दै गरेको, मात्र मुसाको पुच्छर अनि प्वाल !

अनि मेरो हातमा दिँदै भन्यो! "मलाई थाहा छ तिमीलाई यो मन पर्नेछ !"

मैले उसको चित्रमा अर्थ खोजेँ ।धेरै अर्थ खोजेँ। तर विडम्वना त्यसपछि उ भेट भएन।

उसको कोठा भोलिपल्ट खुल्लै थियो। तस्विरहरु यता उता छरिएका ! म दिनहुँ जसो उसको कोठा जान्थेँ उसलाई भेट्छु की भनी! अहँ भेट्टाइन! ति तस्विरहरु पनि समेटेर कुनामा राखिँदिएँ। विस्तारै ति तस्विरहरु त्यहि मुसाले खान थाल्यो। धमिरा लाग्यो। म पनि त्यो कोठा जान छोडेँ।

"अनि निश्चल भेटिएन ?"

"भेट्टियो, मात्र जिवित भेट्टिएन, धेरै नशा र थोरै खानाले गर्दा भएको भन्ने खवर पाएँ , उ सँग त्यतिखेर पनि मेरो आधा अनुहार छोपेको तस्विर थियो उसको अन्तिम ठेगानामा !"

मलाई किन किन जीवन अर्थहिन लाग्यो । उ सँगै जाउँ जाउँ लाग्यो। उसलाई सोध्न मन लाग्यो। उ आखिर किन भागेको थियो भनेर !

मैले आफ्नो कथा टुंग्याएको थिएँ। उसको आँखा अझ गहिरिएको थियो। उ पात्र केलाइरहेको थियो शायद !

धेरैवेर सोचेर उसले वोल्यो,

" म त भाग्न सक्ने अवस्थामा पनि छैन ! तर तिमी जिवन जानेकी मान्छे, अभ्यस्त हुन सिक"

"अव तँपाइको पालो !"

"म भन्न भ्याउँदिन होला पुरै कथा !"

"किन ? डिस्चार्ज गर्दै छन् र !"

"भोली !" उसले मलाई हेर्दै भन्यो।

"ठिक भयो त तँपाइलाई, ठिक भए जस्तो लाग्दैन मलाई !" मैले उसको शरिर नियाल्दै भनेँ। उसको शरिर त झन झन गलिरहेको छ।

"मात्र डिस्चार्ज गरेको अरे, ठिक गरेको हैन रे !" उ हाँस्दै भन्यो।

"मैले वुझिन !"

"वुझ्छ्यौ, तिमी त जीवन वुझेकी मान्छे, मृत्यु चिनेकी मान्छे , तर म अझै भन्छु मृत्यु तितो हुँदैन, वेस्वादे हुन्छ, रुवा जस्तो ,खान मन नलाग्ने !"

म मौन भएँ, मेरी आमा जस्तै, अवाक !!!

*********** ****************** ****************** **************** **************

उ आज डिस्चार्ज भएर गयो।शायद एक महिना अरु वाँच्नेछ। मैले जाने वेलामा केहि भन्न सकिन। उसले मलाई जीवन वुझाएर गएको छ।मैले भाइलाई भित्र वोलाउँदै भनेँ

"तँ अलि कम वोल्ने गर्छस् , खुल्ने गर सवैसँग, अनि साँच्चिकै माया गर्छस् भने भन् त्यो केटीलाई।" उसले अचम्म मानेर मलाई हेर्यो। मैले अर्काको मृत्यु देखेर आफ्नो जीवनको महत्व वुझेकी छु।

यो कथा यत्ति नै ।